محیط زیست

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت آیت العظمی جوادی آملی ( دام ظله العالی )

خدای سبحان ؛ نظام کیهانی و زمین و محیط زیست را آفرید و آن ها را در اختیار انسان نهاد تا او را بر اساس دستورهای خود بیازماید و ببیند که وی پس از مطالعه و شناخت لازم ، چگونه از این امانت های الهی در مسیر طاعت خالق بهره می گیرد و با مزایا و نعمت های زیست محیطی پروردگار چگونه رفتار می کند . در قرآن کریم می فرماید : زمین را آراستیم تا شما را بیازمائیم و ببینیم کدام یک به نیکی رفتار می کنید : " اِنّا جَعَلنا ما عَلَی الاَرضِ زینَةً لَها لِنَبلُوَهُم اَیُّهُم اَحسَنُ عَمَلا " (1)
زمانی نعمت ها و امکانات در راستای هدف آفرینش قرا رمی گیرد که از آن ها به درستی بهره بردای و از افراط و تفریط پرهیز شود . روز قیمات نیز از همه نعمت ها بازخواست می شود "لَتُسئَلُن یَومئِذٍ عَنِ النَّعیم " ( 2) و انسان باید بداند که محیط زیشت متعلق به همگان است و وظیفه دارد در حفظ و آبادانی آن بکوشد تا خود نیز بتواند از مواهبش برخوردار شود. زیرا طبق فرموده امام صادق ( ع ) زندگی بدون محیط زیست پاک ( هوای پاکیزه ، آب فراوان و زین بارور ) گوارا و شیرین نمی شود( 3)
در آموزه های دینی توجه ویژه ای به محیط زیست شده و برای کسانی که در احیا و نگهداری آن می کوشند پاداش مادی و معنوی فراوانی ذکر شده است ، برای نمونه ، رسول خدا ( ص) می فرماید : هر کس درختی بکارد خدا به اندازه محصول آن برایش پاداش می نویسد ( 4) در مقابل ، اگر از طبیعت و امکانات مادی به گونه ای مناسب و شایسته بهر گیری نشود آثار زیانبار و گاه جبران ناپذیری در پی دارد ،برای نمونه امام صادق ( ع ) می فرماید : در آب راکد و ایستاده ادرار مکن که هر کس چنین کند و به بلایی گرفتار شود چز خویشتنی را سرزنش نکند (5)، آلوده کرده پاب های مورد نیاز مردم مانند آب های پشت سد و آب نهر ها ، چشمه ها ، چاه ها و مخزن ها کیفر دارد .
محیط زیست
محیط زندگی آدمی و هر مجود زنده دیگر از فضای خانه گرفته تا فضای کوچه ها ، خیابان ها ، پارک ها و فضا های سبز ، توقفگاه ها ، جنگل ها ، حاشیه نهره ها ، مراکز آموزشی ، ، پژوهشی ، فرهنگی ، خدماتی ، اداری ، عبادی و..محیظ زیست به شمار می آیند . سلامت محیط زیست پیوندی تنگاتنگ با حیات سالم جامعه دارد . همان گونه که درباره ی بدن ؛ بهداشت و پیشگیری بر درمان و معالجه مقدم است . تامین فضای سالم و محیط زیست مناسب نیز بر جبران خسارت های ناشی از تخریب محیط زیست مقدم است که وظیفه همگان را برای حفظ محیط زیست ایجاب می کند . سالم نگه داشتن محیط زیست یعنی رعایت حق زمین، هوا، آب ، خاک، دریا، صحرا،کوه و دشت گیاهان حیوانات و سایر موجودات و عرصه های زیست محیطی که با حیات فرد و جامعه پیوند دارد (8) در آموزه های دینی هم از آلوده محیط زیست نهی شده و هم به پاکسازی آن در صورت آلوده شدن ترغیب و امر شده است ، چنان که پیامبر و امام صادق ( ع ) فرمودند : محیط زندگی خود را نظافت کنید و همانند یهودان نباشید ( 9)