کرج را دوباره ببینید

کرج در یک قدمی پایتخت قرار دارد اما شاید کمتر کسی فکر کند که این شهر، به جز طبیعت زیبا و آب و هوای لطیفش جاذبه های دیگری هم برای گردشگران داشته باشد...

کرج با تمام مدرنیته و مدنیتی که در آن رسوخ کرده، یکی از مناطق تاریخی حوالی تهران است که گشت و گذار در آن می تواند برای هر کسی جالب باشد.

کاروانسرای‌شاه‌عباسی

در بخش مرکزی شهر کرج و در سمت جنوب شرقی میدان توحید، بنای تاریخی زیبایی دیده می‌شود که شباهت زیادی به آثار و خانه‌های تاریخی اصفهان دارد. این بنای سنگی آجری که حدود 3000مترمربع مساحت دارد، کاروانسرایی است متعلق به دوران صفویه و ساخته شده در زمان شاه سلیمان صفوی (1045 تا 1073) فرزند ارشد شاه‌عباس دوم. این کاروانسرا همان‌طور که از نامش پیداست در اصل و در ابتدا به عنوان استراحتگاه کاروان‌ها و پیک‌ها و مرکب‌هایشان بنا شده بود. این بنا دارای 21حجره ایوان‌دار برای استراحت مسافران و 5بارانداز به منظور نگهداری بارها و کالاها و همچنین جایگزینی همراهان و نگهبانان کاروان‌ها بوده است. این کاروانسرای پررونق در اوایل دوره قاجار به یک پایگاه نظامی‌ مبدل شد. در آن زمان هنوز هم به این نوع پادگان‌ها قلعه می‌گفتند.

این بود که کاروانسرای عباسی تبدیل به قلعه نظامی‌ شد؛ چراکه در این زمان که کم‌کم اتومبیل جای مرکب‌ها را می‌گرفت از نظر شاهان قجری وجود چنین کاروانسرایی، آن هم در حوالی تهران که با سرعت بیشتری نسبت به شهرهای دیگر متجدد می‌شد، چندان ضروری به نظر نمی‌رسید و بهتر بود که متناسب با زمان خود تغییر کاربری دهد. شاید در ادامه همین مسیر فکری بود که در اواخر دوره قاجار کاروانسرای عباسی تبدیل به مدرسه‌ای شد به نام مدرسه فلاحت که یکی از مجموعه مدارس کشاورزی در آن زمان بود. این بنای تاریخی سرانجام به اصل خود بازگشت و در فروردین سال 1356 با عنوان کاروانسرای شاه‌عباسی کرج در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
تخت رستم علاوه بر این‌که همیشه مورد توجه باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به آثار معماری باستانی بوده، چند سالی است که نظر برخی فیلمسازان را نیز به خود جلب کرده و یکی از لوکیشن‌های مجموعه تلویزیونی مردان آنجلس هم بوده است

تخت رستم

تخت رستم نام یکی دیگر از آتشکده‌های عهد ساسانی است که دقیقا در جنوب غربی شهرستان شهریار در کنار روستای قجر واقع شده است. تخت رستم در واقع نام کوهی است مخروطی شکل که از سنگ‌های آتشفشانی درست شده و در دامنه و نوک قله آن آثار معماری‌ای به شکل تختگاه شناسایی شده است. به همین علت از دیرباز به آن تخت رستم گفته‌اند. مصالح به کار رفته در آن سنگ و ملات گچ سنتی است که در دوره ساسانی از این نوع مصالح در ساخت بناهای مهم استفاده می‌کردند. حجره‌ها و حفره‌هایی که در وسط محوطه این بنا در سازه‌هایی از جنس سنگ و به شکل مدور تعبیه شده، در اصل جایی بوده برای روشن نگه داشتن آتش. وسعت این جایگاه نشان می‌دهد که آتش بسیار بزرگی در آن روشن بوده و شاید علاوه بر ارزش دینی و آئینی، این آتش بخشی از امنیت شبانگاهی اهالی را نیز تأمین می‌کرده است.

در قسمت‌های پایین کوه یک سکو و یک بنای کوچک وجود دارد که کمتر مورد تخریب و فرسایش قرار گرفته‌اند و بخوبی آثار معماری دوره ساسانی را نشان می‌دهند. تخت رستم علاوه بر این‌که همیشه مورد توجه باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به آثار معماری باستانی بوده، چند سالی است که نظر برخی فیلمسازان را نیز به خود جلب کرده و یکی از لوکیشن‌های مجموعه تلویزیونی مردان آنجلس هم بوده است.

