قبل و بعد از حجامت باید ...
الف - خوراك قبل و بعد از حجامت:
ائمهى معصومین(ع) در احادیث خود به خوراك مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرمودهاند كه در اینجا برخى از آنها را بیان مىكنیم :
1- در روایتى از عبدالملك نوفلى آمده كه بر امام صادق(ع) وارد شدم. در دست ایشان انارى دیدم. فرمود:
« انارى بیاور، چرا كه من از هیچ چیز به اندازهى شریك گرفتن در خوردن انار ناراحت نمىشوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود كه حجامت كنم و من نیز حجامت كردم. سپس انار دیگرى خواست...»
2- در روایت دیگرى حمیرى مىگوید: « به امام صادق(ع) نامه نوشتم و عرض كردم كه من خون و صفرا دارم. زمانى كه حجامت مىكنم، صفرا بر من غلبه مىكند و زمانى كه حجامت را به تأخیر مىاندازم خون به من ضرر مىرساند. نظر شما در این مورد چیست؟
سپس حضرت به من نامه نوشت كه حجامت كن و براى تاثیر حجامت ماهى تازه بخور. دوباره مسئله را سئوال كردم. ایشان نوشت حجامت كن و ماهى تازه با آب و نمك بخور. این كار را انجام دادم و سلامت یافتم.»
البته از متن حدیث چنین برمىآید كه دستور مصرف ماهى تازه براى چنین شخصى با وضعیت خاص خود بوده است نه براى همهى مردم.
3- مرد دیگرى روایت مىكند كه خدمت امام صادقعلیه السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود :
ابزار حجامت را بشوى و انارى خواست و میل فرمود و پس از این كه از حجامت فارغ شد، انار دیگرى خواست و میل كرد و فرمود این كار مُرار (صفرا) را فرو مىنشاند.
4- امام حسن عسكرى علیه السلام مىفرماید :
« بعد از حجامت انار شیرین میل كنید، چون انار خون را آرام مىكند و آن را در مسیر خود صاف مىگرداند.»
5- یك روز امام رضا علیه السلام فرمود :
« اى معتب، براى من ماهى تازه تهیه كن. می خواهم حجامت كنم. تهیه كردم. پس فرمود: اى معتب براى من سوپى درست كن. سوپ را براى ایشان درست كردم و حضرت از آن تناول فرمود.»
6- امام رضا علیه السلام در رسالهى ذهبیّه، فرمایش مفصّلى در مورد خوراك بعد از حجامت دارند كه قسمتى از آن را در اینجا مىآوریم:
« پس از استحمام باید موضع فصد و حجامت را به وسیلهى پارچهى كركى یا ابریشمى یا دستمال نخى كه لطیف و نرم باشد، بپوشانید. بعد یك حبه از تِریاق اكبر (نام یك داروى قدیم) به اندازهى ماش میل كنید.
پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف كنید و در جایى كه این امكانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روى آن جرعهاى آب نیمگرم بنوشید.
اما در فصل سرما باید سكنجبین عسلى استفاده شود كه این شربت شما را از بیمارىهاى خطرناك لقوه، برص، بهق و جذام به ارادهى خداوند ایمن خواهد داشت.
امام رضا (ع): سفارش مىكنم كه پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مكیدن آن بنوشید. مكیدن آب انار خون را زنده و تن را با نشاط خواهد ساخت.
پس از حجامت و فصد از خوردن غذاهاى نمكدار تا مدت 3 ساعت بپرهیزید، چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست كه انسان به بیمارى جرب دچار شود...»
ب - پرهیز از حجامت به هنگام گرسنگى :
از مجموعهى احادیث و روایات برمىآید كه حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضرّ است. از امام صادقعلیه السلام روایت شده كه:
« حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوّتبخش بدن است.»
حضرت صادقعلیه السلام فرمود :
« از حجامت در حال گرسنگى بپرهیزید.»
حضرت همچنین فرمود:
« بعد از خوردن طعام، با حجامت خون جمع مىشود و بیمارى دفع مىگردد. اما اگر قبل از خوردن غذا حجامت انجام شود، خون دفع می شود، ولى بیمارى در بدن مىماند.»
ج - دعاى حجامت امام رضا علیه السلام :
امام رضا علیه السلام براى حجامت دعاى خاصى ذكر فرمودهاند. این مطلب اهمیت همراهى درمان روحى و دعا درمانى با درمانهاى جسمى در طبّ اسلامى را اثبات مىكند. متن دعا چنین است :
« وقتى خواستى حجامت كنى، چهار زانو جلوى حجّام بنشین و بگو: اَعوذ بِالّلهِ الكَریم فى حِجامَتى مِنَ العَین فِى الدَّم وَ مِن كُلّ سوءِ وَ الاَعلالِ وَ الاَسقام وَ الاَوجاع وَ الاَمراض وَ اَسئَلُكَ العافِیةَ وَ المُعافاة وَ الشِّفاءِ مِن كُلّ داء.» (بحار، ج 62 ص 117)
یعنى: « در حجامت خود به خداوند كریم پناه مىبرم از خونریزى و از هر ناراحتی، علت، سختى و درد و مرضی و (خداوندا) از تو عافیت و اسباب عافیت و شفاى از هر بیمارى را طلب مىكنم.»
د - پرهیز از مقاربت و هیجانهاى عصبى قبل و بعد از حجامت :
امام رضاعلیه السلام در رسالهى ذهبیّه مىفرماید :
« فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست. باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل دوازده ساعت فاصله باشد... پس از حجامت نباید بلافاصله به زنان نزدیك شد.
به علاوه مقرر است كه انسان بعد از حجامت، از حركت زیاد و خشم و هیجان بپرهیزد.»
منبع : کتاب "طب اسلامی، گنجینه تندرستی" ، تالیف دکتر رضا منتظر
*
