آسکاریس مشهورترین کرم حلقوی است که بعد از کرمک بالاترین نسبت آلودگی را در سطح جهان دارا می باشد . کرمی است بزرگ و گرد شبیه کرم خاکی ، به رنگ زرد که در درون روده کوچک بسر می برد و اندزه آن بین ۳۵ . ۱۵ سانتیمتر است.
کرم‌های‌ گرد در لوله‌ گوارش‌ رشد می‌کنند این‌ انگل‌ها مسری‌ بوده‌ و در همه‌ سنین‌ دیده‌ می‌شوند، ولی‌ در کودکان‌ شایعترند.
عوارض آسکاریس
وجود تعداد زیاد کرم آسکاریس ،‌ مهاجرت و یا تجمع آنها در روده‌ها گاهی سبب ایجاد عوارض شدید می‌شود. این عوارض عبارتند از انسداد روده‌ها ، ابتلای کیسه صفرا ، آپاندیست و سوراخ شدن روده‌ها. علایم انسداد روده ها شامل درد ناگهانی و پیچش شکم همراه با استفراغ و مشاهده انسداد در عکس‌برداری است.
سیر تکاملی
اگر تخمهای بوسیله میزبان ضمن غذا یا آب خورده شود، به طرف معده حرکت می‌کند و در آنجا لاروها از تخم بیرون می‌آیند و به داخل سیاهرگها یا عروق دیواره روده نفوذ می‌نمایند.سپس به طرف کبد و قلب و ریه به گردش در می‌آیند ظرف چند روز لاروها به داخل راهها یا گذرگاههای هوایی آمده از نای ، مری و معده مجددا به طرف روده حرکت می‌کنند.
در روده به صورت کرم رسیده و بالغ در می‌آیند. برای تکمیل و اتمام دوره زندگی کرم روده میزبان واسطه لازم نیست.
علائم را به دو مرحله تقسیم کرد:
۱ – مسیر حمله و مهاجرت لارو
عبور لاروها از کبد بر این عضو تأثیر می گذارد و گاهی باعث بزرگی و دردناکی آن می شود ،‌جایگزنی آنها در ریه ، ناراحتی های تنفسی ایجاد می کند علائم آن عبارتند از سرفه های خشک ،‌تنگی نفس و ‌تب. این مسیر بیشتر از دو هفته طول نمی کشد.
در طی مهاجرت ریوی ،‌لارو ممکن است با تولید حساسیت میزبان سبب بروز تظاهرات آلرژیک مانند ‌حملات آسمی گردد.
۲ – مرحله استقرار کرم بالغ در روده
علائم معمولی این مرحله درد ناحیه شکم ، بی اشتهایی و سوء‌هاضمه می باشدعلائم دیگر شامل بیخوابی ، تشویش و ساییدن دندانها هنگام خواب است.شایعترین شکایت بیماران مبتلا به آسکاریس ، درد مبهم شکمی است.
نکاتی درباره انگل آسکاریس
1- تشخیص دقیق بر دیدن تخم در مدفوع یا دفع کرم بالغ استوار است.
2- آسکاریس در مناطق معتدل و گرم شایعتراست.
3- در مناطقی که بهداشت ناکافی است شیوع فراوانی دارد.
4- بیشترین در سن ۵ تا ۹ سال یعنی کودکان سنین دبستان و قبل از دبستان دیده می شود.
5- شیوع آلودگی در دختر و پسر تقریباً یکسان است.
6- طبقات فقیرتر شهری و روستا بدلیل بهداشت نامناسب ‌بیشتر مبتلا می شوند.
7- در صورتی که یک فرد خانواده مبتلا شود بقیه هم مبتلا می شوند.
8- در مناطقی که از کود انسانی در مزارع سبزیجات استفاده می شود ، آلودگی در تمام سنین از مصرف سبزیجات آلوده ایجاد میشود.
9- تخمها به نور مستقیم خورشید و گرما حساسند
پیشگیری و کنترل انگل آسکاریس :
موثرترین راه کنترل انگل آسکاریس تأمین بهداشت عمومی ،تامین آب بهداشتی و سالم ، دفع مناسب فاضلاب و رعایت اصول زیر می باشد.
1 – دفع بهداشتی مدفوع و جلوگیری از آلودگی خاک ، بخصوص در اطراف محل بازی و ورزش کودکان
2 – محفوظ نگه داشتن غذاها از آلوده شدن با فضولاتی که امکان دارد به تخم انگل آلوده باشند .
3 – کوتاه کرد ن مرتب ناخن ها بخصوص در کودکان،و جلوگیری از وارد کردن دست به دهان در کوردکان
4 – از آنجا که انسان میزبان نهایی آسکاریس می باشد تشخیص و درمان افراد آلوده نه تنها موجب بهبود آنان می شود ، بلکه اقدام موثری در جهت قطع زنجیره انتقال بیماری است.
اصول کلی درمان
۶- نواحی مقعد و تناسلی را حداقل روزی دوبار با صابون و‌ آب گرم بشویید.
۷- در صورت امکان همه لباسهای راحتی ، لباسهای خواب ،‌زیر پوشها و حوله های آلوده را که توسط فرد مبتلا استفاده شده بجوشانید.
منبع:pezeshkan.org