-
عكس، سی‌دی، بلوتوث!
مشاهده خصوصی‌ترین صحنه‌های زندگی دیگران، آن‌قدر برایمان جذابیت دارد كه تهیه و پخش فیلمها و سی‌دی‌های آن، شده باشد كسب و كار پر رونق عده‌ای. تماشای صحنه‌های خصوصی از زندگی دیگرانی كه خیلی‌هایشان را هم نمی‌شناسیم. نمی‌شناسیم، اما تماشای خلوتشان از تماشای پر فروش‌ترین فیلمهای روی پرده سینما هم برایمان جذاب‌تر است و با ولع بیشتری به سراغشان می‌رویم. از اولین باری كه خبر خودكشی دسته جمعی تعدادی دانشجوی دختر، به خاطر دست به دست شدن فیلم جشن تولد خصوصی‌شان، شوكه‌مان كرد و نفرتمان را از عوامل تكثیر و توزیع آن برانگیخت، چند سالی می‌گذرد و حالا با ورود تكنولوژی‌های جدید به زندگی‌مان، عملا خودمان شده‌ایم عامل توزیع و پخش عكس‌ها و فیلمهای خصوصی مردم.
كافی است در یك مهمانی یا جمع دوستان نشسته باشی و چند نفری هم موبایلهای مجهز و پیشرفته داشته باشند. جمله‌ای آشنا به گوش‌ات می‌خورد و این یعنی این كه قرار است فیلم یا عكس خصوصی مردم Send to all شود؛ «Bluetoothها را روشن كنید!» این روزها صحبت از پخش و توزیع فیلمی از یكی از بازیگران زن یكی از سریال‌های پر بیننده اخیر است.
«فیلمی» كه چه راست باشد چه دروغ، باز هم بازار فیلمهای خصوصی را یك تكان اساسی داده و اكرانش گیشه سینمای پیادهرو (دستفروشان) را تسخیر كرده است. پیش از آن نیز فیلمی از زندگی شخصی و خصوصی یك مداح معروف از طریق یك سایت اینترنتی پخش شد و به گوشی‌های تلفن همراه راه پیدا كرد و تا مدت‌ها نقل محافل بود. درست در همان ایام، فرمانده سابق نیروی انتظامی تهران به مردم هشدار داد زمانی كه گوشی تلفن همراه خود را جهت تعمیرات به مراكز تعمیراتی موبایل می‌دهند، حتما اطلاعات خصوصی خود را پاك كنند. سردار طلایی توصیه می‌كرد برای چاپ عكس‌های خانوادگی هم حتما به مراكزی كه دارای پروانه كسب هستند مراجعه شود، چرا كه درصد قابل توجهی از مراكز بدون مجوز، فیلمهای مذكور را مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند.
نامزد كنونی انتخابات شورای شهر تهران در واپسین روزهای فرماندهی پلیس پایتخت به زنان و دختران هشدار داد: «دختران و زنانی كه در مجالس و مهمانیها حضور دارند، توجه كنند كه عكسی از آنها در اینگونه مجالس، خصوصا توسط تلفن همراه، گرفته نشود، زیرا اینگونه عكس‌ها ممكن است توسط افراد سودجو مورد سوءاستفاده قرار گیرد.» طلایی درست می‌گفت. سوءاستفاده از گوشی‌های تلفن همراه دوربیندار، دغدغه این روزهای خانواده‌ها و به خصوص زنان و دخترانی است كه در مجالس و مهمانیها شركت میكنند. تكنولوژی اگر برای غربی‌ها قاتق نان شده، برای ما قاتل جان شده است. انگار داریم با سر به اعماق دنیای مدرن سقوط می‌كنیم! به همان میزان كه با ورود یك وسیله جدید و پیشرفته به زندگی‌مان، چند گام به جلو بر می‌داریم، سوءاستفاده از همان تكنولوژی، قدم‌هایمان را لرزان می‌كند.
