مهارت تفكر خلاق

آمار و ارقام حاكي از آن است كه متوسط طول عمر انسان ها در تمام دنيا و از جمله ايران افزايش يافته است . رفاه مردم نسبتاً بيشتر شده ولي با وجود اين شواهدي در دست است كه به ازاي پيشرفت و رفاه انسان ، احساس خوشبختي در او پرورش نيافته است .


يكي از نقاشان معاصر معتقد است كه انسان امروزي به بيماري مبتلا شده كه مي توان آن را « ناظر صرف بودن » ناميد : احساس فزاينده بي حوصلگي ، نارضايتي و بي تفاوتي ، شاخص هاي اين بيماري است .


به عقيده او ، عاملي كه انسان را در مقابل آن ايمن مي كند ، خلاقيت است


شايد مهمترين مطالب براي فهم خلاقيت اين باشد كه هر كس داراي تفكر خلاق است ، با اين تفاوت كه برخي بيشتر و برخي كمتر خلاق هستند ). ما در دوران بچگي ، خلاق و باز مي انديشيم ولي هرچقدر بزرگتر مي شويم بر اساس خواسته هاي بزرگترها ، افكار خلاقانه ما كمتر ميدان فعاليت پيدا مي كند ، زيرا نشان دادن علاقه ما به موضوع هاي مختلف ، كنجاوي ما و خلاق بودن ما در ارزيابي و شناخت دنياي اطراف ، كمتر مورد توجه بزرگترها قرار مي گيرد.

كوتاه سخن اينكه ما با بال آفريده شده ايم اما گاهي مجبور مان مي كنند كه بخزيم !تفكر خلاق به حل مسئله و تصميم گيري هاي مناسب كمك مي كند با استفاده از اين نوع تفكر راه حل هاي مختلف مسئله و پيامدهاي هر يك از آنها بررسي مي شوند . اين مهارت فرد را قادر مي سازد تا مسايل را از وراي تجربه هاي مستقيم خود در يابد و حتي زماني كه مشكلي وجود ندارد و تصميم گيري خاصي مطرح نيست ، يا سازگاري و انعطاف بيشتري به زندگي روزمره بپردازد:


تلفيق قدرت تصميم گيري و مهارت حل مسئله به تفكر خلاق منجر مي شود .


قدرت تفكر آفريننده و خلاق ، فرد را قادر مي سازد تا انتخاب هاي گوناگون را خود كشف كند و در نتيجه از بن بست هاي زندگي خارج شود.
ياس و افسردگي در برخي بيماران رواني، ناشي از نقص نظام شناختي و در پي آن روبرو شدن بابن بست ها و پيدا كردن را ه خروج از آنهاست. زيرا بيماران رواني تفكر خلاق خويش را از دست مي دهند.


برخي از روان شناسان از جمله گيلفورد در مورد افراد هوشمند مطالعه كرده و به اين نتيجه رسيده اند ، افرادي كه داراي هوش بيشتري هستند ، داراي تفكر واگرا هستند . تفكر و اگرا انديشيدن از راههاي مختلف به موضوع و ارايه پاسخ هاي متعدد و متفاوت به يك سوال است ، كه حاصل شكستن قالب هاي فكري و نگريستن به پديده ها از منظري ديگر است .


محيط اجتماعي ، عنصر مهمي است كه كنش وري هوش و تفكر خلاقه را امكان پذير مي سازد .


بنابراين تفكر خلاق آموختني است و مي تواند عامل مهمي دريافتن راهها و حفظ بهداشت رواني باشد .
عناصر و عوامل اصلي خلاقيت شامل سه عنصر اصلي است :


1-مهارت هاي مربوط به موضوع
2-مهارت هاي مربوط به خلاقيت
3-انگيزه دروني
تفكر خلاق و آفريننده با ارزش هاي فكري زير همراه است :


1-شكستن عادت : كنار گذاشتن شيوه هاي قبلي فكري و عملي و استفاده از روشهاي جديد.
2-تعويق قضاوت يا تاخير ارزيابي درمورد ايده ها ، براي جلوگيري از ضايع شدن ايده اي كه در ابتدا ممكن است جالب به نظرنيايد.
3-درك پيچيدگي با توجه به مسايل پيچيده و درگير نشدن .
4-درك توام با خلاقيت با ديدن چيزها به طور متفاوت ، مشاهده امور به شيوه تازه اي كه قبلاً به آن گونه توجه نشده است .
5-تفكر وسيع : ارتباط برقراركردن ميان ايده هاي متفاوت


اهداف يادگيري


-مهارت هاي ذهني :
-اشنايي با مفهوم تفكر خلاق
-آشنايي با فرايند وروش تفكر خلاق
-آشنايي با عوامل موثر در تفكر خلاق
-آگاهي از ويژگي هاي تفكر خلاق


-مهارت هاي كنشي:
- توانايي تفكر خلاق و آفريننده
-توانايي حل خلاقانه مسائل زندگي فردي و اجتماعي
-انتخاب راه حل هاي خلاقانه


-مهارت هاي نگرشي:
-علاقه مندي به تفكر خلاق
-تمايل به حل مسائل به شيوه اي خلاقانه
-تحمل نظرات مختلف ويافتن راه حل مناسب


فعاليت 1)نقاط 9 گانه
● ● ●
● ● ●
● ● ●
نه نقطه درسه رديف سه تايي به صورت بالا قرار دارند، سعي كنيد تا بدون برداشتن قلم خود از روي كاغذ، اين 9 نقطه را با پنج خط به هم متصل كنيد . خطوط مورد استفاده بايد مستقيم و به يكديگر وصل باشند . سپس در مرحله بعدي تلاش كنيد تا اين كار را با 4 خط ، 3 خط و سرانجام با يك خط انجام دهيد .
به ياد داشته باشيد كه انجام صحيح اين فعاليت مستلزم توانايي تمركز و توجه به مسايل به مدت طولاني ، مقاومت در برابر شكست ، تمايل براي كار سخت و تعهد به انجام كارهاست .


فعاليت 2) پرواز كردن
فرض كنيد مي توانستيد روي هوا را برويد و بدون هيچ وسيله اي پرواز كنيد .اين جريان چه مسايلي ممكن است ايجاد كند؟ ايده هاي خود را بنويسيد.


فعاليت 3) آجر
با آجر ها ، چه كارهايي مي توان انجام داد ؟ ساختمان سازي يكي از بديهي ترين كارها است ، ديگر چه كارهايي مي توان انجام داد ؟


فعاليت 4) ايده هاي جديد
موقعيت هاي زير را در نظر گرفته و تاجايي كه مي توانيد پاسخ، ايده يا سوال مطرح كنيد .
1-4-براي ارتقاي كيفيت دوره مهارت هاي زندگي چه روش هايي را پيشنهاد مي كنيد ؟
2-4-براي جذب سريع تر فارغ التحصيلان به بازار كار چه نكاتي موثر است ؟
3-4براي جلب مردم به ورزش همگاني و روزانه از چه روش هايي استفاده مي كنيد؟