در حرمسرای شاهانی ایرانی چه می گذشت؟

ایران کشوری ست کهن با تاریخی پر از فراز و نشیب
شاهان ایران هر کدام زندگی خاص خود را داشتند گاهی سبب اوج و اقتدار ایران شدند و گاهی سبب زوال آن
اما در درباران شاهان ایرانی چه خبر بود؟
همسران شاهان ایرانی بر چه اساسی انتخاب می شدند؟
برای پاسخ به این سوالات تاریخ ایران در زمان قاجار را بررسی می کنیم:

[CENTER][COLOR=#FF6600][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][/CENTER][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][B]زنان حرمسرای قاجار چگونه انتخاب می شدند؟

[/B]
در زمان قاجار مردان در گرفتن زنان از نظر تعداد هیچ محدودیتی نداشتند و تعداد زنان به توانایی مالی آنها بستگی داشت، بنابراین شاهان قاجار که از لحاظ مالی از همه داراتر بودند زنان بیشتری در حرمسرای خود جای می دادند...[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#800000][B]- انتخاب زنان حرمسرای قاجار به دلایل سیاسی


[/B][/COLOR][/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]زنان حرمسرای قاجار هم تا حدی بی خبر از همه جا، بخشی از تاریخ قاجار را تحت تاثیر وجودشان قرار دادند. آنها به بهانه های مختلف راهی حرمسراهای شاهان قاجار می شدند.


عده ای از زنان حرمسرا به دلایل سیاسی منتخبین حضور بودند. ازدواج آقامحمدخان با گلبخت خانم دختر یکی از سران قبایل ترکمن برای اتحاد با این قبیله بود. این دست ازدواج های مصلحتی در زمان قاجار رواج زیادی داشت. شاهان قاجار با سران ایل ها و طایفه ها وصلت می کردند.


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]گاهی این حکام بودند که برای روابط با شاه هان قاجار پیش دستی می کردند، مثلا الله یارخان حاکم عصیانگر سبزوار به خاطر عذرخواهی از شاه، و ابراز پشیمانی، دختر خود را روانه دربار و حرمسرای فتحعلی شاه کرد. همچنین محمدشاه با دختر قاسم خان یکی از سران طایفه قاجار که در تاریخ به نام مهدعلیا مشهور است ازدواج کرد. مهد علیا مادر ناصرالدین شاه بود.


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]زنان حرمسرا یکی از موضوعات ثابت نقل خاطرات از دوران قاجار است. کلنل ماساگوفسکی فرمانده بریگاد قزاق روسیه تزاری در ایران زمان قاجار در کتاب خاطرات خود می نویسد: «حرمسرای ناصرالدین شاه متشکل از چندصد زن می شد که اکثرا از میان منتفذترین طبقات جامعه گرفته شده بود.


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][CENTER][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][URL="http://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/choose3-harem2-qajar.html"][IMG]http://www.beytoote.com/images/stories/economic/hhe3137.jpg[/IMG][/URL][/FONT][/COLOR][COLOR=#FF6600][FONT=Tahoma]

زنان حرمسرای شاهان قاجار یکی از موضوعات ثابت نقل خاطرات از دوران قاجار است[/FONT][/COLOR][COLOR=#FF6600][FONT=Tahoma]

[/FONT][/COLOR][/CENTER][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]نه فقط با اعیان و اشراف ایران که در راس امور قرار گرفته و در خود تهران می زیستند بلکه حتی با دور افتاده ترین گوشه و کنار ایران، نزدیکترین وابستگی خویشاوندی داشتند. در زمان ناصرالدین شاه هیچ استان، هیچ شهرستان مهم، هیچ ایل و طایفه، هیچ ملاک با نفوذی نبود که شهره ترین زیبا رویان آنها نماینده ای در تهران نداشته باشد.»[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#800000][B]- برخی از زنان حرمسرا طی جنگ ها و اسیر شدن انتخاب می شدند

[/B][/COLOR]
گروه دیگری از زنان حرمسرا شامل دختران یا زنانی بودند که از طریق جنگ ها و یا دزدیده شدن و یا تجارت برده، اسیر و فروخته می شدند و تحت عنوان کنیز در خدمت شاهان قاجار قرار می گرفتند. در دوران آقامحمدخان در قفقاز پانزده هزار دختر به اسارت او در آمدند که تعدادی از آنها روانه ای حرمسرای او شدند و بقیه در بازارها به فروش گذارده شدند.[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#800000][B]- ورود زنان به حرمسرای قاجار، از طریق سایر زنان حرمسرا


[/B][/COLOR][/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]راه دیگر ورود زنان به حرمسرای قاجاری، از طریق زنان حرمسرا بود. بعضی از زنان برای اینکه شاه را فریفته خیرخواهی خود کنند سعی در آشنایی شاه با کنیزان و خدمتکاران خود داشتند. زنان جا افتاده حرم تلاش می کردند که در اطراف خود خدمتکاران زیبا و خوش رو و تربیت شده داشته باشند. مثلا مادر شاهزاده ملک قاسم میرزا جهت جلب رضایت فتحعلی شاه چند نفر از خدمتکاران خود را تقدیم شاه کرد. امینه اقدس همسر ناصرالدین شاه دختران جوانی را که شاه مایل بود هر هفته یکی از آنها را صیغه کند برای وی تدارک می دید.


