بيگانگان موحدان اهل كتاب

[B][COLOR="#B22222"]بيگانگان [/COLOR][/B]
1-موحدان (‌اهل كتاب )
مقصود از اهل كتاب پيروان كتاب هاي آسماني است ، گرچه اين كلمه در قرآن ، به گونه غالب درباره يهود و نصارا به كار رفته است . (1)
[B]قانون عمومي ارتباط [/B]

قانون عام الهي درباره ارتابط با بندگان خدا نيكي به آنان است ؛ مسلمان باشند يا كافر . خداي سبحان در اين آيات چنين مي فرمايد: با مردم به نيكي سخن بگوييد .(2) نيكي كن ، چنان كه خدا به تو نيكي كرده است . (3) اگر نيكي و احسان كرديد به خود كرديد . (4) آنان كه كارهاي نيك انجام داده اند ، در حيات دنيا نيكي و خوشي ببينند و آخرت خیر است . (5)
پيامبر (ص) و امامان (ع) نيز با مشكرام و اهل كتاب تا جايي كه آنان دشمني نمي كردند به نيكي رفتار مي كردند . با اين حال درباره برخورد با اهل كتاب سه دستور متفاوت (‌توصيه به نيكي به آنان ، منع از دلبستگي به آن ها و برخورد محتاطانه با آنان ) در آموزه هاي اسلامي آمده است و اين توصيه ها در تعارض با يكديگر نيستند ، بلكه با توجه به قرينه هاي كه در‌آيات و روايات آمده اند ، روشن مي شود كه اين تفاو ت تعبيرها با توجه به شرايط گوناگون زماني و مكاني و تفاوت حال و رفتار اهل كتاب است .
تفصيل دستورها در سه قسمت بيان مي گردد.

[B]1-نيكي عدالت ورزانه به اهل كتاب[/B]

قرآْن مي فرمايد : خدا شما را از نيكي و عدالت ورزي به كساني كه در امر دين با شما پيكار نكرده و از خانه و ديارتان بيرون نرانده اند نهي نمي كند . يقينا خدا عدالت پيشه گان را دوست مي دارد . ( 6)
اين قاون عام الهي نسبت به همه بيگانگان است . آنان تا هنگامي كه به مسلمان آزاري نمي رسانند و با نظام اسلامي نمي گنجد از آن جهت كه انسان اند از همزيستي مسالمت آميز برخوردارند و این همان رعايت اصل حقوق بشر و اسنان دوستي است ( 7)‌

[B][COLOR="#B22222"]مصاديقي از رفتار بشردوستانه با اهل كتاب[/COLOR][/B]

[B]پرهيز از تهمت به اهل كتاب[/B]

امام صادق (ع) فرمود: براي مسلمان شايسته نيست يهودي و نصراني و مجوسي را به چيزي متهم كند بدان علم ندارد . (8)

[B]نيكي به همنشين يهودي [/B]

امام صادق(ع) فرمود: اگر فردي يهودي با تو همنيشين شد با وي به نيكي همنشيني كن (9)

[B]عيادت از بيمار يهودي [/B]
اميرمومنان (ع) مي فرمايد : پيامبر (ص) از يك بيمار يهودي عيادت كرد . (10)

[B]پرهيز از تجاوز به حريم اهل كتاب[/B]

پيامبر فرمود: خداي متعالي ورود بي اجازه به خانه هاي اهل كتاب را بر شما حلال نكرده است . ( 11)

[B]پرهيز از تصرف اموال اهل كتاب[/B]

پيامبر (ص) فرمود: خدا خوردن بي اجازه از ميوه هاي اهل كتاب را بر شما حلال نكرده است (12)

[B]نيكي به همسفر اهل كتاب[/B]

در بخش يكم گذشت كه دردوران زندگي حضرت اميرمومنان (ع) در كوفه ،‌روزي با مردي ذمي همسفر شد و به هنگام جدا شدن از او ، وي را بدرقه كرد . اين كار سبب شگفتي و پرسش ذمي شد . آن حضرت در پاسخ فرمود: پيامبر ما این گونه فرمان داده است به جهت اين زفتار كريمانه اسلام آورد . ( 13)

[B]جواز مراجعه به پزشك اهل كتاب [/B]

محمد به مسلم از امام باقر (ع) درباره مردي كه پزشكي نصراني يا يهودي وي را مداوا و برايش دارو تهيه كند پرسيد . آن حضرت فرمود: اشكالي ندارد ، همانا شفا به دست خداي متعالي است . ( 14)
[B]
ادب نامه نگاري به اهل كتاب[/B]

