-
سيراف - بندر بوشهر
[SIZE=4][SIZE=4]
[SIZE=4]سيراف - بندر بوشهر[/SIZE]
سيراف در جنوب شرقي بندر بوشهر در جوار بندر كوچك طاهري قرار دارد. اين شهر باستاني شامل بنادر سه‌گانه كنوني يعني بندر طاهري، كنگان و دَيِّر بود. قدمت سيراف به دوره ساسانيان‌مي‌رسد. نام اوليه اين بندر «اردشير آب» بود كه در گذر تاريخ به سيراف تبديل شده است. ظاهراً اردشير بابكان درجريان احداث اين بندر، يك شبكه گسترده آبرساني نيز ايجاد كرده بود. آثار باستاني سيراف عبارتند از:
- قسمتي از يك دژ دفاعي مربوط به اواخر دوره ساساني و مسجد جامع سيراف مربوط به اواخر قرن دوم‌هجري
- قسمتي از محله اعيان نشين و چندين مسجد كوچك از سده سوم و چهارم هجري قمري.
- تعدادي آرامگاه‌هاي گروهي و يك مجموعه ساختماني كاخ مانند و چندين بناي ديگر.
تل خندق - برازجان
در حدود شمال برازجان، در سمت راست و چپ جاده‌اي كه به طرف دالكي مي‌رود، تعدادي‌تپه و محوطه باستاني وجود دارد. در سمت راست جاده آثار يك قلعه دايره‌اي شكل ديده مي‌شود كه دور آن‌خندقي وجود داشته است. در سرتاسر اين محوطه آثار زيادي به صورت قطعات سفال دوره اشكاني، يك سنگ‌آسياب، ميخ‌هاي تزئيني، قطعاتي از هاون‌هاي سنگي و قطعاتي از گدازه آهن كه حاكي از وجود كارگاه‌هاي ذوب‌فلز است، ديده مي‌شود. در اين محوطه ديوارهايي ساخته شده است كه مصالح آنها عمدتاً از قلوه سنگ و ملاط گچ مخصوص معماري دوره ساساني است.
تل طلسمي - برازجان
اين تل در جنوب برازجان واقع شده است. در قسمت شمال اين تپه بنايي با ديواري محكم‌به طول بيش از ۲۰ متر قرار دارد كه با قلوه سنگ و گچ ساخته شده است. بنظر مي‌رسد بناي اصلي آن به دوره‌ساساني تعلق دارد.
دژ برازجان - برازجان
اين دژ كه در مركز شهر برازجان قرار دارد تا مدت‌هاي مديدي به عنوان زندان مورد استفاده‌قرار مي‌گرفت و در اصل كاروانسرايي از دوره قاجاريه است كه ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارد و به عنوان يك‌اثر ملي به ثبت رسيده است.
قلعه هلندي‌ها - جزيره خارك
قلعه هلندي‌ها در شمال شرقي جزيره خارك قرار دارد. در سال ۱۷۴۸ ميلادي مقارن‌با حكومت دوره صفوي كه ايران مورد حمله افاغنه قرار گرفت، هلندي‌ها پس از تعطيلي دارالتجاره بندرعباس،جزيره خارك را مركز خود قرار دادند و اين قلعه را احداث كردند. اين قلعه به وسيله «بارون كينپ هاوزن» بناگرديده است.
قلعه زار خضرخان - اهرم
اين قلعه در شمال منطقه اهرم واقع شده و به زارخضرخان تنگستاني منسوب است ودر حال حاضر نيز اعقاب و فرزندان او در آن سكونت دارند. قلعه مشتمل بر چهار برج و بارو و قلعه مياني است‌و همچنين داراي تاسيسات خصوصي براي ساكنين قلعه مي‌باشد.
آرامگاه حاجي محمد ابراهيم اصفهاني - جزيره خارك
اين آرامگاه در جزيره خارك و در اطراف آرامگاه مير محمدقرار دارد. كيفيت بناي آرامگاه، به صورت هشت ضلعي و از نظر سبك ساختماني مانند بناهاي دوره مغولي‌است و احتمال دارد در سال ۱۱۷۰ ه.ق جهت دفن حاجي ابراهيم اصفهاني هم مورد استفاده قرار گرفته است.
آرامگاه سيبويه - سيراف
اين آرامگاه در ابتداي شاخه مياني و شمالي دره ليل سيراف واقع شده است. در اين‌بقعه دو قبر وجود دارد؛ قبر بزرگي با صندوقي مكعبي شكل با لوح خط كوفي بسيار زيبا و قبر ديگري با عرض‌كم و بدون سنگ قبر كه متعلق به سيبويه است.
معبد كلات - خورموج
اين معبد در دامنه كوه مند و در فاصله ۳۰ كيلومتري خورموج، در جنوب روستاي حيدري‌و در ارتفاعات سنگي مشرف به بستر قديمي رودخانه سيلابي قرار دارد. نماي خارجي فعلي كلات عبارت است‌از يك سكوي اصلي با سقفي قوسي شكل و دو مدخل ديگر و ده حفره به شكل روزنه‌هايي در طرفين سكوي‌اصلي كه به منزله نورگيرها يا پنجره رواق‌هاي اصلي معبد عمل مي‌كنند. نكته قابل توجه در معبد كلات وجودچاه‌هاي متعدد در اتاق‌هاي پاييني است كه به نظر مي‌رسد جهت دفن اموات يا نگهداري استخوان آنها حفرشده‌اند.
