وضعیت شبكه‌های اجتماعی در دنیای اینترنت

در گزارش سالانه خود موسسه تحقیقاتی «نیلسون» آخرین وضعیت سایت‌های شبكه اجتماعی در دنیای اینترنت را بررسی كرده است. در این گزارش استفاده كاربران از اینترنت در كشورهای ایالات متحده امریكا، برزیل، انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا، سوئیس و استرالیا مورد توجه قرار گرفته. آنچه در ادامه می‌آید نگاهی است به این گزارش سالانه كه متن كامل آن از طریق نشانی زیر قابل دسترس است:
[URL]http://blog.nielsen.com/nielsenwire/wp-content/uploads/2009/03/nielsen_globalfaces_mar09.pdf[/URL]

شبكه‌های اجتماعی، پدیده وب سال ۲۰۰۸، از نظر استقبال كاربران اینترنتی بودند. دو سوم از جمعیت كاربران اینترنت در كشورهای مورد بررسی، بازدیدكننده شبكه‌های اجتماعی یا وبلاگ‌ها هستند. در این گزارش در برخی بخش‌ها سایت‌های شبكه اجتماعی و وبلاگ‌ها به دلیل مشابهت در كنار هم قرار گرفته‌اند و با عنوان Member Communities از آنان یاد شده است. استفاده از سایت‌های شبكه اجتماعی و وبلاگ‌ها در اینترنت رشد داشته و به چهارمین مورد استفاده كاربران تبدیل شده است.
در بین شبكه‌های اجتماعی محبوب از قبیل مای‌اسپیس، اوركات، فیس‌بوك و ببو رشد استفاده از فیس‌بوك بیشتر از سایر رقبا بوده است. استفاده از این سایت‌‌های شبكه اجتماعی در كشورهای مختلف با تركیب متفاوتی همراه بوده است. در حدود نیمی از كشورهای مورد بررسی فیس‌بوك صدرنشین جدول شبكه‌های اجتماعی بوده و در برخی دیگر سایر رقبا هنوز از فیس‌بوك جلوتر هستند. رشد استفاده از «اینترنت همراه» كه در گسترش كاربران شبكه‌های اجتماعی نقش داشته و تحولات بازار تبلیغات آنلاین در این نوع سایت‌ها هم از دیگر موضوعاتی است كه در این گزارش به آنها پرداخته شده است.
[CENTER][ATTACH=CONFIG]504[/ATTACH]
[ATTACH=CONFIG]505[/ATTACH]
[ATTACH=CONFIG]506[/ATTACH]
[ATTACH=CONFIG]507[/ATTACH]
[ATTACH=CONFIG]508[/ATTACH][/CENTER]
[B]وبلاگ‌ها و شبكه‌های اجتماعی؛ چهارمین فعالیت محبوب اینترنتی[/B]

وبلاگ‌ها و شبكه‌های اجتماعی در فاصله سال‌ ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ با رشد پنج درصدی از رتبه پنجم محبوب‌ترین بخش‌های اینترنت به رتبه چهارم رسیده‌اند. جست‌وجوی اینترنتی همچنان با حدود ۸۶ درصد استفاده كاربران، محبوب‌ترین فعالیت اینترنتی است. بعد از جست‌وجو، اجتماعات و پورتال‌های عمومی با ۸۵ درصد و استفاده از نرم‌افزارها با ۷۳ درصد، دومین و سومین بخش محبوب كاربران در اینترنت هستند. استفاده از ایمیل هم كه سال ۲۰۰۷ چهارمین فعالیت محبوب اینترنتی بود با یك پله سقوط به رده پنجم رفته تا با ۶۵ درصد استفاده بعد از شبكه‌های اجتماعی قرار بگیرد. استفاده از همه این بخش‌های پنج‌گانه اصلی سیر صعودی داشته، ولی رشد استفاده از وبلاگ‌ها و شبكه‌های اجتماعی قابل‌توجه و بیشتر از سایر فعالیت‌ها بوده است.

