صدای رسا
2014-06-19, 16:19
یقیناً انسان موفق در عرصه ایمان و عمل صالح، کسی است که پیامبر را بیشتر الگوی عملی خود قرار دهد و از روش و منش او بیشتر پیروی کند.پیامبر رمضان را روزه نمی‌گرفت مگر با شهادت شاهدی که هلال را رؤیت کرده بود و یا سی روز شعبان کامل گشته بود.
این ویژگی برای اثبات حلول ماه رمضان آن صلاحیتی را ایجاد می‌کند که در هر زمان و مکانی قابل اجرا باشد، زیرا از اسباب و وسایل قابل مشاهده و در دسترس عموم استفاده شده است. احادیثی که رؤیت هلال را شرط روزه گرفتن رمضان قرار داده‌اند این نکته را مورد تأکید قرار می‌دهد. مثلاً ابن‌عمر می‌گوید:
«تَرَاءَى النَّاسُ الْهِلاَلَ فَأَخْبَرْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ أَنِّی رَأَیْتُهُ فَصَامَهُ وَأَمَرَ النَّاسَ بِصِیَامِهِمردم با یکدیگر به رؤیت هلال پرداختند و من موضوع را به پیامبر بازگو نمودم و گفتم من هم هلال را رؤیت کردم، پس رسول‌الله روزه گرفت و مردم را هم به روزه گرفتن فرمان داد»(1)
ابن‌عباس گوید:
«جَاءَ أَعْرَابِیٌّ إِلَى النَّبِیِّ صلى الله علیه وسلم فَقَالَ إِنِّی رَأَیْتُ الْهِلاَلَ - قَالَ الْحَسَنُ فِی حَدِیثِهِ: یَعْنِى: رَمَضَانَ- فَقَالَ: أَتَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ؟ قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: أَتَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ؟، قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: یَا بِلاَلُ أَذِّنْ فِی النَّاسِ فَلْیَصُومُوا غَداً
مردی اعرابی به نزد رسول‌الله آمد و گفت: من هلال –یعنی هلال رمضان– را رؤیت نمودم او فرمود: آیا تو گواهی می‌دهی که معبودی جز الله، لایق پرستش نیست؟ و مرد گفت: بله پیامبر فرمود: آیا گواهی می‌دهی که محمد پیامبر خدا است؟ اعرابی گفت: بله، پیامبر فرمود: بلال! در میان مردم اعلام کن تا فردا روزه بگیرند»(2)
این حکم پیامبر یکی از ویژگی‌های ارزشمند و مهم را تبیین می‌کند که دست‌اندرکاران ارتباط‌های دینی با مردم و در رأسشان عالمان دینی و مصلحان، نیازمند آنند، و آن عبارت است از اعتماد کردن به عموم مردم و پذیرفتن حرفشان؛ لذا تا از مردم رفتار و گفتاری که خلاف عدالت و شایستگی است سر نزده و یا خلاف عقل کاری نکنند و مصلحت شخصی را دنبال نکنند؛ باید گفته مردم را حجت قرار داد و پذیرفت؛ زیرا رسول‌الله سخن اعرابی را که از عموم مردم بود؛ در یک امر دینی مهم و رکن بلندمرتبه اسلام (روزه که از ارکان اسلام است) پذیرفت، و این مطلب مهمی است که انسان‌های بدبین و بداندیش باید آن را آویزه گوش و مد نظر قرار دهند، کسانی که در امور عمومی و مردمی سخت‌گیری روا می‌دارند باید کژی خویش را با این عملکرد پیامبر تصحیح نمایند و مسیر راست و درست را در پیش گیرند!