ابوبصير گفت:از ‌امام صادق(ع) پرسيدند اگر كسي به فردي مجوسي يا يهودي يا نصراني نياز پيدا كند ... و براي رفع نياز ناچار باشد كه برايش نامه بنويسيد آيا مي تواند در نامه نام كافر را مقدم بدارد و بر او سلام كند ؟ امام صادق(ع) فرمود: روا نيست كه در ابتداي نامه نام آن كافر را بنويسي ؛ ولي مي تواني در نامه ات به وي سلام كني ، زيرا رسول خدا (ص) به كسرا و قيصر نامه مي نوشت . ( 15)
البته چنان كه درباره مجوس خواهد آمد شرايط متفاوت اند و در مواردي كه ناچار باشد جايز است .(16) مقصود از سلام كردن در اين احاديث ، تنها در نامه نگاري است نه در لفظ و معاشرت كلامي .
جواز عبور اهل كتاب
علي بن جعفر گويد: از امام كاظم (ع) پرسيدم :‌آيا يهودي ، نصراني و مجوس مي توانند براي سكونت به سرزمين اسلامي كوچ كنند ؟ آن امام (ع) فرمود: توقف [ مسكن گزيدن ] شايسته نيست ؛ ولي مي توانند در روز فرود آیند و شب خارج شوند . (17)

[B]رعايت حقوق ذمي ( اهل كتاب )[/B]

امام سجاد (ع) فرمود: حق اهل ذمّه (‌از اهل كتاب ) اين است كه آنچه را خدا از آنان پذيرفته است پذيرا باشي و تا زماني كه به عهد وفا مي كنند بر آن ها ستم نكني ( 18)

[B]كيفر ستم به اهل ذمّه [/B]

در ادامه مي فرمايد : در معامله با آنان به حكم خدا عمل كن و از اين كه آ« ها در پناه اسلام اند ، پيمان الهي را مراعات كن و بايد براي وفاي به اين پيمان ، ميان تو و ستم بر آن ها مانعي باشد [ مبادا به آنان ستم كني ] ، زيرا رسول خدا (ص) مي فرمود: هر كس بر اهل ذمّه ستم كند من دشمن اويم ، پس از خدا بترش ... (19)
رسول خدا (ص) مي فرمايد : هرگاه اهل ذمّه مورد خيانت و فريب واقع شوند دشمن بر مسلمانان چيره مي گردد . (20)

[B]دفاع از اهل ذمّه [/B]

نه تنها ستم كردن به اهل كتاب ذمّي روا نيست ، بلكه بر دفاع از آنان در برابر ستم ديگران سفارش شده است ، چرا كه آنان طبق پيماني كه با مسلمانان دارند جان و اموالشان بايد در امنيت باشد ، چنانكه آنان نيز بايد مقررات جامه اسلامي را رعايت كنند . از آن جهت كه مسلمانان بايد به عهد و پيمان خود ، حتي با غير مسلمان وفا كند در اينحا نيز دفاع از آن ها در برابر ستم ديگران لازم است .
اميرمومنان (ع) مي فرمايد : به من خبر رسيد كه مردي از لشكر شام به خانه زني مسلمان و زني غير مسلمان كه در پناه حكومت اسلامي بود وارد شده و خلخال و دستبند و گردنبند و گوشواره هاي آن ها را غارت كرده است ،‌در حالي كه هيچ وسيله اي جز گريه و التماس براي دفاع نداشته اند ... اگر مسلماني از اين رخداد تلخ از روي تاسف بميرد بر او سرزنشي نيست ، بلكه نزد من ستوده است ( 21)


پاورقي ها
1- سوره بقره . آيه 101 ؛ سوره آل عمران آيه 64
2- سوره بقره . آيه 83
3- سوره قصص . آيه 77
4- سوره آسراء . آيه 7
5- سوره نحل . آيه 30
6- سوره ممتحنه . آيه 8
7- تسنيم . ج5.ص 75
8- دعائم السلام . ج2 .ص 460
9- الفقيه . ج4.ص 404
10- الجفريات . ص 159
11- الجامع الصغير . ج1.ص 468
12- الجامع الصغير . ج1.ص 468
13- ر.ك: بخش يكم ، فصل دهم ، عنوان مديريت سفر گروهي ، ص 185
14- طب الائمه (ع) ص 63
15- المافي .ج2.ص 651
16- الكافي .ج2.ص 651
17- مسائل علي به جعفر .ص 296
18- الفقيه . ج2.ص 625
19- تحف العقول .ص 272
20- ارشاد القلوب .ص 39
21- نهج البلاغه / خطبه 27