پیشگیری از بیماری ها

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت ایت العظمی جوادی املی ( دام ظله العالی )
پیشگیری از بیماری ها

رسول خدا (ص) می فرماید : خدای بی شریک با صدقه از بیماری و درد جلوگیری می کند (1) ؛ همچنین می فرماید : با دست های چرب و آلوده نخوابید و اگر کسی چنین کرد و دچار اختلال شیطانی شد کسی را جز خود ملامت و سرزنش نکند (2) ؛ نیز می فرماید : کم خوریریشه همه درمان هاست (3)
امیر مومنان (ع ) می فرماید : کمخوری مانع بسیاری از بیماری ها جسمی است (4) ؛ همچین می فرماید : خود را از سرمای آغازین ( فصل پاییز ) محافظت کنید ؛ ولی سرمای پایانی ( یعنی آغاز فصل بهار ) را دریابید ، چرا که با تن ها همان کند که با درختان کند ؛ سرمای آغازین برگ سوز و سرمای پایانی برگ ساز است . (5)
امام صادق (ع) می فرماید : کوتاه کردن ناخن ها و سبیل هل در هر جمعه سبب ایمنی از جذام است (6)؛ نیز می فرماید : شیر گاو دوا و چربی آن شفا و گوشتش بیماری (زا ) است (7)و می فرماید : شام نخوردن پیری آورد و سزاوار است که شخص سالخورده با شکم پر بخوابد . (8) در حدیث دیگر می فرماید : در حمام آب سرد ننوشید ، چرا که معده را فاسد می کند ؛(9) همچنین می فرماید : امیر مومنان همواره می فرمود : توجه ! در حمام ( که در این دوران شامل سنا هم می شود ) به پشت نخوابید ، چرا که پیه کلیه ها را آب کند ؛ (10) همان پرامی می فرماید: هنگام خروج تز حمام آب یرد بر پاهای خود بریز ، چرا که بیماری را از بدنت ریشه کن می کند و هنگامی که لباس می پوشی "اللَّهُمَّ اَلبَسنی التَّقوَی وَجَنِّبنی الرَّدَی " ( خدایا ! لباس تقوا بر من بپوشان و بدی را از من دور کن ) وقتی چنین کردی از هر نوع بیماری در امان باشی (11) ؛ همچنین راویت است آن حضرت از حمام بیرون رفت و لباس و عمامه پوشید و فرمود: هنگام خروج از حمام در زمستان و تابستان عمامه را ترک نکردم .(12) کنایه از این که سرتان را در حال خروج از حمام بپوشانید.
به فرموه امام کاظم (ع) : حمام رفتن یک روز در میان بدن را فربه می کند و مداومت بر آن در هر روز پیه کلیه ها را ذوب می کند . (13)
امام رضا (ع) می فرماید : هر کس بخواهد ناراحتی مثانه نداشته باشد ادرارش را حبس نکند ، هر چند بر مرکب خود سوار باشد . (14)
نکته : مطالبی که در برخی از این روایات و راویت های مشابه آمده اند هر چند به صورت حکم کلی ، عام و مطلق اند . باتوجه به احادیث دیگر برخی از آیات قرآن ، ممکن است به تناسب سلامت وبیماری افراد مختلف یا مراحل سنی آنان یا موقعیت های جغرافیایی و زیست محیطی و شرایط اقلیمی آنان مقیّد شوند ؛ یعنی آن حکم کلی و عام ، مربوط به حوزه و مورد خاص باشد که شرایط ویژه خود را دارد و برای دیگران یا محیط های گوناگن کاربرد نداشته باشد ؛ به دیگر سخنی ،حکم مطلقی که در این گونه روایات آمده با قید و شرط یا شرایطی که در احادیث دیگر آمده اند به موردی مقیّد می شوند که دیگر موارد تحت آن حکم قرار نمی گیرند ؛ برای مثال ، اگر در روایتی آمده است (سالخوردگی با شکم پر بخوابند ) درباره انسان کهنسالی است که معمولا با طعامی اندک سیر می شود و شرایط ویژه ای هم نداشته باشد ؛ نه اینکه مقصود از آن پر خوری کهنسالان در هر شرایطی باشد ؛ همچنین اگر در روایتی آمده است که ( به پشت خوابیدن پس از سیر شدن درد را ریشه کن می کند ). بی شک مقصود از آن ، به خواب رفتن نیست ، چون در روایات دیگر از آن نهی شده است و نیزمقصود از آن تمام بیماری های بدن در هر شرایطی ، نیست ؛ نیز اگر در روایتی آمده است ( گوشت گاو بیماری زاست ) مقصود از آن ، بیماری زایی عمومی برای همگان و در هر شرایطی ، نیست و بلکه با توجه به روایات دیگر وادله حلیت آن ، بیماری زا بودنش برای کسانی که زمینه مناسبی به لحاظ جسمی یا سنی یا شرایط زیست محیطی برای آنان دارند ؛ همچنین اگر در روایتی آمده است که (کوتاه کردن ناخن ها و ... در هر جمعه سبب ایمنی از جذام است ) این سخن برای همگان در هر شرایطی ، حتی اگر بهداشت و عوامل سلامتی را رعایت کرده باشد ، نیست ، بلکه به لحاظ شرایط خاص است که زمینه مناسب برای جذام در آنان فراهم باشد و از این راه جلوگیری می شود .


پاورقی ها
1- الکافی .ج4.ص5
2- الفقیه .ج4.ص 6
3- طب النبی . ص 19
4- غرر الحکم . ص 320
5- نهج البلاغه . حکمت 128
6- کتاب الخصال .ص 39
7- الکافی .ج6.ص 311
8- الکافی . ج6. ص 288
9- الفقیه . ج1 . ص 113
10- الکافی .ج6.ص 500
11- الفقیه .ج1.ص 113-114
12- الفقیه .ج1. ص 117
13- الکافی .ج6.ص 496
14- بحار الانوار . ج59.ص322- مستدرک الوسایل .ج1.ص 284