دو سه سال پیش با ورود موبایلهای مجهز به دوربین، وقتی از عكس گرفتن از خودمان و پسرخاله و پسرعمه و فك و فامیلمان خسته شدیم، به نظرمان آمد كه از این تكنولوژی، استفاده‌های دیگری هم میتوان كرد. پس از آن، دیگر در مجالس و میهمانی‌ها و عروسی‌ها دو طرف حواسشان بود. آنها كه به دنبال شكار سوژه بودند و آن‌هایی كه نگران سوژه شدن! از همان دو سه سال پیش و زمانی كه عكاسی از دار و درخت و فك و فامیل، جذابیتش را برایمان از دست داد، خیلی چیزها تغییر كرد. علاوه بر نا امن شدن فضای میهمانی‌ها، ورود تلفن‌های همراه به استخرهای زنانه هم ممنوع شد! حالا هر روز هم بر تعداد اماكنی كه ورود تلفن همراه به آن ممنوع است، اضافه می‌شود. حس بدی است وقتی با خودت فكر كنی داری با سر به اعماق دنیای مدرن سقوط می‌كنی؛ وقتی فكر می‌كنی كه تكنولوژی شده قاتل جانت! جراح‌ها و جنایتكارها! «همان چاقویی كه دست یك جراح است و میتواند زندگی بیافریند، میتواند دست یك جنایتكار هم باشد!»
این را زعفر یاوری، رئیس اتحادیه عكاسان و فیلمبرداران تهران می‌گوید. یاوری می‌گوید اگر مصرف كننده متوجه باشد كه كاربرد هر وسیله‌ای برای چیست و چرا و چطور باید از آن استفاده كرد، خیلی از این مشكلاتی كه با آن دست به گریبان هستیم، به وجود نمی‌آید. اما جدای سوءاستفاده از موبایل، هنوز پخش و توزیع فیلمها و عكس‌های خصوصی و خانوادگی مردم، معضلی است كه عمق آن را وقتی متوجه می‌شوی كه چند قدمی در یكی از مراكز شلوغ شهر قدم بزنی و صداهایی كه شنیدنش دیگر برایمان عادی شده، به گوش‌ات بخورد:
« فیلم، نوار، عكس، پارتی، مهمونی!» یاوری می‌گوید: «فیلم‌هایی كه به این شكل به فروش می‌رسند، فیلم‌هایی هستند كه متعلق به میهمانی‌های مختلط‌اند. برگزاركنندگان اینگونه مجالس هم معمولا از واحدهای مجوزدار فیلمبرداری و عكاسی، تقاضای فیلمبردار نمی‌كنند. این‌ها معمولا یا با خودشان دوربین دارند و یا می‌روند سراغ كسانی كه در آپارتمان‌ها و پشت درهای بسته كار میكنند كه شروع كارشان اساسا با تخلف است.» رئیس اتحادیه عكاسان و فیلمبرداران تهران، مشكل و عامل اصلی پخش فیلمهای خانوادگی مردم را همین واحدهای غیرمجاز می‌داند: «تعداد زیادی فیلمبردار و عكاس در آپارتمان‌ها به شكل غیرقانونی فعالیت میكنند.
افرادی كه بر خلاف واحدهای مجوزدار ما، هیچ‌گونه صلاحیت فنی و اخلاقی ندارند و در صورت تخلف از سوی آنها، ما هیچ كاری نمی‌توانیم برای مردم انجام دهیم.» او اضافه می‌كند: «تا امروز تعداد زیادی شكایت به دست ما رسیده كه همه‌اش مربوط به فیلمبرداران بدون مجوز است و حالا هم فیلم‌هایشان توزیع شده است. امكان شناسایی و پیگرد این افراد هم تقریبا وجود ندارد. چرا كه معمولا جای ثابتی ندارند و به هر حال، كارشان را بلدند! افرادی كه زیر پوشش ما فعالیت میكنند، از هفت خوان رستم رد می‌شوند و به علت همكاری نزدیك ما با اداره اماكن و نظارت‌هایی كه بر اینگونه مراكز وجود دارد، امكان تخلف نیست و به محض مشاهده كوچك‌ترین تخلف و حتی سهلانگاری، شدیدترین برخوردها با افراد مذكور صورت می‌گیرد.» یاوری همچنین می‌گوید:
«متأسفانه ما خودمان خیلی وقت‌ها شاهد سوءاستفاده از فیلمهای مردم هستیم و چیزی نمی‌گوییم. مثلا این‌كه مردم می‌روند و در مراكز غیرمجاز، نمونه كار تماشا میكنند. كسی كه نمونه كار نشان میدهد، نمی‌آید فیلم خواهر و مادر خودش را نشان بدهد! مسلما از فیلم كس دیگری سوءاستفاده می‌كند و مطمئن باشید با فیلم عروسی یا میهمانی شما هم همین كار را می‌كند. نمونه كار خواستن و نمونه كار دیدن، خلاف است.» یاوری از تساهل و تسامح صاحبان مجالس با افرادی كه با دوربینهای شخصی (هندیكم) و موبایل اقدام به فیلمبرداری از میهمانی‌ها میكنند هم انتقاد می‌كند و می‌گوید: «وقتی از یك میهمانی 200نفره، 50 نفر دارند با دوربینهای شخصی و موبایل فیلمبرداری میكنند، انتظار دارید سوءاستفاده صورت نگیرد؟ جلوی خیلی از سوءاستفاده‌ها را خود مردم می‌توانند بگیرند.»
