ماندگاری صدا در ناماندگاری روزگار

[SIZE=4][COLOR=#333333][FONT=Nazanin]پس از ماه ها انتظار، مؤسسه فرهنگی-هنری ماهور، مجموعه تازه ای از سری آلبوم های ترانه های استاد غلامحسین بنان را روانه بازار کرد. وعده انتشار این مجموعه، پیش از این از سوی مؤسسه ماهور به تمام علاقه مندان تحریر های حریرگون بنان داده شده بود. در حالی به اجمال به این آثار نظر می افکنیم که این روز ها خبر تخریب بنای خانه این استاد آواز ایران در بلندی های جمال آباد نیاوران، در خروجی خبرگزاری ها خودنمایی می کند.

[/FONT][/COLOR][/SIZE][CENTER][SIZE=4][COLOR=#333333][FONT=Nazanin][/FONT][/COLOR][/SIZE][IMG]http://media.irna.ir/1392/13920805/80876855/80876855-5075132.jpg[/IMG][SIZE=4]
[/SIZE][/CENTER]
[SIZE=4]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]مؤسسه فرهنگی-هنری ماهور پیش از انتشار این آلبوم ها که تحت عناوین «نامه های گمشده»، «قصه شب»، «باد نوبهاری» و «رؤیای هستی» عرضه شده اند، چند مجموعه دیگر از ترانه های استاد غلامحسین بنان در قالب مجموعه آثار نصر ا... زرین پنجه و مجموعه آثار استاد روح ا... خالقی را روانه بازار موسیقی کرده بود. مجموعه های اخیر، در ادامه انتشار ترانه های ضبط شده با صدای بنان، بین سال های 1336 تا 1344 ارائه شده است. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]آنچه برای هر علاقه مند آثار کلاسیک ایرانی، خاصه استاد بنان قابل تأمل است، همین مقطع تاریخی از فعالیت های پربار این استاد بلند آوازه موسیقی ایرانی است. به زعم بسیاری از صاحبنظران موسیقی ایران، کارنامه بنان را –از نظر تاریخی- می توان به دو فصل پیش از حادثه تصادف و پس از حادثه تصادف تقسیم کرد. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]بر اساس این تقسیم بندی، بنان بین سال های 1323 (ورود به رادیو) تا 1336 (حادثه تصادف)، تمرکز خود را بر اجرای تصانیف جدی، همراه با اوورتور های طولانی متمرکز ساخته بود. زبان بسیاری از این تصانیف، متکلف بود و معشوق با تعابیر نزدیک به فضایی مغلق مورد مخاطب قرار می گرفت. اغلب این تصانیف، ساخته بزرگانی مثل روح ا... خالقی، علینقی وزیری، موسی معروفی و مرتضی محجوبی، با بهره گیری از اشعار شعرای کهن و معاصر، مثل سعدی، حافظ، رهی معیری و شهریار بودند. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]اما از 1336 و وقوع حادثه تصادف در جاده کرج که باعث از دست دادن یکی از چشمان بنان شد، برخلاف تصور معمول (بروز افسردگی، یأس و فشار های روحی ناشی از این نوع حوادث)، زندگی هنری بنان وارد فصل تازه ای شد؛ فصلی که به عنوان یک مقطع خاص در آثار او قلمداد شد. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]گویا خود بنان از اجرای تصانیف بلند دهه بیست به تنگ آمده بود، بنابر این بر آن شده بود تا زبان ترانه ها و حال و هوای تصانیفی را که انتخاب می کند، وارد مسیر تازه ای نماید. بر همین اساس، به سراغ آهنگسازان دیگری مثل نصر ا... زرین پنجه رفت. در عین حال همکاری خود را با روح ا... خالقی و مرتضی محجوبی در برنامه «گل ها» کماکان حفظ کرد. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]در ترانه های این فصل از زندگی بنان، معشوق با زبانی ساده مورد مخاطب قرار می گیرد و از اوورتور ها و میانوند های طولانی دیگر خبری نیست. لحن آوازی بنان تغییر می کند و به طبقات اجتماعی جامعه نزدیکتر می شود. ریتم برخی از این ترانه ها، با کمی هیجان و حتی شادی همراه است. این آثار عموماً در برنامه موسیقی ایرانی اجرا و پخش شده اند. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]آنچه در آلبوم های اخیر بنان به سمع می رسد، غالباً از ترانه های ضبط شده بین سال های 1336 تا 1344 (بعد از حادثه تصادف) است. اغلب این ترانه ها، از ساخته های آهنگسازانی مثل مهدی مفتاح، مهدی خالدی، محمود ذو الفنون، محمود تاجبخش و حسینعلی ملاح هستند. در عین حال، تصانیفی هم از آهنگسازانی مثل علینقی وزیری در این مجموعه گنجانده شده است.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]صرفنظر از ویژگی های این ترانه ها که ذکر شد، آرایش سازی در این آثار، با نوع ارکستراسیون برنامه گلها متفاوت است. در سازآرایی این ترانه ها، ساز تار به عنوان یکی از صدا های پر رنگ، در کنار زهی ها و ساز های بادی چوبی، قدرتنمایی می کند. یکی از مهمترین علل این نوع سازبندی، حضور آهنگسازانی مثل محمود ذو الفنون و ابراهیم سرخوش (نوازنده های تار) در مقام آهنگساز و نوازنده برخی از این ترانه هاست. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]به باور بسیاری از پژوهندگان موسیقی ایرانی، غلامحسین بنان دارای هوش و ذکاوت بالایی بود و بر همین مبنا، با هوشمندی فوق العاده، ملودی را به خدمت آواز خود در می آورد. با اندکی درنگ در این آثار و آثاری که پیش از این از استاد بنان منتشر شده است، این باور نسبت به مهارت وی دوچندان می شود.[/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]درباره شیوه های آوازی استاد بنان، سخن بسیار است این مقال، مجال مناسبی برای مطرح کردن آن سخنان نیست؛ ضمن آن که در این خصوص، اساتید فن باید قلمفرسایی کنند که در طول این سال ها، مقالات فراوانی در این زمینه از سوی اهل فن منتشر شده است. [/FONT][/COLOR]

[COLOR=#333333][FONT=Nazanin]در پایان مع الاسف باید به این نکته اذعان کرد که در گوشه کنار جهان –اعم از کشور های پیشرفته و کشور های در حال پیشرفت-، دولت ها و شهروندان جوامع، ارزش مشاهیر و بزرگان علمی، فرهنگی و هنری را به خوبی می دانند و همه تلاش خود را صرف پاسداشت جایگاه بزرگان سرزمین خود می کنند. آیا رواست در سرزمینی که مهد شاعران و هنرمندان به نام است، شاهد تخریب یک بنای خاطره انگیز که صاحب آن، لحظه های پر خاطره ای برای نسل های مختلف فراهم کرده است، باشیم؟

منبع: ایرنا[/FONT][/COLOR][/SIZE]