[B]سهم شبكه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها از كل اینترنت[/B]
به ‌خاطر رشد قابل توجه استفاده از شبكه‌های اجتماعی، این سایت‌ها سهم قابل توجهی از كل زمان صرف شده در اینترنت را به‌دست آورده‌اند. در حالی كه این سهم در سال ۲۰۰۷ حدود شش درصد بوده، در سال ۲۰۰۸ به حدود نه درصد رسیده و رشد ۳۸ درصدی داشته است. در بین كشورهای بررسی شده سوئیس با ۲۰۷ درصد و آلمان با ۱۴۰ درصد بیشترین رشد در زمان صرف شده برای استفاده از شبكه‌های اجتماعی را داشته‌اند. برزیل با تغییر منفی شش درصد نسبت به سال قبل‌تر روندی معكوس را طی كرده ولی همچنان با ۲۳ درصد صدرنشین جدول زمان صرف شده به‌وسیله كاربران برای سایت‌های شبكه اجتماعی است.


[B]افزایش ورود كاربران مسن به شبكه‌های اجتماعی[/B]
تغییر در تركیب جمعیتی نه فقط در فیس‌بوك، بلكه در كل فضای شبكه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها اتفاق افتاده است. این تغییر تركیب جمعیتی از طریق مقایسه میزان رشد كاربران هر گروه سنی به‌ خوبی قابل مشاهده است. این سایت‌ها در فاصله سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ شاهد كاهش رشد استفاده كاربران زیر ۳۵ سال و افزایش استفاده كاربران بالای ۳۵ سال بوده‌اند.
میزان استفاده از كاربران زیر ۱۸ سال سیر نزولی داشته و ۹ درصد افت كرده است، همینطور استفاده كاربران ۱۸ تا ۳۵ سال هم با یك درصد كاهش همراه بوده است. این در حالی است كه كاربران ۳۵ تا ۴۹ سال با دو درصد، ۵۰ تا ۶۴ سال با چهار درصد و كاربران بالای ۶۵ سال با هفت درصد رشد سیر صعودی داشته‌اند. شناخت این تغییرات در تركیب جمعیتی شبكه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها، به بازاریابان و آگهی‌دهندگان اینترنتی برای پیدا كردن بهتر مخاطب هدف كمك كرده است.


[B]فیس‌بوك اول در تعداد كاربر، ولی نه جذب آگهی[/B]
هرچند استفاده از فیس‌بوك در یكی- دو سال اخیر رشد خیره‌كننده‌ای داشته و این سایت توانسته به صدر جدول شبكه‌های اجتماعی از نظر تعداد كاربر برسد ولی در زمینه جذب آگهی و كسب درآمد به همین میزان موفق نبوده است.
مقایسه سه شبكه اجتماعی فیس‌بوك، مای‌اسپیس و ببو در زمینه‌های مختلف وضعیت آنها را در زمینه موفقیت در تبلیغات نشان می‌دهد. میانگین تعداد بازدید در ماه در سایت فیس‌بوك به تنهایی به اندازه مجموع بازدید از سایت‌های مای‌اسپیس و ببو است. اما از نظر میزان تعداد آگهی‌دهندگان و كمپین‌های تبلیغاتی به ترتیب مای‌اسپیس، ببو و فیس‌بوك رتبه‌های اول تا سوم را دارند.
بدین ترتیب مشاهده می‌شود كه فیس‌بوك علی‌رغم موقعیت بالقوه بهتر برای جذب آگهی و كسب درآمد در این زمینه رقابت را به دو رقیب دیگرش باخته است. در حالی كه درآمد فیس‌بوك در این زمینه در سال ۲۰۰۸ حدود ۳۰۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود، درآمد مای‌اسپیس را حدود یك میلیارد دلار تخمین می‌زنند كه بالغ بر سه برابر درآمد فیس‌بوك است.
تمركز مای‌اسپیس بر روی مخاطبان جوان و نوجوان در این زمینه تاثیرگذار بوده است چرا كه این مخاطبان بازار مناسب‌تری برای تبلیغ و فروش محصولات سرگرم‌كننده در حوزه‌هایی از قبیل موسیقی فراهم می‌كنند. در واقع مای‌اسپیس و ببو با تمركز بر محتوای سرگرم‌كننده توانسته‌اند به سمت كسب درآمد بیشتر قدم بردارند و از دیگر رقیب‌شان یعنی فیس‌بوك جلو بزنند.