معبد پوزئيدون (خداي دريا) - جزيره خارك
اين معبد در جزيره خارك واقع شده است و ساختمان آن به يونانيان‌منسوب است. در عهد ساسانيان بر روي بقاياي اين معبد آتشكده زرتشتي بنا شده بود. پس از شكست ايرانيان ازعرب‌ها و رواج اسلام، اين آتشكده به صورت مسجد درآمد و در داخل آن محرابي در جهت كعبه تعبيه شد.
غار تاريخي چهل خانه - برازجان
در شمال سعدآباد از توابع برازجان، رودخانه شاپور از بين صخره‌هاي سنگي ولايه‌هاي شن و ماسه متراكم عبور مي‌كند. در دو سمت كمركش اين صخره‌ها، تعداد زيادي دخمه به صورت‌اتاقك‌هاي كوچك كنده شده است. چهل خانه به معني وجود چهل خانه در اين مكان است. گفته مي‌شود چهل‌خانه به معناي چله خانه نيز هست كه مرتاضان و زاهدان در آن زندگي مي‌كردند. احتمال مي‌رود اين نوع دخمه‌هااز نوع دخمه‌هاي تدفين دوره‌هاي مادي و ساساني باشند.
عمارات و خانه‌های قديمي بوشهر
به طور كلي معماري خانه‌ها با اقليم منطقه بسيار تطابق دارد. شكل عمومي آنها ساده و به سبك معماري «بيت‌ميلاني» است. اين نوع خانه‌ها را در بوشهر و ساير شهرهاي مهم سواحل شمال خليج فارس و نيز شمال سوريه‌مي‌توان مشاهده كرد. اهم خانه‌هاي قديمي استان بوشهر عبارتند از:
خانه قاضي - بوشهر: اين خانه قديمي در ميان محله بهبهاني و شنبدي بوشهر واقع شده است و تزئينات وگچبري‌هاي در اشكال گل و بوته دارد. در ورودي اين خانه مقرنس كاري شده است و پنجره‌هاي نفيس منبت‌كاري شده با شيشه‌هاي رنگين دارد. اين خانه به خانواده قاضي تعلق دارد.
خانه رئيس علي دلواري - بوشهر: اين خانه در 45 كيلومتري بوشهر در دلوار قرار دارد كه پس از تعبير و نوسازي به‌يك مجموعه فرهنگي تبديل شده است.
عمارت ملك - بوشهر: اين عمارت به صورت مجموعه ساختماني به حدود يك قرن قبل تعلق دارد و در پنج‌كيلومتري شهر بوشهر در كنار ميدان بهمئي قرار گرفته است. مساحت زير بناي آن 400 متر مربع است و توسط‌معماران فرانسوي ساخته شده است. بناي اين عمارت به اواخر دوران زند و اوايل دوران قاجار مربوط است.
ديگر خانه‌ها و عمارت‌هاي تاريخي استان عبارتند از:عمارت دريابيگي، خانه دهدشتي، عمارت سازمان ميراث فرهنگي، عمارت شهرداري (اميريه) و عمارت‌كازروني (اوقاف سابق) در بوشهر.عمارت چهل خانه در محور بوشهر - زيراه.خانه‌هاي مركزي محله‌هاي شنبدي و بهبهاني در بوشهر.
آب‌انبار درخت يا تنب كرو - برازجان
اين آب‌انبار در ۱۲ كيلومتري شرق برازجان قرار دارد و در حال حاضر حداقل‌داراي دو مخزن آب است كه به قطري حدود ۴ متر به صورت دايره‌اي در كف زمين كنده شده است.
آب‌انبار قوام - بوشهر
اين آب‌انبار كه در كنار خيابان خليج فارس قرار گرفته، بيش از ۱۵۰ سال عمر دارد و درزمان قاجاريه ساخته شده است.
گور دختر - دشت ارژن - دشتستان
بناي گور دختر بسيار شبيه به مقبره كورش كبير در پاسارگاد است و قدمت آن به سده‌ششم قبل از ميلاد مي‌رسد. اين بنا از ۲۴ قطعه سنگ تشكيل شده است. در گور دختر عناصر هنر اورارتويي‌مانند شيرواني دوشينه و نيز عناصر معماري ايلامي معبد چغازنبيل را مي‌توان ديد. اين بناي ارزشمند درفهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
گورستان باستاني خارك - خارك
در قسمتي از كوهستان جزيره خارك قبرهاي زيادي وجود دارد كه به زرتشتيان ومسيحيان تعلق دارند. اين قبور به اواخر دوره ساساني و اوايل دوره اسلامي مربوط است. در گور مردان شيئي‌بدست نيامده، ولي در قبر زنان شيشه‌هاي كوچكي كه احتمالاً عطر در آن مي‌ريختند و همچنين حلقه انگشتري‌و آينه‌هاي مفرغي پيدا شده است.
گورستان باستاني سيراف - بوشهر
اين گورستان در شمال غربي بندر طاهري و در دامنه جنوبي ارتفاعات مشرف بر آن،قرار دارد. تعداد فراواني گورهاي مستطيل شكل، به طول ۱۰/۲ سانتي‌متر و عرض ۵۰ سانتي‌متر و عمق ۴۰ تا۶۰ سانتي‌متر در سنگ كنده شده است. روبروي گورستان غربي، گورستان ديگري وجود دارد كه گورهاي‌عمودي آن با ارتفاع ۳ متر و عرض ۲ متر مانند پهنه‌اي از كندوهاي زنبور عسل به طور مرتب در سراشيبي دامنه‌چيده شده‌اند.[/SIZE][/SIZE]