از جمله احادیثی که اتمام شعبان را حجت آغاز روزه قرار می‌دهد؛ (چنانچه رؤیت امکان‌پذیر نباشد، می‌شود به اتمام شعبان استناد کرد) بر اساس این حدیث است:
«صُومُوا لِرُؤْیَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤْیَتِهِ، وَانْسُکُوا لَهَا، فَإِنْ غُمَّ عَلَیْکُمْ فَأَکْمِلُوا ثَلاثِینَ، فَإِنْ شَهِدَ شَاهِدَانِ فَصُومُوا وَأَفْطِرُوا
با رؤیتش (هلال) روزه بگیرید و بخورید و پیوسته آن (هلال) را دنبال کنید پس اگر هلال به علت ابری بودن هوا بر شما پوشیده ماند، پس سی روز را کامل کنید ولی اگر دو نفر به رؤیت هلال شهادت دادند پس روزه بگیرید و بخورید»(3)
و فرمود:
«الشَّهْرُ تِسْعٌ وَعِشْرُونَ لَیْلَةً، فَلا تَصُومُوا حَتَّى تَرَوْهُ، فَإِنْ غُمَّ عَلَیْکُمْ فَأَکْمِلُوا الْعِدَّةَ ثَلاثِینَ
هر ماه 29 شب است؛ لذا تا آن (هلال) را ندیدید روزه بگیرید. ولی اگر به علت ابری بودن هوا، هلال بر شما پوشیده ماند، پس تعداد -ایام شعبان- سی روز را کامل کنید»(4)
پی نوشت:
1.سنن ابوداود، ح2342
2.سنن ابوداود، ح2342
3.سنن نسائی، ح2116
4.صحیح بخاری، ح1808
منبع: حبل المتین
این ویژگی برای اثبات حلول ماه رمضان آن صلاحیتی را ایجاد می‌کند که در هر زمان و مکانی قابل اجرا باشد، زیرا از اسباب و وسایل قابل مشاهده و در دسترس عموم استفاده شده است. احادیثی که رؤیت هلال را شرط روزه گرفتن رمضان قرار داده‌اند این نکته را مورد تأکید قرار می‌دهد. مثلاً ابن‌عمر می‌گوید:
«تَرَاءَى النَّاسُ الْهِلاَلَ فَأَخْبَرْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ أَنِّی رَأَیْتُهُ فَصَامَهُ وَأَمَرَ النَّاسَ بِصِیَامِهِمردم با یکدیگر به رؤیت هلال پرداختند و من موضوع را به پیامبر بازگو نمودم و گفتم من هم هلال را رؤیت کردم، پس رسول‌الله روزه گرفت و مردم را هم به روزه گرفتن فرمان داد»(1)
ابن‌عباس گوید:
«جَاءَ أَعْرَابِیٌّ إِلَى النَّبِیِّ صلى الله علیه وسلم فَقَالَ إِنِّی رَأَیْتُ الْهِلاَلَ - قَالَ الْحَسَنُ فِی حَدِیثِهِ: یَعْنِى: رَمَضَانَ- فَقَالَ: أَتَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ؟ قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: أَتَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ؟، قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: یَا بِلاَلُ أَذِّنْ فِی النَّاسِ فَلْیَصُومُوا غَداً
مردی اعرابی به نزد رسول‌الله آمد و گفت: من هلال –یعنی هلال رمضان– را رؤیت نمودم او فرمود: آیا تو گواهی می‌دهی که معبودی جز الله، لایق پرستش نیست؟ و مرد گفت: بله پیامبر فرمود: آیا گواهی می‌دهی که محمد پیامبر خدا است؟ اعرابی گفت: بله، پیامبر فرمود: بلال! در میان مردم اعلام کن تا فردا روزه بگیرند»(2)
این حکم پیامبر یکی از ویژگی‌های ارزشمند و مهم را تبیین می‌کند که دست‌اندرکاران ارتباط‌های دینی با مردم و در رأسشان عالمان دینی و مصلحان، نیازمند آنند، و آن عبارت است از اعتماد کردن به عموم مردم و پذیرفتن حرفشان؛ لذا تا از مردم رفتار و گفتاری که خلاف عدالت و شایستگی است سر نزده و یا خلاف عقل کاری نکنند و مصلحت شخصی را دنبال نکنند؛ باید گفته مردم را حجت قرار داد و پذیرفت؛ زیرا رسول‌الله سخن اعرابی را که از عموم مردم بود؛ در یک امر دینی مهم و رکن بلندمرتبه اسلام (روزه که از ارکان اسلام است) پذیرفت، و این مطلب مهمی است که انسان‌های بدبین و بداندیش باید آن را آویزه گوش و مد نظر قرار دهند، کسانی که در امور عمومی و مردمی سخت‌گیری روا می‌دارند باید کژی خویش را با این عملکرد پیامبر تصحیح نمایند و مسیر راست و درست را در پیش گیرند!
از جمله احادیثی که اتمام شعبان را حجت آغاز روزه قرار می‌دهد؛ (چنانچه رؤیت امکان‌پذیر نباشد، می‌شود به اتمام شعبان استناد کرد) بر اساس این حدیث است:
«صُومُوا لِرُؤْیَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤْیَتِهِ، وَانْسُکُوا لَهَا، فَإِنْ غُمَّ عَلَیْکُمْ فَأَکْمِلُوا ثَلاثِینَ، فَإِنْ شَهِدَ شَاهِدَانِ فَصُومُوا وَأَفْطِرُوا
با رؤیتش (هلال) روزه بگیرید و بخورید و پیوسته آن (هلال) را دنبال کنید پس اگر هلال به علت ابری بودن هوا بر شما پوشیده ماند، پس سی روز را کامل کنید ولی اگر دو نفر به رؤیت هلال شهادت دادند پس روزه بگیرید و بخورید»(3)
و فرمود:
«الشَّهْرُ تِسْعٌ وَعِشْرُونَ لَیْلَةً، فَلا تَصُومُوا حَتَّى تَرَوْهُ، فَإِنْ غُمَّ عَلَیْکُمْ فَأَکْمِلُوا الْعِدَّةَ ثَلاثِینَ
هر ماه 29 شب است؛ لذا تا آن (هلال) را ندیدید روزه بگیرید. ولی اگر به علت ابری بودن هوا، هلال بر شما پوشیده ماند، پس تعداد -ایام شعبان- سی روز را کامل کنید»(4)
پی نوشت:
1.سنن ابوداود، ح2342
2.سنن ابوداود، ح2342
3.سنن نسائی، ح2116
4.صحیح بخاری، ح1808
منبع: حبل المتین