روستای وفس استان مرکزی یادگاری از دوره مادها

[SIZE=4][COLOR=#333333][FONT=Nazanin]این روستای مصفا که از س***تگاه های دوره مادها بوده هنوز بر سینه خود یادگارهای اصیلی را حفظ کرده که یکی از آنها گویش خاص وفسی از شاخه زبانی موسوم به «تاتی» است. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]این گویش از قدیمی ترین گفتار ایرانی است که سه هزار سال سابقه دارد و اکنون فقط چند منطقه محدود در منتهی الیه استان مرکزی، همدان و قزوین به آن تکلم می کنند.
[/FONT][/COLOR][/SIZE][CENTER][SIZE=4][/SIZE][IMG]http://media.irna.ir/1392/13920805/80876525/80876525-5074523.jpg[/IMG][SIZE=4]
[/SIZE][/CENTER]
[SIZE=4]
[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]در شهرستان کمیجان از توابع استان مرکزی چهار روستای «وفس»، «چهرقان»، «فرک» و «گورجان» گویش تاتی یا ووسی دارند که واژگان آن برای هر فارسی زبان به طور کامل غریب است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]ابراهیم دهگان در کتاب فقه اللغه گویش وفس را از لهجه های قدیم پارسی باستان و شاخه ای از تاتی نامیده که دارای ویژگی های دستوری و واژگانی منحصر به فرد است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]در فصلنامه شماره 15 و 16 راه دانش استان مرکزی نیز آمده که گویش تاتی در بخشی از نواحی روستایی استان مرکزی از جمله وفس به عنوان «جزیره زبانی» مطرح است که به لحاظ مردم شناسی و زبان شناسی بسیار اهمیت دارد و نشانگر حفط درون مایه های اصیل فرهنگی در برابر تغییرات وسیع حوزه جغرافیایی اطراف است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]در این فصلنامه آمده که نمونه هایی از گویش تانی نیز در روستاهای «آمره» و «کهک» در تفرش «شاهوروق» فراهان «دستجرد» و «پوگرد» در تفرش باقی است که تفاوتهایی در آنها مشاهده می شود اما بن مایه آنها یکی است و حکایت از دیرپایی فرهنگی این خطه دارد و نشان می دهد که تمام این گویش ها شاخه هایی از یک ˈ مادر زبان ˈ هستند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]دامنه های ارتفاعات سرسبز اطراف وفس دارای نوعی بافت رسوبی و آهکی است که در بسیاری از لایه های آن بقایای موجودات زنده به وفور دیده شده و این نیز سرمایه ای ارزشمند در حوزه گردشگری علمی و طبیعی است که می طلبد مسوولان با برنامه و آگاهانه از آن بهره ببرند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]سنگواره های موجود در کوههای اطراف وفس به عنوان سندی محکم حکایت از این دارند که در گذشته های دور این نواحی بخشی از مناطق کم عمق دریایی به نام تیس بوده که طبق تحقیقات زمین شناسان، تا اوایل دوران سوم زمین شناسی(میوسن) در منطقه هایی از ایران مرکزی از جمله وفس، گسترده بوده است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]این دریای کم عمق به مرور زمان و با تغییرات و تبدیلات بسیار و ته نشین شدن املاح دریایی، به تدریج از بین رفته و کوههای رسوبی ایجاد شده که بقایای آن امروز بر سینه کوههای وفس چرخه زندگانی گذشته را روایت می کند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]یکی از دیگر از جاذبه های خاص روستای وفس طبیعت منحصر به فردی است که در کمتر نقطه ای از قلب ایران یافت می شود.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]طبیعت این روستا همچون تابلوی نقاشی بی نظیری از رنگ و لطافت است که در جای جای باغات، کشتزارها، سایه درختان میوه دار و کوچه باغهای مصفای آن هر گردشگری را به وجد می آورد و به عنوان ظرفیت قوی اکوتوریسم مطرح است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]کوهنوردی و غارنوردی با وجود ارتفاعاتی نظیر کوه «قلنجه» با ارتفاع حدود دو هزار و 745 متری در زاویه جنوبی روستا و مناطق پست اما سرسبز و زیبا در شمال وفس با ارتفاعی کمتر از یکهزار و 550 متر نیز از ظرفیت های طبیعی بالقوه این خطه است که می تواند موجب رونق کردشگری ورزشی شود.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]پس از کوه قلنچه، ارتفاعات «هرسهول»، «دی نسا»، «قلعه کهنه»،« گااول»، [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]«ماندر»، «گاپو»، «حاجی رضوان»، «کله موشمای»، «دبرین»، «خیبر» و «آبی رنک» به عنوان ارتفاعات مهم این منطقه با طبیعتی زیبا خودنمایی می کند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]گسترش سازه های آهکی و دولومیتی در طول زمانی بس دراز در منطقه وفس خالق یکی از اعجاب انگیز ترین کلکسیون های طبیعی در مجموعه غار قلعه جوق شده که این ظرفیت گردشگری نیز به عنوان جاذبه ای قوی باید در کانون توجه قرار گیرد.