15فن سخنوری از زبان امیر بیان

[CENTER][IMG]http://brainy.ir/wp-content/uploads/2011/04/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9.jpg[/IMG]
[RIGHT]
1. چرا سخنان خود را دسته بندی نمی كنیم؟[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«أحسن الكلام ما زانه حسن النّظام و فهمه الخاصّ و العامّ؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]زیباترین سخن آن است كه با نظم و ترتیبی زیبا آراسته شده و برای خاص و عام قابل فهم باشد. » ([B][COLOR=#008040]مُعجَم الفاظ غُرَر الحِکَم و دُرَر الکَلِم،[/COLOR][/B] ص 995)

[/RIGHT]
[B][COLOR=purple]بیارای! سخنگوی چابك سرای بساط سخن را یكایك به جای [/COLOR][/B]
[RIGHT]
2. الفاظ پیچیده و نامأنوس به كار نبریم

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«أحسن الكلام ما لاتمجّه الاذان و لایتعب فهمه الأفهام؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]زیباترین سخن آن است كه برای گوش ها ناخوشایند و دریافت آن برای فهم (مردم) رنج آور نباشد. » (همان ص 995)

[/RIGHT]
[RIGHT] [B][COLOR=#008040]كَلِّمِ النّاس علی قدر عُقول
[/COLOR][/B]
بشنو موعظه اهل عُقول [B][COLOR=#008040]

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[B][COLOR=purple]اصل، معنی است نه تزیین كلام سخن آن است كه فهمند عوام [/COLOR][/B]
[RIGHT]
رعایت شروط اصلی سخن: 1. سخنِ خوب گفتن 2. خوب سخن گفتن [/RIGHT]
[B]3. راست ترین سخن چه سخنی است؟[/B]

[RIGHT][B][COLOR=#008040]«أصدق المقال ما نطق به لسان الحال؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]راست ترین سخن آن است كه زبان حال نیز گویای آن باشد. » (همان ص 948)

[/RIGHT]
[B][COLOR=purple]بیان شوق چه حاجت، كه سوز آتش دل توان شناخت ز سوزی كه در سخن باشد [/COLOR][/B]
[RIGHT]
4. به عمل كار برآید، به سخنرانی نیست

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«أحسن المقال ما صدّقه حسن الفعال؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]نیكوترین سخن آن است كه رفتار نیک (گوینده اش) بر آن گواهی دهد. » (همان ص 948)

[/RIGHT]
[B][COLOR=purple]بزرگی سراسر به گفتار نیست دو صد گفته چون نیم كردار نیست

[/COLOR][/B]
[RIGHT]هر كس بتواند دامنه سخن را بگستراند و سپس آن را خوب جمع بندی كند، بی گمان به رسایی سخن دست یافته است

5. از سخنان یاوه و بیهوده بپرهیزیم

[/RIGHT]

[RIGHT][B][COLOR=#008040]«أسوء القول الهذر؛
[/COLOR][/B]
بدترین سخن گفتن، یاوه گویی است. » (همان ص 946) [/RIGHT]
[RIGHT]
6. چرا تناقض گویی؟

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«شرّ القول ما نقض بعضه بعضا؛
[/COLOR][/B]
زشت ترین سخن آن است كه پاره ای از آن، پاره دیگرش را نقض كند. » (همان ص946) [/RIGHT]
[RIGHT]
7. نكند از كلمات زشت استفاده كنیم!

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«إیاك و ما یستهجن من الكلام فإنّه یحبس علیك اللّئام و ینفّر عنك الكرام؛
[/COLOR][/B]
از سخنان زشت پرهیز كن؛ زیرا فرومایگان را به گِردت نگه می دارد و گرانپایگان را از گِردت می راند. » (همان ص 1289)

[/RIGHT]
[B][COLOR=purple]سخن، خوب است ز اول، خاطر كَس را نرنجاند كه بعد از گفت و گو، سودی ندارد لب گَزیدن ها [/COLOR][/B]
[B]
8. مطالعه و سرمایه علمی مهمتر است[/B]

[RIGHT][B][COLOR=#008040]«ینبغی أن یكون علم الرّجل زائدا علی نطقه و عقله غالبا علی لسانه؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]سزاوار است كه دانش آدمی از سخن گفتن او فزونتر و خِرَدورزی وی بر زبانش چیره تر باشد. » (همان ص 1397) [/RIGHT]
[RIGHT]
9. آنچه از دل بر آید...

