حل تکدی گری ( گدایی )

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت آیت العظمی جوادی آملی ( دام ظله العالی )

حل تکدی گری ( گدایی )
مسلمان باید عزت نفس خود را حفظ کند و به هیچ روی تن به ذلت و خواری ندهد . اسلام، گدایی را خواری آشکار می شناساند و شدیدا مسلمان را از آن نهی می کند . مسلمان باید همواره با دست خود ، نیازش را بر طرف سازد و از کسی درخواست نکند و دَرِ فقر را بر روی خود نگشاید .
البته اگر کسانی بر اثر رخداد های طبیعی قهری یا ضعف عقلِ معیشت و مانند آن تهیدست شده باشند ، حفظ کرامت و شخصیت اجتمعای بر همگام لازم است و عموم مسلمانت باید چهرۀ شهر اسلامی را از این پدیدۀ نامیمون پاک کنند . نظام اسلامی نیز وظیفه دارد نیاز آنان را برآورد.
زدودن فقر و نداری ا زچهرۀ شهر اسلامی وظیفه عمومی مسلمانان است که اسلام بر آن تاکید فراوان دارد و از پیشوایان معصوم (ع) خود شخصا در این عرصه پیشگام بوده اند . به گوشه ای از روایات و سیره علمی آنان اشاره می شود .

فضیلت بی نیازی
امام صادق(ع) می فرماید : شرف مومن به قیام [ برای نماز ] در شب است و عزت او به بی نیازی از مردم .(1)
امام رضا (ع) فرمود: مردی به پیامبر (ص) گفت : ای رسول خدا ! کاری به من بیاموز که میان آن و بهشت حایل و فاصله ای نباشد . رسول خدا فرمود: خشمگین مشو و از مردم چیزی مخواه. (2)

نیازمندان
امام صادق(ع) می فرماید که امیرمومنان علی (ع) می فرمود: باید در قلب تو نیازمندی به مردم و بی نیازی ا زایشان هر دو با هم گرد آیند : نیزامندی در قالب نرمگویی و گشاده رویی در بخرود با آنان و بی نیازی در قالب آبروداری و عزتمندی [ از هیچکس چیزی نخواهی ] (3)

نکوهش تکدّی گری ومحبوبیت عزت نفس
پیامبر(ص) فرمود: خدا انسان با حیایی عفیف را دوست می دارد و گدای بد زبان سمج را دشمن دارد . (4)
امیرمومنان علی (ع) فرمود: شیعۀ من از مردم درخواست نمی کند ، اگر چه از گرسنگی بمیرد .(5)
امام باقر (ع) می فرماید : اگر سائل بداند در تکدّی گری چه خسارت [ سنگینی ] هست احدی از دیگری چیزی نمی خواد و اگر انفاقگر ، دستاورد انفاق را بداند احدی را بدون کمک ، رد نمی کند . (6)
امام صادق(ع)فرمود: اگر گدا پیامد گدایی را می دانست ، هیچ کس از دیگری سئوال نمی کرد . (7)
شخصی نزد امام صاد(ع) برخی از حالات و [ گرفتارهای ] خود را باز گفت. امام (ع) به کنیزش فرمان داد تا کیسه پولی را آورد و به آن شخص فرمود: این چهارصد دینار را – که ابو جعفر به من داده – بگیر و مشکل خود را با آن حل کن. آن شخص گفت: گرفتاری مورد نظرم این نیست، لیکن ، دوست دارم برای من دعا کنید . امام صادق(ع) فرمود: حتما برای تو دعا میکنم ؛ ولی بپرهیز از اینکه وضع خود را به طور کامل برای مردم بازگو کنی که نزد آنان خوار می شوی .(8)
پیامبر (ص) فرمود: .. تا آنجا که می توانید از درخواست ، عفت بروزید ؛ همچنین فرمود: چناچه مردم بر پشت خود هیزم حمل کند و با فروش آن بی نیاز گردد و از مازاد درامدش صدقه دهد بهتر است ازاینکه از مالداری چیزی بخواهد که آیا به او چیزی بدهد یا نه ، زیرا دست فرازین [ : دهنده ] از دست فرودین [ : گیرنده ] است . (9)


پاورقی ها
1- الکافی .ج2.ص 148
2- الامالی .طوسی .ص 508
3- الکافی .ج2.ص 149
4- الامالی .طوسی .ص 39
5- کنز الفوائد .ج1.ص 88؛ بحارالانوار .ج75.ص 28
6- الکافی .ج4.ص 20
7- عدة الداعی .ص 99؛وسائل الشیعة .ج9.ص 443
8- الکافی .ج4.ص 21-22
9- الکافی .ج4.ص 20