قلعه فلک الافلاک- دوره ساسانی (خرم آباد)
فلک الافلاک قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد در استان لرستان است. فلک الافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود. قلعه فلک الافلاک بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم آباد و در نزدیکی رودخانه خرم آباد قرار گرفته و چشمگیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون شهر خرم آباد است.
این قلعه با نام‌های گوناگونی در طول زمان شناخته شده است. دژ شاپورخواست، قلعه خرم آباد، دوازده برجی و کاخ اتابکان از آن جمله‌اند. قلعه خرم آباد از دوره قاجار به بعد با نام فلک الافلاک ضبط شده است. با توجه به اینکه ممکن است دوازده برجی، اشاره‌ای به دوازده برج فلکی باشد، ممکن است نام فلک الافلاک نیز از همین جا ریشه گرفته باشد.
فلک الافلاک داراي هشت برج دو حياط مستطيل شكل مي باشد. ارتفاع بلندترين ديوار تا سطح تپه 5/22 متر و مساحت كلي آن 5300 متر مربع است. پلان بنا به صورت هشت ضلعي نامنظم است. ورودي آن در جبهه شمالي و در برج جنوب غربي ساخته شده است كه عرض آن 10/2 و ارتفاع آن 3 متر است. در ساخت اين بنا از مصالحي چون خشت، آجر، سنگ و ملات استفاده شده است.
از زمان برپايي بنا در عهد ساساني تا دوره هاي متاخر الحاقاتي به آن اضافه شده است (به خصوص در دوره صفوي و قاجاری). اين اثر همان دژ معروف شاپورخواست مي باشد كه در تاريخ ذكر شده است. از قرن ششم هجري پس از ساخته شدن شهر جديد خرم آباد اين قلعه نيز بنام خرم آباد معروف شد. احتمالا نام فلك الافلاك در دوره قاجار بر آن اطلاق شده است.
اين بنا به شماره 883 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است و اكنون به عنوان موزه باستانشناسي، مردم شناسي و آزمايشگاه مرمت اشيا و چايخانه سنتي از آن استفاده مي شود.
مقالۀ ویکی پدیا
