عوامل معنوی بهره آور سازی مال

غیر از عوامل طبیعی ( کار و تولید ) که برای بره آور ساختن مال موثر است به عوامل دیگر هم در روایات اشاره شده که در رشد آن اثر دارند و به برخی از آن ها اشاره می شود .

صدقه

رسول خدا فرمود: صدقه دهید که صدقه مال را افزایش می دهد . (1)

امانتداری
رسول خدا (ص) فرمود: امانتداری ، بی نیازی می آورد و خیانت فقر (2)

ازدواج
رسوا خدا (ص) فرمود: ازدواج کندی ، زیرا زنان برایتان مال آورند . (3)

سخن نیکو
امام سجاد (ع) می فرماید : سخن نیکو مال و روزی را افزایش می دهد . (4)

طهارت
مردی از تنگدستی نزد رسول خدا (ص) شکایت کرد. آن حضرت فرمود:همواره با وضو باش تا روزی و برکت خدا برایت ادامه یابد ، پس آن مرد [ همراه با کارو تلاش ] به این رهنمود عمل کرد و روزیش گسترش یافت .(5)
امام صادق(ع) هم فرمود: آن که ب یوضو در پی حاجت خود برود و نیازش بر آورده نشود ، جز خویشتن را سرزنش نکند .(6)
از این حدیث چند نکته مهم به دست می آید :
1- پیوند ناگسستنی دین و دنیا ؛ بدین معنا که مناسب است در امور دنیوی با وضو بود ، تا خدا از یاد انسان نرود .
2- توجه به روح توحیدی و الهی در کارهای دنیوی
3- احساس عدم استقلاال انسان در فعالیت های زندگی ؛ چون بخشی از کارها با توفیق الهی به دست خود انسان انجام کی گیرد و بخش دیگر ، اثر توجه و عنایت غیبی خدا است . توجه خدا به آدمی نیز مایه برکت کار است؛ یعنی تمام نعمت ها به اراده الهی است ؛ لیکن گاهی مشهود و به دست خود انسان موجود می شود و زمانی غیر مشهود و از راه های پیش بینی نشده به دست می آید .

کسب یا عامل مادی تولید
اشتغال و کسب از عوامل مادی تولیدِ ثروت است و در اسلام کسب حلال واجب شده و از حرام آن باید پرهیز کرد. در اینجا به روایاتی درباره اهمیت و فضیلت کسب حلال و شرایط و آثار آن ، درآمد های حرام و انواع کسب اشاره می شود .


پاورقی ها
1- الکافی.ج4.ص 9
2- قرب الاسناد .ص 55؛ ر.ک: الکافی .ج5.ص 133
3- مکارم الاخلاق.ص 196
4- الامالی . صدوق .ص 2
5- عوالی اللئالی.ج1.ص 268
6- الفقیه .ج3.ص 157