مهارت ارتباط بين فردي

بعضي ها به زندگي ما پا مي گذارند و زود مي روند. بعضي ها مدت ها مي مانند و درقلب مان ردي از خود به جاي مي گذارند و ما هرگز دوباره مثل سابق نمي شويم.

درطول تاريخ فقط بشر نبوده است كه زندگي اجتماعي را پيشه كرده است، بلكه موجودات ديگري نظير انسان به اين شيوه زندگي كرده و مي كنند . يكي از شباهت هاي زندگي اجتماعي انسان ها و ديگر موجودات، ارتباطات آنها با يكديگر است. ولي واقعيت اين است كه ارتباط هاي بين فردي ما انسان ها به حدي اهميت دارد كه وجه عمده تمايز زندگي جمعي انسان نسبت به ديگر موجودات را رقم مي زند.


ما در عصري زندگي مي كنيم كه عصر ارتباطات نام گذاري شده است. اگر افراد از مهارت هاي ارتباطي مناسب برخوردار نباشند، در بسياري از جنبه هاي زندگي آسيب پذير خواهند بود. چگونگي ارتباط ما با افرادي كه با آنها زندگي مي كنيم و دوست شان داريم و همواره در تعامل مستمر و مداوم با آنها به سر مي بريم، بخش مهمي از توانايي روابط بين فردي ما را تشكيل مي دهد.


افرادي كه از مهارت هاي ارتباطي ضعيف تری برخورد دارند، كمتر مورد پذيرش اطرافيان خود قرار مي گيرند. اين امر مي تواند ريشه در ارتباطات هاي درون خانواده فرد داشته باشد. نظام ارتباطي خانواده و نوع ارتباط اعضاي خانواده با يكديگر مي تواند از مهم ترين عللي باشد كه فرزندان در برقراري ارتباط دچار مشكل شده و كمرو، خجالتي و انزوا طلب بار آيند.


افراد از طريق برقراري ارتباط صميمانه قادر خواهند بود كه احساسات و عواطف خود را به اعضاي خانواده، دوستان و نزديكان خود ابراز نموده و به تقويت ارتباط عاطفي خود با آنها كمك نمايند. در اين صورت است كه در مسائل و مشكلات پيش آمده، هيچگاه احساس تنهايي و عجز نكرده بلكه با كمك و ياري خواستن به موقع از ديگران موفق خواهند شد كه با مسائل و مشكلات پيش آمده ، به بهترين نحو ممكن برخورد نموده و راه حل هاي جديدي را كشف نمايند. بديهي است برقراري ارتباط صميمانه با ديگران تنها از طريق حرف زدن حاصل نمي شود، بلكه با خوب گوش دادن، احترام گذاشتن، مشاركت كردن، ابراز وجود و ... اين ارتباط ميسر خواهد شد.
از آن جايي كه امروزه برقراري ارتباط صميمي بين دو يا چند نفر ، نيازمند آگاهي از فنون و روش هاست، روابط درون فردي و بين فردي جز و يكي از مهارت هاي مهم زندگي محسوب مي شود.


ارتباط بين فردي فرايندي است كه به وسيله آن اطلاعات و احساسات خود را از طريق پيام هاي كلامي و غير كلامي با ديگران در ميان مي گذاريم . اين توانايي باعث رابطه گرم و صميمي ما با ديگران به ويژه اعضاي خانواده مي شود و سلامت رواني و اجتماعي ما را بيش از پيش فراهم نموده و به قطع روابط ناسالم ما منجر خواهد شد.


[B][COLOR="#B22222"]عوامل موثر بر روابط بين فردي[/COLOR][/B]


[B]گوش دادن فعال[/B]: گوش دادن با شنيدن فرق دارد زيرا شنيدن امري است غير ارادي و شامل تمام صداهايي مي شود كه همواره از محيط دريافت مي كنيم . گوش دادن فعال مهارتي است كه فرد با كسب آن مي آموزد چگونه به پيام هاي كلامي و غير كلامي گوينده توجه نمايد تا مدرك معاني و فهم احساسات دقيق تر حاصل شود، كه اين امر زمينه تقويت روابط بين فردي را فراهم مي آورد.

اهميت دادن: يعني بتوانيم به احساسات، نيازها و خواسته ها فرد مقابل توجه نشان دهيم . زماني روابط بين فردي تقويت مي شود كه با توجه به توان وظرفيت خود در مقابل عملكردهاي ديگران رفتار مناسبي داشته باشيم.


[B]سوال كردن[/B] : پرسيدن متداول ترين و درعين ساده ترين مهارت هاست. زيرا پرسيدن علاوه برشفاف سازي پيام ، باعث برانگيختن تفكر افراد مي شود . به خاطر داشته باشيم طرح سوال هاي مكرر، به قصد مچ گيري، نه تنها به تقويت رابطه بين فردي كمك نمي كند، بلكه باعث تضعيف و مختل شدن آن نيز مي شود.


