مصادیق صدقه

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت آیت العظمی جوادی آملی ( دام ظله العالی )

صدقه مصادیق فراوانی دارد . برخی از آن ها عبارت اند از :

کار خوب
رسول خدا (ص) فرمود: هر کار خوبی صدقه است . آنچه آدمی با آن آبروی خود را نگه دارد برای او صدقه نوشته می شود . (1)

آبرسانی و آبدهی
رسول خدا (ص) فرمود: بهترین کاری که از نمونه های صدقه است ابرسانی است وبهترین چیزی که می توان صدقه داد آب است . (2)
نکته : آبیاری مزرعه و باغ و سیراب کردن گیاه و حیوان و انسان به عنوان « سقی الماء » از برجسته ترین مصادیق صدقه است و نیز مطلق آب دادن و انسان خواه برای نوشیدن ، خواه برای پرورش گیاه خواه برای شست و شو و خواه برای بنّای و مانند آن باشد همگی به عنوان « صدقةالماء» از بهترین صدقه است .

شنواندن ناشنوا
امام صادق(ع) فرمود: شنواندن سخن به ناشنوا ، بی اظهار ناراحتی و درهم کشیدن چهره صدقه ای گواراست .(3)

نشر علم
پیامبر (ص) فرمود: مردم چیزی همانند دانشی که آن را می گستراند ، صدقه نمی دهند . (4)

مدارا با مردم
پیامبر (ص) فرمود: مدارا کردن با مردم صدقه است . (5)
نکته : چون هر یک از این روایت ها در صدد یک مصداق است ؛ نه آنکه صدقه منحصر به آن باشد ، به همین جهت تعارضی بین انها نخواهد بود .

آداب صدقه

قصد قربت
پیامبر (ص) به امیرمومنان (ع) وصیت فرمود: تی علی ! در سخن گفتن سودی نیست مگر با عمل . صدقۀ بی نیت [ خالص] نیز سودی ندارد . (6)

صدقه از پا***ه ترین مال
امام صادق(ع) درباره آیه « اَنفِقُوا مِن طَیِّباتِ ما کَسَبتُم » (7) فرمود: در دوران جاهلیت مردم درآمد هایی ناروا و ناپاک دانستند . وقتی اسلام آوردند خواستند با صدقه دادن ماشان را پاک کنند . خدای بزرگ نپذیرفت مگر صدقه ای را کهاز پاکیزه ترین درآمد آنان باشد .(8) زیرا مهم ترین وظیفه درباره مال ناپاک ، بر گرداندن آن به صاحب اصلی آن است .

صدقه با دست خود
از امام صادق (ع)دربارۀ برترین صدقه پرسیدند . فرمود: صدقه دهی در حالی که سالم و آزمند و امیدوار به دوام زندگی باشی و از تهیدستی بهراسی . صدقه را به تاخیر مینداز تا آن گاه که نفس به حلقوم رسید بگویی: این ، برای فلان و این ، برای بَهمان... (9)

صدقۀ پنهانی
از پیامبر (ص) دربارۀ صدقه برتر پرسیدند ، فرمود: کمک پنهانی به تیدست ، به هنگام تنگدستی . (10)
از پیامبر (ص) دربار صدقۀ پنهانی گناه و خطا را می زداید و خشم پروردگار را فرو می نشاند . (11)
امام باقر (ع) می فرماید : چهار چیز از گنج های نیکی است : پنهان کردن نیاز ، پنهان کردن صدقه ، پنهان کردن درد و رنج و پنهان کردن مصیبت و گرفتاری . (12)

ازمودن قناعت فقیر
امام صادق(ع) می فرماید : پدرم این گونه بود مه در مواردی در خواست کننده را می آزمود تا قناعت او را دریابد و چون سائل نزد وی می آمد سر گوسفند [ قربانی ] را به وی می داد . اگر می پذیرفت ، به وی می فرمود: آن را بگذار و از گوشت [ قربانی] به وی می داد ؛ امام اگر نمی پذیرفت او را رها می کرد و چیزی به او نمی داد . (13)

صدقه زن با اذن شوهر
پیامبر اکرم (ص) فرموده است : حق مرد بر همسرش آن است که بی اجازه شوهرش از خانه او صدقه ندهد و.. البته ..(14) اکر صدقه از مال خود زن باشد نیازی به اذن شوهر نیست .

پاورقی ها
1- الدعوات . ص 107
2- بحارالانوار .ج71.ص 369
3- ثواب الاعمال . ص 139-140
4- منیة المرید . ص 105
5- روضةالواعظین . ص 380
6- الفقیه .ص 442
7- سوره بقره . آیۀ 267
8- الکافی .ج4.ص 48
9- الدعوات .ص 107
10- معانی الاخبار .ص 333
11- علل الشرائع . ص 247
12- تحف العقول . ص 295
13- دعائم الاسلام .ج2.ص 185
14- دعائم الاسلام . ج2. ص 216