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«إذا طابق الكلام نیة المتكلّم قبله السّامع و إذا خالف نیته لم یحسن موقعه فی قلبه؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]هرگاه سخن گوینده با باور درونی اش یكسان باشد، شنونده آن را می پذیرد. و هر گاه با باور درونی اش یكسان نباشد، در جان شنونده از جایگاه خوبی برخوردار نمی شود. » (همان ص 1331) [/RIGHT]
[RIGHT]
10. دلمان به این خوش نباشد

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«من أعجبه قوله فقد غرب عقله؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]سخن هر كس او را خوش كند، بی گمان از خِرَدورزی اش دور مانَد. » (همان ص 947)

[/RIGHT]
[B][COLOR=purple]مشو غرّه به حُسن گفتار خویش به تحسین نادان و پندار خویش

[/COLOR][/B]
[RIGHT]راست ترین سخن آن است كه زبان حال نیز گویای آن باشد

11. پژوهشگرانه سخن بگوییم

[/RIGHT]

[RIGHT][B][COLOR=#008040]«من تفقّد مقاله قلّ غلطه؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]هر كس سخنش پژوهشگرانه باشد، اشتباهش نیز اندَكانه باشد. » (همان ص 948)


[/RIGHT]
[B][COLOR=purple][B]سخن باید به دانش دَرج كردن چو زر سنجیدن آن گه خرج كردن

[/B][/COLOR]
[B]نخست اندیشه كن، آن گاه گفتا ر كه نامحكم بُوَد بی بیخ، دیوار[/B][RIGHT]


[RIGHT]12. چرا مطالب را جمع بندی نمی كنیم؟

[/RIGHT]
[/RIGHT]
[/B] [RIGHT][B][COLOR=#008040]«من قام بفتق القول و رتقه فقد حاز البلاغة؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]هر كس بتواند دامنه سخن را بگستراند و سپس آن را خوب جمع بندی كند، بی گمان به رسایی سخن دست یافته است. » (همان ص 111) [/RIGHT]
[RIGHT]
13. هر سخن وقتی و هر نكته مكانی دارد

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«لاتتكلّمنّ إذا لم تجد للكلام موقعا؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]هر گاه برای سخن گفتن جایگاهی (درخور) نیافتی، هرگز سخن نگو. » (همان ص 994)

[/RIGHT]
مجال سخن تا نیابی، مگوی چو میدان نبینی، نگه دار گوی
[RIGHT]
14. چرا هر چه را می دانی می گویی؟

[/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#008040]«لاتتكلّم بكلّ ما تعلم فكفی بذلك جهلا؛

[/COLOR][/B][/RIGHT]
[RIGHT]هر چه را می دانی نگو؛ زیرا برای نادانی (تو) همین بس است. » (همان ص 994) [/RIGHT]
[RIGHT]
15. وای از این سخنوری!

[/RIGHT]
[RIGHT][COLOR=#008040]«[B]لاتقل ما یكسبك وزرا أو ینفّر عنك حرّا؛

[/B][/COLOR][/RIGHT]
[RIGHT][B][COLOR=#8000ff]سخنی نگو كه گناهی را برای تو به بار آورد و یا آزاده ای را از تو براند[/COLOR][/B]. » (همان ص 945)


[/RIGHT]
[B][RIGHT][B]بخش نهج البلاغه تبیان

منبع: پایگاه حوزه[/B][/RIGHT]
[/B][RIGHT]



[/RIGHT]
[/CENTER]