بهداشت روان

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت ایت العظمی جوادی املی ( دام ظله العالی )


بهداشت روان ، چنان که نیاز تن آدمی است ، نیاز روان او نیز هست و آیات و روایات برای سلامت روان و آلوده شدن آن ، راهکارهایی بهداشتی ارائه کرده اند ، چنان که برای طهارت از آلودگی ، راهکارهایی درمانی نشان داده اند . (1) بسیاری از احکام الهی برای صیانت و بهداشت جان و خرد آدمی از آلودگی و بیماری است ، چنان که بخشی دیگری از آن ها مانند کفارات، طهارت و درمان روح آلوده را بر عهده دارند . امیرمومنان (ع) می فرماید : خدا برای بهداشت عقل ، ترک نوشیدن شراب را واجب کرد.(2)
خدای سبحان که قرآن را شفا معرفی کرده (3) ، مرض را هم بیان فرموده است ، ما بیماری ظاهری و زیان های آن را می بینیم ، اما از زیان های بیماری های باطنی ماند نگاه حرام و بی عفتی و بی حجاب بودن و .. غافلیم . قرآن فرمود : « فَلا تَخضَعنَ بِالقَولِ فَیَطمَعَ الَّذی فی قَلبِهِ مَرَضٌ» (4)، پس مبادا در حضور مردان به ناز و نرمی سخن گویید که آن کس که در دلش بیماری است و ایمانش سست است ؛ طمع می ورزد ؛ همچنین آنان که با بیگانگان در ارتباط اند و گوش به آن ها سپرده اند ، طمع می ورزد ؛ همچنین آنان که با بیگانگان در ارتباط اند و گوش به آن ها سپرده اند ، بیماری سیاسی و اجتماعی هستند ، چنان که قرآن فرمود : « فَتَرَی الَّذین فی قُلوبِهِم مَرَضٌ یُسارِعونَ فیهِم ... »(5)، به همین سبب است که مشاهده می شود آنان که در دل هایشان بیماری و شک و تردید وجود دارد ، برای طرح دوستی با بیگانگان معاند ، شتابان به میان آنان می روند .

آیات و روایات مربوط به بهداشت روان در دو عنوان عقل و دل ارائه می شوند

بهداشت عقل(خرد )

-عوامل تباهی عقل
: مستی شراب – مستی گناه – خود پسندی(عُجب) – همراهی با نادان – گوش ندادنبه نصایح خردمندان – بیهوده گویی – شوخی کردن – فقر و تنگدستی- ترک تجارت (بیکاری) زیاده روی در خوردن گوشت – پرهیز از خوردن گوشت

-عوامل سلامت و رشد عق
-تاثیر مواد غذایی در رشد عقل

بهداشت دل (قلب)
-اهمیت سلامت دل
-تاثیر سلامت دل در تندرستی
-اثر سلامت دل
-عوامل بیماری و مرگ دل : پیمان شکنی – زیاده گویی – طولانی دانستن عمر-لهو لعب – زیادی ثروت – نگاه به بخیل – گفت و گوی بی حاصل- عشق غیر الهی –تکرار گناه و همنشینی با ثروتمندان خوشگذران – خلوت با زنان و همنشینی با گمراهان – زیاد خندیدن
-عوامل سلامت و بهداشت دل




پاورقی ها
1- ر.ک: تفسیر موضوعی قرآن کریم .ج11.« مراحل اخلاق در قرآن .ص 69»
2- نهج البلاغه . حکمت 252
3- سوره اسراء . آیه 82
4- سوره احزاب . آیه 32
5- سوره مائده . آیه 52