غار یخ‌مراد

یخ‌مراد غاری است بسیار زیبا و دیدنی در استان البرز. این غار در جاده چالوس و حدود 60 کیلومتری تهران، نرسیده به منطقه گچسر قرار دارد. روستا‌های آزادبر و کهنه‌ده در نزدیکی غار یخ‌مراد دارای طبیعتی زیبا و مردمانی خونگرم هستند که برای دسترسی به غار می‌توانید از آنها کمک و نشانی بگیرید. مسیر غار عموما شیبدار و رو به پایین است که در نهایت با رسیدن به اعماق کوه، با چشمه‌های یخ‌زده در کف زمین و استالاکتیت‌های اسفنجی غار مواجه می‌شوید. استالاکتیت که برای آن معادل فارسی چکنده را برگزیده‌اند در واقع ستونی از مواد معدنی است که به صورت قندیلی از سقف غار آویخته است. در زیر چکنده ستونچه‌ای به‌وجود می‌آید که چکیده نامیده می‌شود.
این دو به مرور زمان به هم می‌رسند و ستون واحدی را تشکیل می‌دهند که یکی از زیباترین اشکال خلقت را ایجاد می‌کنند. از ویژگی‌های دیگر این غار که در غارهای طبیعی ایران کمتر دیده می‌شود معماری مُطَبَق آن است؛ یعنی در بخشی از غار 4 طبقه با اختلاف ارتفاع بیش از 30 متر دیده می‌شود.

در گذشته مردم بومی‌ بر این باور بوده‌اند که یخ موجود در اعماق غار یخ مراد برای درمان ناباروری زنان خاصیت شفادهنده دارد. وجود کهنه‌های آویخته (دخیل) به دهانه اصلی و درون غار در گذشته که باعث نامگذاری روستای مجاور به کهنه ده شده گواه این ادعاست
دلیل این‌که این غار را یخ‌مراد می‌نامند آن است که به اعتقاد مردمان بومی ‌آن منطقه، یخ‌های غار خاصیت درمان و شفادهی دارد. یکی از غارنوردان به نام مجید کاشیان که تهیه نقشه غار یخ‌مراد نیز از جمله کارهای اوست، در توضیحاتی که برای این غار نوشته، آورده است: «در گذشته مردم بومی‌ بر این باور بوده‌اند که یخ موجود در اعماق غار برای درمان ناباروری زنان خاصیت شفادهنده دارد. وجود کهنه‌های آویخته (دخیل) به دهانه اصلی و درون غار در گذشته که باعث نامگذاری روستای مجاور به کهنه ده شده گواه این ادعاست.»
با توجه به فسیل‌ها و شواهد موجود در این غار برخی آن را مربوط به دوره دوم و برخی متعلق به دوره سوم زمین‌شناسی دانسته‌اند. به هر حال آنچه مهم است این‌که غار یخ‌مراد از جمله غارهای بزرگ، پر پیچ و خم و در نوع خود بسیار نادر و با ارزش است که بازدید از آن در فصل زمستان توصیه نمی‌شود؛ در غیر این صورت و بویژه در بهار و تابستان به دلیل داشتن بادگیرها و هواکش‌های مخفی غار که سبب ایجاد هوای سرد و یخبندان و در نتیجه مناظر زیبای حاصل از رسوبات و قندیل‌ها، می‌شود، دیدن آن بسیار شگفت‌‌‌‌انگیز و لذت بخش خواهد بود.

کاخ سلیمانیه

بنای کاخ سلیمانیه با بیش از 200 سال قدمت مربوط به دوره قاجار است که برخی آن را ساخته شده به دستور فتحعلی شاه به مناسبت تولد سی و چهارمین فرزندش به نام سلیمان میرزا می‌دانند و در برخی منابع نیز گفته شده که به دستور خود سلیمان میرزا بنا شده است. کاخ سلیمانیه که در منطقه‌ای خوش آب و هوا قرار دارد در اصل یکی از کاخ‌های ییلاقی قاجاری به شمار می‌آمده و باید گفت با داشتن تالارهای آیینه کاری شده، سقف شیروانی و قرینه بودن سبک ساختاری آن یکی از نمونه‌های زیبای معماری دوره قاجار است. در این کاخ 2 نقاشی ارزشمند و بی‌نظیر وجود دارد که نمونه‌های اصلی از تصاویر پادشاهان ایران در زمان قاجارند.
اگر نشانی این کاخ را از کسی بپرسید حتما به شما خواهد گفت که در محوطه دانشکده کشاورزی کرج واقع شده است، اما اگر به پیشینه تاریخی کاخ رجوع کنیم در واقع باید بگوییم که دانشکده کشاورزی در محوطه کاخ بنا شده است؛ زیرا در اواخر دوره قاجار در جوار سلیمانیه مدرسه‌ای بنا شد که در آن علوم و فنون کشاورزی یا به قول خودشان فلاحت پیشگی تدریس می‌کردند. این مدرسه رفته‌رفته گسترده شد تا آنجا که حالا به دانشکده کشاورزی تبدیل شده است. کاخ سلیمانیه اکنون پذیرای گردشگران بسیاری است بویژه که اخیرا مرمت شده و قرار است با امکانات‌بهتری در معرض دید قرار گیرد.

منبع:تبیان