زواره، موزه معماري ايراني
زواره، شهري كوچك در حاشيه جنوبي دشت كوير ايران و در 120 كيلومتري اصفهان است. زواره از آبادي‌هاي كهن ايران است و در آن بناهايي تاريخي همچون منار زواره در مسجد امام حسن مجتبي (ع) (كه قبل از اسلام آتشكده بوده است) و قلعه مغول مسجد جامع (قديمي‌ترين مسجد چهار ايواني ايران) وجود دارد.
وجود بيش از چهار هزار اثر تاريخي شناسايي شده در شهر كوچكي چون اردستان و توابع آن، از چند نظر قابل تامل است؛ منطقه‌اي كه روزگاري شوكت و شكوه بي‌مانندي را به چشم ديده است. وجود نخستين مسجد چهار ايواني ايران در زواره كه بنا به كتيبه‌هايش در دوره سلجوقيان ساخته شده، نشان مي‌دهد در قرون بعد از ظهور اسلام، منطقه‌اي پراهميت بوده كه سيدحسن مدرس، روحاني مبارز از اين شهر برخاسته است.
يكي از زيباترين پديده‌هاي طبيعي در بخش زواره، چشم‌انداز كوير است و يكي ديگر از ديدني‌هاي آن، شترداري به روش سنتي است كه حال و هواي روزگاران گذشته و از ياد رفته را در ذهن مجسم مي‌كند. به اضافه اين‌كه دركوير زواره معادن نمك، طلا، سرب و احتمالا نفت نيز وجود دارد. زواره از قرن چهارم قمري با عنوان مدينه السادات ناميده شده و مورخان متعدد در تاليفات خود به نام زواره و شخصيت‌هاي نامي برخاسته از آن ياد كرده‌اند.
همچنين قلعه سنگ‌بست زواره، بعد از قلعه الموت از بزرگ‌ترين و مستحكم‌ترين قلعه‌هاي ايران به شمار مي‌رود كه در قرن پنجم توسط ابوعلي دهدار (از مقربان حسن صباح) ساخته شده و از نوع چهار صفه‌اي دوطبقه است.
زواره طي قرون گذشته به طور متمادي كانون علم، ادب و فرهنگ بوده و در هر عصر و زمان شخصيت‌هايي را در دامان خود پرورانده است: فخرالدين علي بن حسن زواره‌اي (مفسر قرآن و صاحب ترجمه الخواص)، ابوالفتح زواره‌اي (فقيه و محدث)، سيد غياث‌الدين جمشيدگازر (مفسر قرآن)، شيخ حافظ رجب برسي (عارف)، ميرزا ابوالحسن جلوه ( فيلسوف و حكيم)، شهيد سيدحسن مدرس (روحاني مبارز)، حاج سيدحسين زواره‌اي (از شاگردان ميرزاي شيرازي) و....
به اضافه اين‌كه در قرن چهارم قمري زواره ميزبان سادات طباطبايي شد و اجداد عده قابل توجهي از سادات طباطبايي ايران و مفاخر جهان اسلام، يعني آيت‌الله العظمي بروجردي، علامه طباطبايي، شهيد قاضي و سيد بحرالعلوم در زواره مدفون هستند. ضمنا بارگاه ملكوتي حضرت امامزاده يحيي، فرزند موسي بن جعفر(ع) به فضاي شهر زواره، معنويت ويژه‌اي بخشيده است.
[I][B]بازار قديمي زواره[/B][/I]
بازار زواره، اين بناي ديرپا از زيبايي ويژه‌اي برخوردار است و در گذشته دو كاروانسرا داشته كه يكي از آنها به صورت مخروبه درآمده و ديگري جاي خود را به خيابان جديدي به نام امامزاده يحيي (ع) سپرده است.
در انتهاي بازار زواره حسينيه‌هاي سر باز و سرپوشيده قرار دارند. حسينيه بزرگ زواره متعلق به دوران صفويه است كه در زمان قاجاريه يك طبقه ديگر روي آن ساخته شده است.
در قسمت شرقي بازار زواره گنبدي آجري روي بقعه‌اي هشت‌ضلعي قرار گرفته كه مقبره ابونصر احمد، باني مسجد زواره است و به گنبد سبز شهرت دارد.
يخچال از جمله آثار تاريخي و بناهاي سنتي زواره است. عنصر اصلي يخچال را گل و خشت تشكيل مي‌دهد. ساختار فيزيكي آن مخروطي شكل است. يخچال داراي 2 درگاه روبه‌روي هم است.
از ديگر جاذبه‌هاي تاريخي زواره، آب‌انبارهايي است كه در چندين نقطه شهر در درون زمين جاي دارند ولي امروزه به خاطره‌هايي خاموش شبيه‌ترند.
كاخ زيباي سرهنگ‌آباد از جلوه‌هاي معماري قاجاريه است كه در روستاي سرهنگ‌آباد از توابع بخش زواره ساخته شده است، اما اكنون بر اثر بي‌توجهي در حال فروريزي است.
منبع:جام جم آنلاين
