در قرآن کريم بيش از 50 مورد واژه تفکر و تعقل و تدبر استفاده شده است و بيانات زيادي از ائمه نيز در اين زمينه وجود دارد.




http://www.shafaqna.com/persian/media/k2/items/cache/2d9da367b10a43eccebe3ede19419fa0_XL.jpg


پايگاه اطلاع رساني رسالات- در رابطه با تفکر و تعقل در قرآن آيات زيادي وجود دارد، از جمله بقره(266، 219، 269)، آل عمران( 13، 137،191)، انعام(11، 36، 50، 152)، اعراف(3، 173، 185، 201)، يونس( 24، 73، 101)، يوسف(109، 111)، رعد(3)، حجر(75)، نحل(11، 36)و فرقان(50، 73) .

استفاده از واژه هاي «تعقلون» و « اولي الالباب» و... که در قرآن به وفور آمده است نشان از اهميت تعقل و تفکر در دين مبين اسلام مي باشد. درباره اهميت علم اندوزي نيز همين بس که در قرآن، پس از کلمه جلاله «الله»، واژه«علم» از لحاظ تکرار بالاترين مي باشد. و خداوند متعال مي فرمايد:«ما اينچنين آيات را براي شما روشن مي گردانيم، باشد که بينديشيد.» پس آيات براي انديشيدن است.

در رابطه با مسئله انديشيدن، روايات بسيار زيادي از ائمه اطهار آمده است، امام حسن (ع) مي فرمايند:« التفکر حياتُ قلب البصير» يعني انديشيدن مايه زنده دلي صاحب بصيرت است. و در جاي ديگر مي فرمايند:« اوصيکم بتقوي الله وادامة التفکر، فان التفکر ابُ کل خيرٍ و امُه» يعني : شما را به تقواي الهي و تداوم انديشه سفارش مي کنم، زيرا که انديشيدن پدر و مادر همه خوبيهاست.

امام صادق(ع) مي فرمايند: « الفکرة مرآة الحسنات و کفارة السيئات» يعني : انديشيدن آينه خوبيها و پوشاننده بديهاست.

امير المومنين علي(ع) مي فرمايند:« من تفکر ابصر» يعني هر که بينديشد بينا شود. و يا حضرت در جاي ديگر مي فرمايند: « من اکثر الفکرة فيما تعلم، اتقن الله علمه و فهمه ما لم يکن يفهم» يعني هر که در آنچه آموخته است بسيار انديشه کند، دانش خود را استوار گردانده و آنجه را نفهميده است، مي فهمد.»

درباره ارزش علم، قرآن مي فرمايد:« هل يستوي الذين يعلمون والذين لا يعلمون» يعني آيا کساني که مي دانند(عالمان) با کساني که علم ندارند برابرند؟؟؟

در اين زمينه احاديث زيادي هم وجود دارد من جمله پيامبر گرامي اسلام(ص) مي فرمايند:«اکثر الناس قيمةً، اکثرهم علماً و اقل الناس قيمةً، اقلهم علماً.» با ارزش ترين مردم کسي است که از علم بيشتري برخوردار باشد و کم ارزشترين مردم کسي است که علم کمتري دارد.

يا در جاي ديگر مي فرمايند:« اقرب الناس من درجة النبوة، اهل العلم و الجهاد» نزديکترين مردم به درجه پيامبري دانشمندان و رزمندگانند.»

درباره ارزش علم و دانايي در جاي ديگر داريم که معصوم مي فرمايد:« به انسان نادان بگوييد تو دانا هستي، خوشحال مي شود، به انسان دانا بگوييد تو ناداني، ناراحت مي شود.»

در رابطه با انديشيدن امام صادق(ع) مي فرمايند:« تفکرساعة، خير من عبادة سنة» يعني يکساعت تفکر از عبادت يکسال بهتر است.

و اما اينجا اين سوال پيش مي آيد که تفکر در چه زمينه اي مناسب است؟؟ در جواب حديثي از امام صادق(ع) مي آوريم که مي فرمايند:« افضل العبادة، ادمان التفکر في الله و في قدرته » يعني برترين عبادت انديشيدن درباره خدا و قدرت اوست.

پيامبر(ص) مي فرمايند:« جانمايه آدمي خرد اوست، کسي که خرد ندارد دين ندارد.»

و امام صادق(ع) مي فرمايند:« لا غنا، اخصب من العقل، و لا فقر احطُّ من الحمق» يعني هيچ ثروتي پر برکت تر از خرد نيست و هيچ فقري پست تر از بي خردي نيست.


منبع:
پايگاه اطلاع رساني رسالات