[B]احترام گذاشتن[/B]: يعني پذيرفتن و گرامي داشتن بي قيد و شرط ديگران . با ديگران به گونه اي رفتار كنيم كه احساس نمايند برايشان ارزش و احترام قائل هستيم . يكي از نشانه هاي احترام گذاشتن ، رعايت قواعد و مقررات موقعيتي است كه درآن قرار مي گيريم .


[B]ابراز وجود[/B]: از جمله مهارت هاي مهم دربرقراري ارتباط، ابراز وجود است كه شامل بيان افكار، احساسات ،‌اعتقادات و حقوق خويش است ، به گونه اي كه در ديگران ايجاد مقاومت و ناراحتي ننمايد، بديهي است كه افراد خجالتي و كمرو در ابراز وجود بيش از ديگران با مشكل روبه روهستند.


[B]نه گفتن[/B] : مهارتي است كه فرد بتواند در مقابل درخواست نابجاي ديگران از كلمه " نه" استفاده كند. كساني كه از قدرت نه گفتن عاجز باشند همواره در روابط درون فردي و بين فردي خود با ديگران با مشكل روبه رو شده و از ارتباط خود احساس امنيت و خرسندي نمي كنند.

[B]
كار گروهي[/B] : از جمله ويژگي هاي كار گروهي تقويت همكاري ، همفكري ، همدلي و هماهنگي بيشتر بين اعضاي گروه مي باشد اين خود تقويت روابط بين فردي اعضاي گروه را بيش از پيش فراهم مي نمايد.


[B]كاركرد هاي روابط بين فردي[/B]

- با عث كسب و حفظ موقعيت و جايگاه افراد نزد ديگران مي شود.
- افراد به درستي و نادرستي عملكرد خود و ديگران بيشتر پي مي برند.
- باعث افزايش توانايي افراد براي مقابله با ناسازگاري ها و مشكلات زندگي مي شود.
- آرامش روحي و امنيت رواني بيشتر افراد را فراهم مي آورد.
- فرصتي به وجود مي آورد تا افراد چيزهاي جديدي ياد بگيرند و افق ديدشان را وسعت بخشند.
- باعث احساس مسئوليت بيشتر افراد نسبت به يكديگر مي شود.
- باعث تقويت احساس همدلي، همكاري ، هماهنگي و همفكري افراد با ديگران مي شود.


[B][COLOR="#B22222"]اهداف آموزش[/COLOR][/B]

[B]مهارت هاي ذهني:[/B]
- آشنايي با اهميت روابط درون فردي و بين فردي
- درك اهميت ارتباطات بين فردي مطلوب
- آشنايي با عوامل موثر بر روابط بين فردي
- آگاهي از كاركردهاي روابط بين فردي


[B]مهارت هاي كنشي:[/B]
- توانايي برقراري روابط درون فردي و بين فردي مناسب
- توانايي ابراز وجود ، نه گفتن و كار گروهي
- درك ديدگاههاي ديگران و احترام به آنها
- توانايي گوش دادن فعال


[B]مهارت هاي نگرشي[/B]
- علاقه مندي به برقراري روابط بين فردي مناسب
- تمايل به برقراري و حفظ روابط بين فردي
- تمايل به ترميم و اصلاح روابط


[B]فعاليت 1) افكار ناكارآمد[/B]
موقعيت هاي زيرا را خوانده و بنويسيد كه شخصيت اول براي شروع صحبت تحت تاثير چه افكار ناكارآمدي قرار دارد.
1- محسن در كلاس هاي تافل شركت مي كرد ولي هيچ كدام از ساير شركت كنندگان را نمي شناخت. به همين علت جو كلاس برايش سنگين بود .
2- سارا به عروسي دوستش رفته بود ولي هيچ كدام از دوست هاي ديگرش نيامده بودند . چندين ميز آن طرف تر ، چند نفر دختر هم سن و سال خودش مشغول صحبت بودند.


[B]فعاليت 2) مديريت ارتباط[/B]
هر يك از موقعيت هاي زيررا خوانده و تصور كنيد كه در آن موقعيت قرار گرفته ايد. براي شروع ادامه و پايان يك گفت و گو براي برقراري يك ارتباط موقت يا طولاني چگونه عمل مي كنيد؟


درسالن غذا خوري به تنهايي روي ميز مشغول نهار خوردن هستيد، فرد ديگري كه او را نمي شناسيد به شما سلام كرده و مي پرسد: آيا مي تواند غذايش را روي ميز شما بخورد؟


دوست پدر شما به خانه تان آمده و باب گفت و گو را باشما بازكرده است، اما شما فردا امتحان داريد.


فعاليت 3) تلاش بيشتر


براي افزايش و بهبود مهارت هاي گوش دادن،صحبت كردن و مهارت هاي غير كلامي ( زبان بدن ) چه كارهايي مي توانيم انجام دهيم؟



****


منبع :isaarsci.ir
" مهارتهای زندگی و بهداشت رواني " -گردآوری : فریدون کریم نیا دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی-