اعتماد به نفس خوب، راهی برای دفاع کودک در مبارزه با مشکلات زندگی است. کودکانی که اعتماد به نفس دارند احساس کاملاً خوبی نسبت به خود دارند و راحت‏تر با تعارضات و فشارهای زندگی کنار می‏آیند آنها شاد هستند و از زندگی لذت می‏برند...



این دسته از کودکان به واقعیت‏ها توجه کرده و به طور کلی خوش بین هستند. برعکس کودکانی که اعتماد به نفس پایین دارند تعارضات و مشکلات زندگی برای آنها موجب ناکامی و اضطراب شدید می‏شود. کودکانی که با ضعف به خودشان می‏نگرند برای دستیابی به راه حل مشکلات ناتوان خواهند ماند. اگر دچار افکار انتقادی از خودشان، مانند «من خوب نیستم» و یا «من هیچ کار صحیحی نمی‏توانم انجام دهم» گردند منفعل، گوشه‏گیر و یا افسرده می‏شوند.

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس مجموعه اعتقادات و یا احساساتی که ما نسبت به خود داریم به عبارت دیگر اعتماد به نفس میزان ارزشی است که برای خود قائل هستیم و اینکه چقدر خودمان را باور داریم. در حقیقت شکل‏گیری اعتماد به نفس از دوران شیرخواری (صفر تا دو سالگی) آغاز می‏شود. در این دوران کسب مهارت‏های حرکتی- شناختی و موفقیت کودک در انجام بعضی فعالیت‏های مربوط به خود مانند توانایی راه رفتن، غذا خوردن و... به رشد خود باوری و اعتماد به نفس کودک کمک موثری می‏نماید.
کودکانی که اعتماد به نفس پایین دارند تعارضات و مشکلات زندگی برای آنها موجب ناکامی و اضطراب شدید می‏شود.

از طرف دیگر باور کودک درباره خود بر مبنای تعاملات او با اطرافیان بخصوص در ابتدا با والدین شکل می‏گیرد. به این دلیل است که رابطه صحیح والدین با کودکان کمک موثری به تقویت خودباوری کودک می‏نماید. والدینی که پاسخ گویی به خواسته های کودک خود را بر مبنای نیاز او بنا می کند و نه خواست و میل خود می تواند خود باوری را بهتر به فرزندش انتقال دهد .

خصوصیات کودک متکی به نفس


- با دیگران به راحتی ارتباط برقرار می‏کند و به آسانی دوست پیدا می‏کند.

- از فعالیت‏های گروهی لذت می‏برد.

- نسبت به خود و دنیای اطرافش خوش‏بین است.

- از عقیده خود دفاع می‏کند حتی اگر دیگران با او مخالفت کنند.

- وقتی کاری را شروع می‏کند آن را به اتمام می‏رساند و نسبت به حداکثر تلاش خود برای انجام کار، مطمئن است.

- تحمل پذیرش شکست و یا عدم پذیرش از طرف دیگران را دارد و در صورت برخورد با عدم موفقیت در فعالیت‏ها مایوس نشده و با انرژی بیشتری دوباره به پیش می‏رود.

- در موقعیت مناسب بدون شک و تردید نقش رهبری را به عهده می‏گیرد و یا لااقل در بعضی موفقیت‏ها انتظار رهبر شدن را دارد.

- مهارت‏های حل مسئله در کودک متکی به نفش قوی است و برای حل فشارها و مشکلات روزمره زندگی از روش‏های مختلف و مناسبی استفاده می‏کند. به عبارتی خلاقیت خود را به کار می اندازد و خلاقانه مسئله را حل می کند .

میزان استقلال و اعتماد به نفس رابطه عمیقی با هم دارند.- همیشه علاقمند به شروع فعالیتی جدید است.

- نارضایتی خود را بدون سرزنش‏ کردن دیگران و خود بیان می‏کند. و خود انتقاد گری کمی دارد.

- کودک با اعتماد به نفس نقاط قوت و ضعف خود را می‏شناسد. اما کودکی که اعتماد به نفس پایین دارد تمایلی برای امتحان کردن کارهای جدید ندارد. او درباره خودش به صورت منفی صحبت می‏کند و جملاتی مانند «من خوب نیستم» یا «من نمی‏توانم کاری را درست انجام دهم» و یا « هیچ‏کس به من اهمیت نمی‏دهد» را عنوان می‏کند. تحمل او در مقابل ناکامی پایین است، زود تسلیم می‏شود و منتظر کمک از طرف دیگران است. این گونه کودکان در مواجهه با مشکلات مکرر ضعیف‏تر نیز می‏شوند و در مقابله با استرس‏های زندگی اولین عکس‏العمل آنها «من نمی‏توانم» است؛ آنها نسبت به خود، اطرافیان و زندگی غالبا بد بین هستند.

روش‏های تقویت اعتماد به نفس کودکان را تقویت کنند:

- به فرزندتان توجه کنید، به صحبت‏های او گوش کنید و از نصیحت کردن و ابراز انتقاد بپرهیزید. و یا با روش های درست به او تذکر دهید.

- محبت خود را به کودک نشان دهید و به او بگویید که چقدر دوستش دارید.

- انتظارات خود را با سن، هوش، توانایی و مهارت‏های کودک تطبیق دهید.

- به فرزندتان اجازه تصمیم‏گیری دهید و به تصمیم‏های او برای امور شخصی (انتخاب لباس، نوع غذا، وسایل مورد نیاز و ...) احترام بگذارید.

- کودک خود را تحت فشار نگذارید و امر ونهی های بی‏مورد پرهیز کنید.

- از اشتباهات کوچک فرزند خود چشم‏پوشی کنید و بیشتر رفتارهای مثبت او را مورد توجه قرار دهید. و درتذکر ها او را طولانی سین جین نکنید.

- فرزند خود را با کودکان دیگر مقایسه نکنید با گذشته خودش مقایسه کنید.

- الگوی مثبت باشید، اگر نسبت به خود خشن و سخت‏گیر هستید و درباره توانایی‏ها و محدودیت‏های خود واقع بین نیستید خودتان را تعدیل کنید. زیرا فرزندتان از شما الگو می‏گیرد.

- برای تلاش کودک و نتیجه کار ارزش قائل شوید. برای مثال: بعداً بیشتر تلاش کن .من به تلاش تو افتخار می‏کنم.»

- افکار غیرمنطقی کودک نسبت به خودش را تصحیح کنید. گاهی کودک به درک نادرست درباره خودش جنبه واقعی می‏دهد. برای مثال کودکی که در مدرسه در تمام درس‏ها موفق است ولی در درس ریاضی مشکل دارد شاید بگوید «من دانش‏آموز بدی هستم» در اینجا کودک از تعمیم غلط استفاده کرده است و همین اعتقاد او را برای شکست آماده می‏کند. عکس‏العمل مناسب ما به عنوان والدین این است که به او بگوییم «تو دانش‏آموز خوبی هستی و در تمام درس‏ها موفقی، برای خواندن درس ریاضی به زمان بیشتری نیاز داری که با هم کار خواهیم کرد.»

- شروع سن مدرسه مرحله مهمی از مراحل رشد کودک است. به فعالیت‏هایی که در مدرسه انجام می‏دهد توجه کنید. همراه فرزندتان در گردش‏های دسته‏جمعی شرکت کنید، او را تشویق کنید تا دوستانش را برای بازی به خانه دعوت کند و اگر با دوست او ارتباط خانوادگی دارید او را به خانه دوستش ببرید.

- فرصت‏های مناسبی برای او فراهم کرده تا فعالیت‏های مختلفی چون ورزش، موسیقی، نقاشی و... را بیاموزد.

مسئولیت نهایی والدین آماده سازی کودک خود برای دستیابی به استقلال واقعی است. ما در صورتی می‏توانیم بگوییم این وظیفه را به خوبی انجام داده‏ایم که فرزندان ما هنگام ترک خانه و آماده شدن برای شروع زندگی جدید بزرگسالی دارای اعتماد به نفس بالا و سازگار با محیط باشند. زیرا میزان استقلال و اعتماد به نفس رابطه عمیقی با هم دارند .
منبع:تبیان