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]روستای وفس به لحاظ بافت کالبدی روستا و نوع معماری خانه ها، ابنیه مذهبی و خدمات عمومی بسیار جذاب و دیدنی است خانه های مس***ی روستا با بافتی متراکم در یک طبقه با ایوانی در پیش و پوشش بام مسطح بر دامنه کوهها ساخته شده اند و در یک نگاه در توازن مصالح طبیعی و چینش آنها معماری روستای ماسوله در ذهن تداعی می شود.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]زیبایی کم نظیر معماری روستا با اصالت برج و باروهای قدیمی ، نوع معماری مسجد جامع ، طراحی اعجاب انگیر دالان های زیرزمینی (دست کن های زیرزمینی) ، زاغه ها و کوچه باغ های پیچ در پیچ آن با درختان سایه دار موقعیتی استثنایی برای هر گردشگر است که برای همیشه فصلی از خاطرات ماندگار را در دفترچه یاد خود حک کند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]این زیبایی ها وقتی کامل می شود که باغات پرمیوه گسترده بر پهنه دشت «انجمن» و زمین های زراعی در شیب کوهپایه ها و میان دره ها نیز به آن افزوده شود و این صحنه های چشم نواز در هنگام طلوع و غروب خورشید تابلویی است که شاید در کمتر جایی بتوان نظیر آن را یافت.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]وفس، از منظر گردشگری مذهبی نیز جاذبه های قوی دارد و وجود 16 مسجد در این روستا به ویژه مسجد جامع که هفت قرن است صلابت خود را حفظ کرده حال و هوایی روحانی و معنوی برای گردشگران ایجاد می کند .[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]در روستای وفس علاوه بر مساجد، بارگاه امامزاده حسین موسوم به (حاج رضوان)، امامزاده اسماعیل و امامزاده یحیی نیز، هر یک علاوه بر کارویژه های قوی دینی و معنوی به عنوان کانون همگرایی و وحدت ساکنین نیز مطرح هستند و به عنوان فضاهای اجتماعی و فرهنگی مهم روستا تلقی می شوند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]زیارتگاه حاجی رضوان وفس متعلق به شاهزاده حسین(ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که دارای کرامات بسیاری است وهرساله افراد زیادی را از شهرهای دور و نزدیک به خصوص اراک، تهران، قم، کمیجان، همدان و روستاهای اطراف به سمت خود می کشاند. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]حاجی رضوان نام کوهی در شمال کمیجان است که برای مردم کمیجان از نظر اعتقادی و معنوی از جایگاه خاص و مهمی برخوردار است و واقع شدن این امامزاده بر فراز این کوه موجب شده که در اصطلاح محلی این زیارتگاه به حاجی رضوان شهرت یابد.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]تعزیه گردانی و عزاداری یکی دیگر از جاذبه های قوی روستای وفس است که به نظر می رسد خاستگاه آن به بیش از 220 سال قبل برسد.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]تعزیه خوانان وفسی هر سال در محرم و صفر مراسم و آیین های پرشور مذهبی برپا می کنند وظرافت و لطافت طبع و اجرای تعزیه ها به گونه ای است که آوازه هیات های عزاداری این روستا به سراسر ایران رسیده و هر سال تعداد کثیری برای دیدار این نمایش های آیینی و مذهبی به وفس سفر می کنند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]یکی از ویژگی های تعزیه وفس حفظ نمادها و علایم و رنگ ها، خواندن اشعار نغز و حرکت کاروان های ملبس و نشان های عاشورایی است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]یکی دیگر از قابلیت های گردشگری در روستای وفس درکنار جاذبه برداشت انگور در فصل شهریورماه و درو گندمزارها، صنایع دستی و سوغات آن است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]در وفس از دیرباز صنایع دستی به عنوان بخشی از زندگی روزمره مردم این دیار مطرح بوده به ویژه قالیبافی از بیش از یک قرن قبل به عنوان بخشی از برنامه اقتصادی و درآمدزایی خانواده ها مطرح است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]دیدن کارگاه های بافت قالی و تجربه گره زنی خامه بر تارهای دار قالی شاید یکی از جذابیت ها و آرزوی هزاران گردشگری است که روستاگردی را می پسندند و این بار در وفس این گردشگران قالی هایی را می بینند که باغ هزار رنگ و نقش است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]هنر گیوه بافی و ساخت تخته گیوه نیز از مدتها قبل در وفس رواج داشته به طوری که گیوه وفسی در بین کسانی که این پاپوش سنتی را می پسندند نامی آشنا است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]بافت تخته کشی گیوه حرفه ای ظریف و خاص است که در وفس شغلی ویژه محسوب می شود و عده ای در تابستان و زمستان به آن اشتغال دارند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]علاوه بر این بافت انواع دستکش ها و جوراب های پشمی رنگین و سوزن دوزی ، سبد بافی، نمدمالی و جاجیم بافی از دیگر صنایع دستی و سوغات این دیار است .