[B]فیس‌بوك به‌جای مای‌اسپیس در صدر جدول[/B]
رشد ۱۶۸ درصدی فیس‌بوك در فاصله سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ در زمینه تعداد بازدیدكننده باعث شد این شبكه اجتماعی با پشت سر گذاشتن مای‌اسپیس به صدرنشین جدول شبكه‌های اجتماعی تبدیل شود. در همین زمان مای‌اسپیس سیر نزولی را طی كرده و تعداد بازدیدكنندگانش كاهش سه درصدی داشته است.
در بین سایر شبكه‌های اجتماعی لینكدین هم با ۱۳۷ درصد افزایش، رشد تعداد بازدیدكننده قابل توجهی داشته و در بین سایت‌های شبكه اجتماعی به جایگاه مناسبی دست پیدا كرده است.

[B]فیس‌بوك در نیمی از كشورها اول است[/B]
از بین كشورهای بررسی شده فیس‌بوك در استرالیا، اسپانیا، سوئیس، فرانسه، انگلستان و ایتالیا محبوب‌ترین شبكه اجتماعی است. در بین این شش كشور در سه كشور، یك شبكه اجتماعی محلی در بین سه سایت اول حضور دارد. در استرالیا به‌ترتیب فیس‌بوك، مای‌اسپیس و ببو؛ در سوئیس به‌ترتیب فیس‌بوك، نت‌لاگ و مای‌اسپیس و در ایتالیا به‌ترتیب فیس‌بوك، مای‌اسپیس و نت‌لاگ شبكه‌های اجتماعی اول و سوم هستند.
در اسپانیا در حالی كه فیس‌بوك اول و مای‌اسپیس سوم است، شبكه اجتماعی توئنتی كه یك سایت محلی اسپانیولی زبان است در رده دوم قرار گرفته. در فرانسه هم فیس‌بوك در رتبه اول و مای‌اسپیس در رده سوم قرار دارد ولی رتبه دوم در اختیار یك شبكه اجتماعی محلی فرانسوی زبان است.

[B]فیس‌بوك در نیمی از كشورها اول نیست[/B]
اما گروه دوم كشورهای مورد بررسی كه در آنها فیس‌بوك محبوب‌ترین شبكه اجتماعی نیست همراهی كمتری با جریان جهانی استفاده از شبكه‌های اجتماعی داشته‌اند و استفاده از شبكه‌های اجتماعی محلی در آنها پررنگ‌تر است. در چین و ژاپن هر سه شبكه اجتماعی اول از نظر محبوبیت، محلی هستند و اثری از شبكه‌های اجتماعی امریكایی و انگلیسی زبان دیده نمی‌شود.
در آلمان هم دو شبكه اجتماعی اول و دوم محلی هستند و مای‌اسپیس در رده سوم قرار دارد. در برزیل اگر چه هیچ‌كدام از سه شبكه اجتماعی اول محلی نیستند و انگلیسی زبان هستند ولی كاربران این كشور همنوایی كمی با كاربران جهانی داشته‌اند. اوركات، سومیكو و مای‌اسپیس سه شبكه اجتماعی اول در برزیل محسوب می‌شوند. فیس‌بوك كه در اغلب كشورهای دنیا از جمله شبكه‌های اجتماعی محبوب به حساب می‌آید در این كشور جایگاهی ندارد و تنها حدود دو درصد كاربران آنلاین برزیلی مشاهده‌كننده فیس‌بوك هستند. اوركات كه از زمان راه‌اندازی محبوب‌ترین شبكه اجتماعی در برزیل بود هنوز توانسته جایگاه خود را در این كشور حفظ كند. اوركات در برزیل محبوب‌ترین شبكه اجتماعی و سومین سایت محبوب است.

