سائلان
سئوال (گدائی و تکدی گری ) در اسلام ، نکوهیده و ترک سئوال از مردم ، ستوده است . خدا در مدح فقیران عفیف می فرماید : [ انفاق] برای نیازمندانی است که در راه خدا در تنگنا قرار گرفته و توان مسافرت ندارند و بر اثر خویشتنداری آنان [ از درخواست ] ، نا آگاهان ، آنان را بی نیاز می پندارند؛اما آنان را از چهره شان می شناسی که هرگز با اصرار از مردم درخواست نمی کنند . (1)

پرهیز از ردّ سائلان
اگر چه سئوال و گدایی نکوهیده است ، اجابت درخواست سائلان زمینه ساز نزول رحمت خداست ، به همین جهت خدا از طرد سائلان نهی کرده است .(2)
رسول خدا (ص) فرمود: درخواست سائل را قطع نکنید ؛اگر فقیران دروغ نمی گفتند هرگز کسی آن ها را از خود می راند ، رستگار نمی شد . (3)
امام صادق(ع) فرمود: هرگز رسول خدا (ص) سائلی را منع نکرد ؛ اگر چیزی داشت ، به وی می داد و اگر نداشت می فرمود: خدا آن را می آورد . (4)
اهل بیت (س) فرموده اند : ما به غیر از مستحقّ چیزی می دهیم تا مبادا مستحقّی را رد کنیم . (5)
امام صادق (ع) فرمود: کسی که درخواست سائلی را رد می کند ، اگراز پیامد منع خود آگاه بود ، هیچ کس سائلی را رد نمی کرد . (6)

سائلی که فرشته است
رسول خدا (ص) سائلی را با بذل اندک یا با نرمی و رحمت بازگردانید ، چرا که کسی نزد شما و به در خانه های شما می آید که نه انسان است و نه جنّ و به این منظور می آید تا ببیند که شما در برابر نعمت های خداداد چه می کنید . (7)
امیرمومنان (ع) فرمود: مسکین فرستاده خداست [ تا توانگر بی نیاز را بیازماید ] ، پس اگر نیازمند را رد کرد [ فرستاده ] خدا را مردود داشت و اگر به او عطا کرد ، عطایش به خداست .(8)
امام باقر (ع) فرمود: از چیزهای که خدا در مناجاتی به حضرت موسی (س) فرمود: این بود که ای موسی !سائل را با بذل اندک یا ردّ زیبا گرامی بدار ، زیرا کسی نزد تو می آید که انسان یا جنّ نیست ، بلکه فرشتگانی از فرشتگان رحمان اند تا تو را به آنچه که به تو داده ایم ، بیازمایند و از تو چیزی بطلبند که آن را به تو بخشیده ام ، پس مراقب باش ای پسر عمران که چگونه عمل می کنی. (9)


پاورقی ها
1-سوره بقره .آیه 273
2-سوره ضحی آیه 10
3-الکافی .ج4.ص 15
4-الکافی .ج4.ص 15
5-عدة الداعی . ص101
6-عدة الداعی . ص 99
7-قرب الاسناد . ص 46
8-نهج البلاغه . حکمت .304
9-الکافی .ج4.ص 15