[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]گردشگرانی که به وفس سفر می کنند می دانند که انواع خشکبار و میوه های فرآوری شده، کشمش و لبنیات تازه و طبیعی، شیره انگور و غذاهای محلی را نباید از دست بدهند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]وفس، دیار مردان علم و ادب نیز هست و از شخصیت های آن می توان آیت الله شیخ عبدالنبی وفسی عراقی (مرجع تقلید) ، سید عبدالحمید (اولین شهید مشروطیت)، حاج محمد خان دارابی (حکیم گیاهی، سید محمود نبوی (اولین وکیل دادگستری ایران) محمدرضا اشراق (اولین قاضی دیوان عالی کشور را نام برد که احیای مکان تولد و زندگی آنان و ایجاد موزه مفاخر این بزرگان در روستا می تواند بعد دیگری از جاذبه های گردشگری باشد.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]سرپرست میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی گفت: بازیهای محلی، متل ها، آیین های سنتی فرهنگی و مذهبی در کنار سایر ظرفیت های خاص وفس را به منطقه ای با کارویژه های قوی گردشگری تبدیل کرده به طوری که مسوولان میراث فرهنگی با تهیه طرح مطالعاتی این خطه را به عنوان روستای هدف گردشگری و منطقه نمونه تعریف کرده اند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]«محسن رحمتی» افزود: ثبت ملی بافت تاریخی وفس مانند 12 روستای خاص گردشگری کشور زمینه تقویت زیرساخت های گردشگری در این خطه را تسهیل و تسریع می کند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]وی ادامه داد: برآوردهای اولیه برای آماده سازی زیرساخت های ضروری در این روستای نمونه گردشگری 13 هزار و 387 میلیون ریال است که برای ایجاد اماکن اقامتی، تفریحی ، پارکینگ، آلاچیق، فضای سبز و سایر تاسیسات ضروری نیاز است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]وی عنوان کرد: یکی از کاستی های مهم این روستا برای رونق گردشگری، نبود مراکز خرید و فروشگاه های محصولات تولیدی و صنایع دستی و مایحتاج ضروری گردشگران و ضعف در امکانات اقامتی است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]وی بیان کرد: یکی از نیازهای ضروری این منطقه آموزش اهالی و اشاعه فرهنگ پذیرش توریست است به طوری که هر یک از اهالی این روستا باید با مبانی پایه راهنمای گردشگری، پذیرایی و مشاغل جانبی این حرفه آشنا شوند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]کارشناسان و دست اندرکاران امور فرهنگی و گردشگری در استان مرکزی بر این باورند که وفس با بافت تاریخی و گویش دوره مادها و استعدادهای فرهنگی و طبیعی و مذهبی متعدد نیارمند حمایت ویژه کمیسیون فرهنگی یونسکو و مراجع مهم فرهنگی بین المللی و ملی است چرا که به عنوان فصلی مهم از تاریخ و هویت ایرانی حیات زنده فرهنگی دارد.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]شاید کوچکترین انتظار از مسوولان فرهنگی استان مرکزی این باشد تا با ساختن برنامه مستند قوی قابلیت های خاص این روستای استثنایی را از طریق رسانه ها معرفی کنند و داشته های این خطه را با راه اندازی سایت موزه ای درخور تاریخ و شان تاریخی این خطه حراست و جمع آوری کنند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]روستای وفس با مساحت تقریبی 20 کیلومتر مربع و ارتفاع دو هزار و 100 متر از سطح دریا دارای 509 خانوار با یکهزار و 607 نفر است و به گفته اهالی، سالانه به طور متوسط حدو ده هزار گردشگر از نقاط مختلف ایران بویژه تهران ، اصفهان و همدان از آن دیدن می کنند که بیشتر آنان در فصول بهار و تابستان و ایام عزاداری های ماه محرم و آیین های سوگ و تعزیه به این روستا می آیند.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]روستای وفس از شمال به شهرستان ساوه، از جنوب به کمیجان، از غرب به همدان و از شرق به تفرش محدود می شود و با حصاری از ارتفاعات زیبا احاطه شده که با گونه های متنوع زیستی و سبز این خطه را به گوشه ای از بهشت تبدیل کرده است.

منبع: ایرنا[/FONT][/COLOR][/SIZE]