-
مقبره شمس قمر
این مقاله به شرحی مختصر درباره بنای مقبره شمس القمر واقع در استان کرمانشاه می پردازد.
مقبره شمس قمر
كمتر روستایی را در ایران و بویژه استان‌های غربی می‌توان پیدا كرد كه فاقد آثار تاریخی و باستانی باشند.
شاید همین پر تعداد بودن ابنیه تاریخی در كشور ما باعث شده تا نسبت به این داده‌های ارزشمند و تاریخی بی‌تفاوت باشیم و آن‌طور كه شایسته است به آنها بها ندهیم.
این موضوع در شرایطی صورت می‌گیرد كه در بسیاری از كشورهای دنیا كه از سابقه و تاریخ كمی برخوردارند، تلاش می‌شود به هر شكل ممكن با ایجاد جاذبه‌های گردشگری و تاریخی و به نوعی با تاریخ‌سازی و قهرمان‌پروری توجه دیگر ملت‌ها را به خود جلب كنند.
نه‌تنها در خارج از استان كرمانشاه كه شاید بسیاری از ساكنان این استان از وجود روستایی با نام طلسم با خبر نباشند.
استان كرمانشاه از نظر وجود آثار باستانی و ارزشمند از استان‌های بسیار غنی ایران محسوب می‌شود و شهرت و آوازه بیستون و طاق بستان آن، مرزها را درنوردیده و در سطح جهان شناخته شده است اما این دلیل خوبی برای بی مهری نسبت به سایر آثار ارزشمند تاریخی سرزمین‌مان نیست. میراثی كه وظیفه داریم نه‌تنها برای فرزندانمان، بلكه آن را برای بشریت حفظ كنیم.
روستای طلسم در دهستان حومه كرند شهرستان دالاهو قرار گرفته و در فاصله 700 متری جنوب روستا بقایای بنایی تاریخی از جنس سنگ به چشم می‌خورد. این بنا آرامگاهی بوده است و در بین اهالی با نام مقبره شمس قمر شناخته می‌شود.
مقبره شمس قمر دارای یك پلان چهار ضلعی به ابعاد4/6أ—4/6 متر است. مصالح به كار رفته در این بنا سنگ‌های لاشه و ملات گچ است.
ورودی آن در ضلع شمالی است كه به عرض 80 سانتی‌متر و به ارتفاع 1.45 قوسی دارد كه بتازگی احداث شده است.
براساس مستندات ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی، قدمت این بنا به قرن هفتم بازمی‌گردد كه مشخص نیست این تخمین قدمت بر چه اساسی انجام گرفته، چرا كه بناهای این دوره در سراسر ایران دارای ویژگی‌هایی از قبیل بلند بودن ایوان‌های ورودی یا استفاده از آجر با تزئینات كاشی در ساخت بناست و در بنای شمس قمر هیچ یك از شاخصه‌های مربوط به این دوره غیر از وجود آثار استفاده از قوس‌های جناغی به چشم نمی‌خورد كه این شاخصه به تنهایی برای تخمین قدمت بنا كافی نیست.
این مقبره در وضعیت فعلی بدون پوشش و در معرض آسیب‌های وارد شده از سوی طبیعت مانند رطوبت و سرما و گرماست. البته خوشبختانه در سال‌های اخیر بخش‌های زیادی از آن مرمت شده ولی با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، این میزان مرمت كافی نیست و این بنا نیازمند توجه بیشتری است.
در ضلع جنوبی بنا محرابی وجود دارد كه در زمان مرمت ایجاد و كف مقبره نیز با موزائیك فرش شده است. داخل مقبره سنگ قبر جدیدی به اسم شمس قمر قرار گرفته است.
براساس مستندات ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی، قدمت این بنا به قرن هفتم بازمی‌گردد كه مشخص نیست این تخمین قدمت بر چه اساسی انجام گرفته، چرا كه بناهای این دوره در سراسر ایران دارای ویژگی‌هایی از قبیل بلند بودن ایوان‌های ورودی یا استفاده از آجر با تزئینات كاشی در ساخت بناست و در بنای شمس قمر هیچ یك از شاخصه‌های مربوط به این دوره غیر از وجود آثار استفاده از قوس‌های جناغی به چشم نمی‌خورد كه این شاخصه به تنهایی برای تخمین قدمت بنا كافی نیست.
متاسفانه در ساختمان این بنا اثری از كتیبه به چشم نمی‌خورد كه بتوان بر اساس آن دوره ساخت بنا را تعیین كرد. البته وجود شواهد و مستندات تاریخی دیگری از قبیل تپه باستانی طلسم در این روستا كه در آن آثار سطحی از دوره پیش از تاریخ و دوره‌های مختلف تاریخی دیده می‌شود می‌تواند كلید راهنمای باستان‌شناسان در تعیین قدمت این بنای تاریخی باشد.
متاسفانه با وجود مدت زمان طولانی كه از تاریخ ثبت این تپه در فهرست آثار ملی ایران می‌گذرد، هنوز هیچ فعالیت علمی باستانشناسی در آن صورت نگرفته است.
قطعا در صورت تصویب و اجرای عملیات حفاری باستانشناسی و گمانه‌زنی در این محل می‌توان نسبت به قدمت این بنا و تاریخچه منطقه نظر قطعی ابراز كرد. آرامگاه شمس قمر در تاریخ ششم اسفند 1385 با شماره ثبت 17553 به‌عنوان یكی از
بخش هنری تبیان
منبع
جام جم آنلاین/لیلی دهقانی‌پور