عرضه و تقاضای آبرو پخش فیلمهای خصوصی، ارتباط مستقیمی با بازار عرضه و تقاضا دارد! به عبارت دیگر اگر مردم ما مشتاق دیدن چنین فیلم‌هایی نباشند، عملا بازار عرضه آن هم راكد می‌شود و رونق كنونی خودش را از دست میدهد. ولی رونق بازار این فیلمها روز به روز دارد بیشتر می‌شود و علت آن هم مشخص است: «اشتیاق» زهرا انصاری، جامعه‌شناس می‌گوید:
«ما همیشه صحبت از حریم خصوصی می‌كنیم و معمولا هم در مورد خودمان و اطرافیانمان گله‌مند از نادیده گرفتن آن توسط مردم و دولت می‌شویم، در حالی كه خودمان كمترین احترامی به حریم خصوصی دیگران نمی‌گذاریم. متأسفانه باید بگوییم این‌جا صحبت از یك عده افراد سودجو نیست، بلكه صحبت از خصلتی است كه در عموم مردم ما وجود دارد. متأسفانه بعضی از مردم ما دارای شخصیتهای دوگانه هستند. در اجتماع، طور دیگری حرف می‌زنند و در درون خودشان و در خلوتشان به گونه‌ای دیگر عمل میكنند.
همیشه دم از قانون می‌زنیم و خودمان در هر جایگاهی كه هستیم، بیشترین تجاوز را به حریم قانون می‌كنیم. صحبت از حریم خصوصی می‌كنیم و آن را تمام و كمال برای خودمان محترم، و حقمان می‌دانیم، ولی به شدت علاقه‌مند پی بردن به مسائلی هستیم كه در حریم خصوصی دیگران اتفاق می‌افتد و مسائلی كاملا فردی و شخصی است. حالا تكنولوژی هم به كمك این خصلت ما ایرانیها آمده و راحت‌تر می‌توانیم شاهد شكستن حریم خصوصی مردم باشیم. » خداحافظ وجدان! خاله زنك بودن بعضی از ما ایرانیها و علاقه وافرمان به سرك كشیدن در زندگی خصوصی و شخصی دیگران البته كم هزینه هم نیست.
از آن‌جایی كه معمولا در اینگونه موارد، بحث آبروی افراد در میان است، ارضا شدن این حس و خصلت ما، گاهی، دیگران را به خاك سیاه می‌نشاند. از هم پاشیدن زندگی دیگران، ایجاد مشكلات روانی برای آنها، مهیا ساختن بستری برای سودجویانی كه با دستمایه قرار دادن حساسیت‌های سنتی ما ایرانیها بدترین سوءاستفاده‌ها را از قربانیان تجاوز به حریم شخصی میكنند و در نهایت، بی‌آبرویی و مرگ و خودكشی كسانی كه آبرو و حیثیت خود را لگدمال شده می‌بینند، از جمله هزینه‌های خودخواهی و خاله زنك بودن ماست! قوانین زیادی در خصوص مجازات متجاوزین به حریم خصوصی مردم وجود دارد. اما وقتی عموم مردم به اشكال مختلف قانون‌شكن و متجاوز به حریم یكدیگر هستند، قانون هم نمی‌تواند ضامن امنیت در جامعه باشد. مشكل اصلی، این است كه گرد و غبار، بدجوری وجدان‌های ما را خاك و خلی و غبارآلود كرده است! لغزشها همیشه كوچكاند! تكثیر اینگونه فیلمها مستلزم داشتن ویژگیهایی است تا قابلیت پخش، توسط سودجویان را داشته باشد. شاید اگر به این خصوصیات توجه بیشتری شود، كمتر شاهد چنین اتفاقاتی باشیم.
