سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت آیت العظمی جوادی آملی ( دام ظله العالی )

سد معبر از گناهان رایج است که با تاسف باید گفت بسیاری از افراد به آن توجه ندارند وبایسته است که مسلمانان به آثار وپیامدهای آن توجه داشته باشند.

در اینجا به برخی از آن ها اشاره می شود:

امام صادق (سلام الله علیه)فرمود: هرکس به راه مسلمانان آسیب رساند ضامن آن است(1)؛ یعنی باید خسارات آن را جبران کند.
رسول خدا(ص) فرمود: هر کس در مسیر راه مسلمانان آب ناودان یا چاهی را جاری سازد یا میخی بکوبد یا حیوانی را ببندد یا گودالی حفر کند و ] هرچیزی که [ موجب آسیب عابران شودضامن است.(2)

مرحوم صدوق می فرماید: روایت شده است که هرکس راهی را ببندد خدا عمرش را کوتاه می کند.(3)
امام سجاد (سلام الله علیه) می فرماید: از گناهانی که نابودی سریع آدمی را درپی دارد ، سد کردن راه مسلمانان است.(4)
در حدیث دیگر آمده است: هر کس راه عمومی وهمگانی را سد کند ، از رحمت خدا دور است.(5)
رسول گرامی(ص) فرمود: کسی که سدّ معبر کند ومانع عبور رهگذران شود از رحمت خدا دور است(6)؛ نیز می فرماید: هر کس یک وجب از راه مسلمانان را بگیرد] وتصرف کند[ روز قیامت در حالی محشور می شود که بار ] یا مسافت[ هفت (طبقه) زمین را بر دوش دارد.(7)
امیر مومنان (سلام الله علیها) هم در برخورد با گروهی که مزاحمت خیابانی ایجاد کرده بودند فرمود:
شما را نمی بخشم مگر اینکه پایگاههای تجمع در مسیر را بر چینید و پنجره های مشرف را ببندید و ناودان های مانع عبور و مرور را برکنید وچاه های سر راه را پر کنید، چرا که این ها مایه مزاحمت و آزار مسلمانان است.(8)

برخی از مصادیق سد معبر

سد معبر مطابق شرایط زمان ومکان مصادیقی گوناگون دارد که به برخی از آن ها اشاره می شود:

1- حصار سازی در راه ها: رسول خدا(ص) از بیرون آوردن دیوار ]جلونشینی ساختمان[ در راه های مسلمانان نهی کرد.(9)

امام صادق (سلام الله علیه) می فرماید: کسی که دیوار خانه را به سوی راهی که از او نیست بیرون گذارد
باید به جای خود بازگرداند. چگونه چیزی را که از خانه نیست بر آن می افزاید وبرای چه کسی جا می گذارد؟(10)

2- نشین سر راه ها:رسول خدا(ص) می فرماید: از نشستن سر راه دیگران بپرهیزید تا از رحمت خدا دور نشوید.(11)
در حدیث دیگر فرمود: بدترین جایگاه نشستن ، بازارها وسر راه هاست و بهترین آن ها مسجد ها(12)؛
نیز فرمود: از نشستن بر یر راه ها بپرهیزید ، و ] بافرض سد معبر نکردن[ اگر نشستید این حقوق را رعایت کنید: چشم فرو بستن ] از نگاه به نامحرمان[ خودداری از آزار دیگران ، پاسخ به سلام سلام کنندگان، امر به معروف ونهی از منکر مردمان.(13)

3- فرود آمدن در وسط راه ها: رسول خدا(ص) می فرماید: پروردگار بزرگ کسی را که در مسیر راه مسلمانان پیاده می شود یا توقف می کند ، دوست ندارد (14). با توجه به این سخن پیامبر (ص) ، شایسته نیست مسلمان در مسیر راه های پر تردد سوار وپیاده شود و مایه اذیت و مزاحمت عابران گردد، بلکه باید از کنار مسیر وخیابان استفاده کند.

4- وضو گرفتن در راه های پرتردد: امام سجاد (سلام الله علیه) می فرماید: در مسیر راه عبور و مرور وضو نگیرید .(15)

5- نماز در راه های با تردد: رسول خدا (ص) می فرماید: نماز گزاردن در راه عابران روا نیست.(16)
امام صادق(سلام الله علیه) می فرماید: نماز گزاردن در مسیر راه (: جای تردد) روا نیست.(17)

تذکر:بر اساس این احادیث کار هایی مانند ایستادن ، نشستن ، تجمع ، پارک کردن وسایل نقلیه در جایی که سبب راه بندان یا کندی تردد مسافران شود، مانند کوچه های عمومی ، خیابان های عمومی، پیاده رو های عمومی ، چهار راه ها ونیز ونیز انداختن کاروان های شادی – افزون بر مزاحمت صوتی –از موارد سد معبر است، چنان که نهادن هر گونه کالا واشیاء در موارد یاد شده ، و جلو فروشگاهها و همچنین نصب سایبان های مزاحم در جلو مغازه ها ، نهادن هر گونه کالا واشیاء در پارک ها و پارکینگ های عمومی و... با فرض مزاحمت برای تردد کنندگان یا مزاحمت برای استفاده های مشخص شده یا ایجاد راه بندان از مصادق سد معبرند و کیفرهای یاد شده در روایات را دارند.
افزون بر این ها ، جاهایی که در مساجد، زیارت گاه ها ، مصلاها ، پارک ها ، پارکینگ ها، مدارس ودانشگاهها و ... برای عبور و مرور مشخص می شوند، معبرند وتنگ کردن یا مسدود کردن آن ها همین حکم را دارد.

پاورقی ها
1 الکافی .ج7.ص 350
2الکافی .ج7.ص 350
3الفقیه ، ج 1 ، 26
4 معانی الاخبار ، ص 271
5 مجمع البحرین ، ج 2 ، ص 119
6 الکافی ، ج 2 ، ص 292
7 الجامع الصغیر ، ج 2 ، ص 559
8 الخرائج و الجرائح . ج1 .ص 230-231 /مستدرک الوسائل ،ج 17 ، ص 119
9 دعائم الاسلام ، ج 2 ، ص 487
10دعائم الاسلام ، ج 2 ، ص 487
11 الجامع الصغیر ، ج 1 ، ص 27
12 الجامع الصغیر ، ج 2 ، ص 77
13 الجامع الصغیر ، ج 1 ، ص 447
14 الجامع الصغیر ، ج 1 ، ص 545
15 الفقیه ، ج 1 ، ص 25
16 الجامع الصغیر ، ج 2 ، ص 43
17 المحاسن ، ص 13 ؛ الکافی ، ج 3 ، ص 390