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][CENTER][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][URL="http://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/choose3-harem2-qajar.html"][IMG]http://www.beytoote.com/images/stories/economic/hhe3138.jpg[/IMG][/URL][/FONT][/COLOR][COLOR=#FF6600][FONT=Tahoma]

یکی از راههای ورود زنان به حرمسرای شاهان قاجار، از طریق سایر زنان حرمسرا بود.[/FONT][/COLOR][COLOR=#FF6600][FONT=Tahoma]

[/FONT][/COLOR][/CENTER][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]نوع انتخاب زنان بر وضعیتشان در حرمسرا تاثیر می گذاشت. به همین دلیل تفاوتی که در اصل و نسب زنان وجود داشت از عوامل مهم کشمکش های بی پایان حرمسرا بود. زنانی که دارای ریشه خانوادگی سلطنتی بودند از دیگران متمایز می شدند.[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#800000][B]- حضور زنان حرمسرا در مراسم سلام

[/B][/COLOR]
از آنجایی که فرصت کافی برای سرکشی به همه زنان حرمسرا به ویژه در عهد فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه فراهم نبود محدودیت های خاصی برای تماس با شاه وجود داشت. مراسم سلام در اندرون انجام می شد. زنان حرمسرا براساس القاب و مناصب خود به ترتیب در صف سلام می ایستادند. در این مراسم دو زن از زنان حرمسرا حق نشستن داشتند و مابقی موظف بودند تا آخر مراسم سلام سرپا بایستند.


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]همچنین برخورد شاه با زنان بزرگ زاده و معتبر با حفظ احترام کامل بود. سلطان احمد میرزا می گوید:«این زنان روزی یک ساعت حق حضور داشتند و در هنگام مراسم تشریفات در صفی جدا از سایر زنان حرمسرا می ایستادند و در هنگام دیدار و ملاقات شاه با آنان دیگران مطلقا حق حضور و تشرف نداشتند.»


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#800000][B]- تعدد همسر شاهان؛ چرا؟

[/B][/COLOR]
چنین رفتاری در مورد شاهان پیشین ایرانی هم دیده شده است. همان طور که بیان شد فتحعلی شاه قاجار چند همسر داشته و حرمسرا در مورد چند پادشاه دیگر ایرانی هم گزارش شده است. از طرفی سلاطین دیگر کشورها هم چنین رفتاری داشته اند. به نظر می رسد ریشه این کار علاوه بر این که میل شاهان به لذت بردن تام و تمام و البته متنوع از دنیاست؛ در یک مساله دیگر هم ریشه دارد.


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma] [/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]در یک فیلم کارگردان نروژی گفته می شود که در آن دوران تصور بر این بود که موفقیت یک پادشاه در این است که بتواند از دنیا و مافیهای آن بهره زیادی ببرد. به عبارت دیگر اگر دیده می شد پادشاهی تک همسری اختیار کرده و غذای معمولی می خورد تصور همگان بر این می شد که وی فردی شکست خورده است یا در آینده شکست خواهد خورد. پس دلیل تعدد همسر هم لذت است و هم تظاهر به لذت برای این که نشان داده شود این پادشاه موفق است.


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]
پولاک درباره رواج تعدد زوجات می نویسد: «فتحعلی شاه چندصد زن داشت و چون همه برایش فرزندانی آورده اند تعداد عقبه و اولاد او در زمان حال پس از هشتاد سال (در زمان ناصرالدین شاه) به پنج هزار تن بالغ شده است و به همین دلیل هم به وی آدم ثانی لقب داده اند و البته فقط تعداد معدودی از این شاهزادگان توانستند با پدر همچشمی کنند ولی به هر حال بسیاری از آنان فقط حدود چهل زن داشتند. این را هم باید گفت که این مورد در شمار مستثنیات است.»


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]تعلقات خانوادگی زنان فتحعلی شاه را تعداد زیر گزارش کرده اند که در مجموع عدد 158 حاصل می شود که این ازدواج ها به علت جلوگیری از آشوب های نظامی و سیاست سازش و آرامش یعنی دلایل سیاسی انجام گرفته اند.[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma]


[/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#808080]منابع :


[/COLOR][/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#808080]mashreghnews.ir


[/COLOR][/FONT][/COLOR][COLOR=#1F1F1F][FONT=Tahoma][COLOR=#808080]khorasannews.com[/COLOR][/FONT][/COLOR]