لغزشها همیشه كوچكاند. اما به اتفاقات تلخ و بزرگی میانجامند. مختلط بودن و پوشش خانمها مهمانیها و جشنهای مختلط داخل زیرزمینها، باغها یا منازل در گوشه و كنار شهر، از آن باورهای تجدد گرایانهای است كه عواقبی را هم به دنبال دارد. ولی این، تنها علت نیست، چون در برنامههای اینچنینی، خانمها نیز از لباسهای آنچنانی استفاده میكنند و صد البته این یكی، از مختلط بودن مؤثرتر است. مراسم یك شخصیت معروف در این مورد، لغزشی هرچند كوچك در مراسم، كافی است تا بهانهای برای تكثیر و پخش چنین فیلمی به وجود بیاید. دلیل موفقیت پخش اینگونه فیلم ها هم كه مشخص است:
معروف بودن یا محبوبیت شخص. هر قدر كه معروفتر و محبوبتر، فروش بیشتر. حضور شخصی معروف حضور یكی از شخصیتهای معروف و مشهور در مراسمی كه با عرف یا شرع مغایرت داشته باشد، بهانه مناسبی است برای سوءاستفاده و خراب كردن شخص. فكرش را بكنید كه یكی از هنرپیشه‌ها در یك مهمانی حضور داشته باشد. حتی اگر هیچ كاری هم نكند، فقط حضورش موجب سوءاستفاده می‌شود. خصومت شخصی در تمام دنیا و از ابتدای خلقت، از همان زمانی كه قابیل برادر بیگناهش هابیل را به عنوان اولین مرحوم عالم به دیار باقی فرستاد، خصومت شخصی، مشكلات و نابههنجاری‌های زیادی را به وجود آورده. با این حساب میتوان با قاطعیت گفت هیچ چیز خاصی هم كه در فیلم شما نباشد، تنها یك خصومت كوچك میتواند حادثهای بیافریند جبران نشدنی. مواظب باشید، به هر كسی اعتماد نكنید.
اكران عمومی در پیادهرو هیچ كسی فیلمهای خصوصی و خانوادگی خودش را به اكران عمومی در نمی آورد. تكثیر و پخش اینگونه فیلمها نیازمند حضور واسطه‌هایی است كه پتانسیل این كار را داشته باشند. مواظب آنها باشید. فیلمبردار فیلمبردار، اولین كسی است كه به نسخه اصلی فیلم دسترسی دارد و هر وقت بخواهد، میتواند از آن سوءاستفاده كند. برای همین باید برای تهیه فیلم، به مؤسساتی مراجعه كنید كه اجازه رسمی از طرف اتحادیه فیلمبرداران داشته باشند. تبدیل كننده VHS به VCD اكثر فیلم های این چنینی، زمانی كه برای تبدیل از VHS به VCD برده می‌شوند، توسط تبدیل كننده، كپیبرداری شده و در بعضی مواقع، مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. به طور حتم نباید به این افراد اطمینان كرد. حتی اگر خودشان این كار را نكنند، امكان دسترسی دوستان و آشنایان به كامپیوتر آنها، احتمال انجام این كار را دو چندان می‌كند. تدوینگر در بین عوامل تكثیر و پخش فیلم، تدوینگر‌گزین‌های توانا برای انجام این كار است. چندین بار دیدن فیلم، این امكان را به او میدهد تا قسمت‌های دلخواه را انتخاب كرده و از آن سوءاستفاده كند. دوستان و آشنایان بعضی اوقات، نزدیكان در مراسم شما با در دست داشتن دوربینهای خانگی (هندیكم) اقدام به فیلمبرداری میكنند تا خاطرهای از این مراسم داشته باشند؛ اما بعد از این، معلوم نیست از فیلم چگونه نگهداری میكنند و محافظت از آن چقدر برایشان مهم است. به همین خاطر، ممكن است با یك سهلانگاری ساده، فیلم به دست كسی برسد كه نباید.حالا كه دیگر موبایلهای دوربیندار و دوربینهای كوچك فیلمبرداری، كار همه را راحت كرده، باید بیشتر مواظب باشید.
منبع: ایران ناز
