پرهیز از تکلّف

سبک زندگی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت ایت العظمی جوادی املی ( دام ظله العالی )

اسلام برای شئون گوناگون زندگی انسان برنامه دارد و در هیچ یک از عرصه ای عبادی و اخلاقی و مادی و عنوی و تکلیف توانفرسا ندارد. اهل بیت(ع) در همه زمینه های ، زندگی راحت و معتدل و بی تکلّف (1) را برای پیروان خود توصیه کرده اند .
رسول خدا (ص) در احادیثی می فرماید : من متکلفان را دوست ندارم .(2)
مهمانت را به چیزی وادار نکن که بر او دشوار است .(3)
خودت را برای مهمان به سختی نینداز .(4)
گرامیداشت برادر دینی به این است که شخص هدیه اش را بپذیرد و از آنچه دارد بدو هدیه دهد و خود را برای او به زحمت نیندازد(5)
امیرمومنان (ع) می فرماید : گواراترین زندگی دور افکندن تکلّف است (6) ؛ همچنین به فرزندش می فرماید : پسرم!روزی دو گونه است» آنچه تو آن را می جویی و آنچه آن تو را می جوید، پس اگر تو به سوی آن نروی آن به سوی تو می آید ، پس غم سالانه ات را بر غم یک روزت تحمیل نکن ؛ به فکر مشکلات همان روزی باش که در آن هستی. (7)
امام صادق(ع) می فرماید : مومن، خود را برای دوستان به تکلف و مشقت نمی اندازد .(8)
و نیز می فرماید: پر زحمت ترین برادرانم کسی است که خود را برای من به زحمت می اندازد و من از او خویشتن داری می کنم و کم زحمت ترین برادرانم کسی است که من با او همان گونه هستم که با خود هستم .(9)
همان گرامی می فرماید : هرگاه مهمانی [ سرزده ] نزد تو آمد آنچه داری برای بیاور ؛ ولی هرگاه دعوتش کردی خود را [ مقدرا قابل تحمل ] به زحمت بینداز.(10)
و نیز می فرماید : سزاوار نیست که مومن خود را ذلیل کند .پرسیدند : چگونه خود را ذلیل می کند ؟ فرمود: به کار می پردازد که در توانش نیست .(11)
و همچنین از آن حضرت (ع) نقل شده که سختگیری (وسواسیگری ) از اخلاق صالحان و شعار پرهیزگاران نیست . خدا به پیامر (ص) فرمود: بگو: من از شما مزد رسالت نمی خواهم و من از متکلّفان نیستم . پیامبر هم فرمود: ما پیامبران و اولیاء از تکلّف بیزاریم ، پس تقوا پیشه کن و صبر و استقامت داشته باش تا خدا تو را از تکلّف بی نیاز کند و سرشت ایمانی به تو دهد و سرگرم غذایی نباش که پایانش مدفوع است و پوشاکی که پایانش پوسیدگی و خانه ای که پایانش ویرانی و مالی که پایانش به ارث ماندن دوستانی که پایاتش جدایی و عزتی که پایانش ذلت و متانت و هیبتی که پایانش ستم و ناسپاسی و عیشی که پایانش حسرت است .(12)

سنجش خردورزی

امیرمومنان (ع) می فرماید : خِرَد مردم با شش چیز سنجیده می شود: معاشرت ، داد و ستد ، دستیابی به مقام ، برکناری از مقام ، توانگری و تهیدستی.(13)



پاورقی ها
1- تکلف به معنای رنجی بر خود نهادن یا کاری را بدون فرمان کسی به خود گرفتن . بر این اساس به شخص وسواس متکلف می شود چون برخود سخت می گیرد بدون آن که فرمانی از سوی خدا و پیامبر (ص) داشه باشد .
2- الکافی.ج 6.ص 276
3- مکارم الاخلاق . ص 135
4- الجماع الصغیر .ج2.ص 688
5- الکافی .ج6. ص 276
6- غرر الحکم . ص 478
7- الفقیه .ج4. ص386
8- الکافی .ج2.ص 47
9- مستدرک الوسائل .ج9.ص 155
10- المحاسن . ص 410
11- الکافی .ج5.ص 64
12- بحارالانوار .ج70. ص 394-395
13- غرر الحکم . ص343

به نظر من سخته درباره خرد ديگران حرف زدن و البته تشخيص ميزان هم خيلي سخت تر