[B]رشد استفاده از فیس‌بوك در همه كشورها[/B]
فیس‌بوك اگر چه در همه كشورها محبوب‌ترین شبكه اجتماعی نیست ولی در فاصله سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ استفاده از آن در همه كشورهای مورد مطالعه رشد داشته است. میانگین این رشد در كشورهای مورد بررسی ۳۰ درصد بوده است. انگلستان با ۴۷ درصد، ایتالیا با ۴۴ درصد، استرالیا با ۳۸ درصد، ایالات متحده امریكا با ۳۳ درصد، فرانسه با ۲۹ درصد، اسپانیا با ۲۸ درصد و سوئیس با ۲۷ درصد بیشترین رشد را داشته‌اند.
استفاده از فیس‌بوك در سه كشور آلمان، برزیل و ژاپن هم رشد داشته هر چند این رشد قابل توجه نبوده است. شش درصد در آلمان، دو درصد در برزیل و نیم درصد در ژاپن میزان رشد فیس‌بوك در فاصله سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ بوده است. همانطور كه اشاره شد آلمان و ژاپن از جمله كشورهایی هستند كه در آن كاربران به شبكه‌های اجتماعی محلی توجه بیشتری دارند و در برزیل هم كاربران هنوز استفاده از اوركات را به فیس‌بوك ترجیح می‌دهند.

[B]موسیقی؛ تفاوت اصلی استفاده از فیس‌بوك و مای‌اسپیس[/B]
تفاوت استفاده از شبكه‌های اجتماعی به‌خصوص فیس‌بوك و مای‌اسپیس دو رقیب اصلی بر اساس جنسیت، رده سنی و كاربران كشورهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. كاربران، شبكه‌های اجتماعی مختلف را برای اهداف خاصی به‌كار می‌گیرند و از این منظر هم می‌توان به تفاوت‌های بین این سایت‌ها پی برد. برخی از شبكه‌های اجتماعی در حوزه محدودی به‌شكل تخصصی فعالیت می‌كنند و از این نظر كاركردشان مشخص است ولی به‌كارگیری شبكه‌های اجتماعی عمومی هم متفاوت است.
استفاده از فیس‌بوك و مای‌اسپیس در هفت زمینه مختلف بررسی شده و بیشترین تفاوت این شبكه‌های اجتماعی در استفاده از موسیقی بوده كه در مای‌اسپیس حدود سه برابر فیس‌بوك است. این تفاوت را می‌توان به تفاوت تركیب سنی كاربران این دو سایت مرتبط دانست كه به آن اشاره شد.

[B]چین؛ فرهنگ متفاوت، شبكه‌های اجتماعی متفاوت[/B]
مطالعه لیست شبكه‌های اجتماعی محبوب در چین نشان می‌دهد كه رفتار كاربران این كشور به‌هیچ وجه با رفتار كاربران جهانی همنوایی ندارد. شبكه‌های اجتماعی مورد اقبال كاربران جهان كه اغلب مالكیت امریكایی و زبان انگلیسی دارند در این كشور محبوبیت و جایگاهی ندارند. از بین ۱۰ سایت اول تنها نام مای‌اسپیس در رده پنج به چشم می‌خورد و دیگر شبكه‌های اجتماعی، سایت‌های محلی هستند.
استفاده از زبان چینی، فراهم كردن محیطی متناسب با فرهنگ محلی و همچنین سادگی امكان تبادلات مالی و تجاری در چین از جمله دلایلی است كه باعث شده اقبال كاربران این كشور به شبكه‌های اجتماعی محلی بیشتر از سایت‌های امریكایی باشد.
همچنین فراهم آوردن زیرساخت‌ها و امكانات دسترسی خاص به این سایت‌های محلی در چین و همكاری شبكه‌های اجتماعی محلی با پورتال‌ها برای هدایت بازدیدكنندگان چینی از جمله دیگر دلایل موفقیت محلی‌گرایی چینی بوده است.

منبع: دنیای کامپیوتر وارتباطات