اهمیت کارو تلاش

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت ایت العظمی جوادی املی ( دام ظله العالی )

اسلام با تاکید بر تضمین روزی بندگان از سوی خداوند متعال ، سعی و تلاش را توصیه کرده و در قرآن می فرماید: " واَن لَیسَ لِلانسانِ اِلّا ما سَعی " (1) ؛ انسان جز محصول کوشش خویش مالک چیزی نیست .
در بسیاری از روایات از کار و تلاش برای روزی حلال به عبادت برتر تعبیر شده است .(2) ؛ امیر مومنان (ع) آن را از سحر خیزی در راه خدا کمتر نداسته (3) امام رضا (ع) نیز اجرش را بیش از جهاد در راه خدا دانسته (4) و در حدیثی قدسی نُه دهم عبادت معرفی شده است . (5)
روایاتی نیز کم همتی را مانع پیشرفت و تنبلی را مایه ی حقارت و سربار دیگران بودن را ناشایست می شمارند ، جنان که در روایاتی دیگر از تلاش توانفرسا و کار مداون شبانه روزی که باعث نادیده گرفتن حق اعضای بدن شود باز می دارد و آن را حرام می داند (6) ( هر چند مال به دست آمده از آن حرام نیست . )
رسول خدا (ص) می فرماید : اگر مرد بر دوش خود هیزم کشد و نیاز را با آن تامین کند و بیش از خود را صدقه دهد بهتر از این است که از دیگری درخواست کند ، زیرا دست دهنده بهتر از دست گیرنده است (7)
رسول خدا ( ص) می فرماید : کسی که بر اثر خستگی از کار و تلاش به خواب رود آمرزیده شود .(8) و می فرماید : کسی که برای کسب روزی خود و خانواده اش مسافرت کند روز قیامت در سایه عرش خداست . (9)
امیر مومنان (ع ) می فرماید : اگر جویای رستگاری هستید جدیت و تلاش را پیشه خود سازید (10)

کارگری سیره ی انبیاء و امامان

خدا در قرآن درباره حضرت داود (ع) می فرماید : و به او فنّ زره سازی را که به سود شماست آموختیم ، تا شما را در جنگ هایتان از آسیب های سخت سلاح ها حفظ کند ، پس آیا شما سپاسگزار نعمت های ما خواهید بود .(11)
پیامبر (ص) فرمود : هیچ کس غذایی بهتر از غذای فراهم آمده از کار خویش نخورد و داود پیامبر (ص) از دسترنج خود می خورد . (12)
امیر مومنان (ع) می فرماید : خدای عزّوجلّ به داود (ع) وحی فرمود که تو بنده خوبی هستی به شرط آنکه از بیت المال ارتزاق نکنی و با دستان خویش کار کنی . داود چهل روز گریست ؛ آنگاه خدا به آهن وحی فرمود که برای بنده ام داود نرم شو . آهن به فرمان خدا برای ا نرم شد و داود ( ع ) هر روز زرهی می ساخت و آن را به هزار درهم می فروخت و از بیت المال بی نیاز شد .(13)
شخصی به امام صادق (ع) عرض کرد : من نمی توانم با دستم کار کنم و راه تجارت را نیز هب خوبی نمی دانم و اکنون محروم و محتاج هستم آن حضرت فرمود: کارگری کن و بر سر خود بار ببر تا از مردم بی نیاز شوی . رسول خدا (ص) هم سنگی را با شانه خود تحمل کرد و در یکی از دیوارهای باغ خود به کار برد که آن سنگ هنوز در آنجا هست (14)
امام صادق ( ع ) فرمود : امیر مومنان (ع) هیزم جمع می کرد و آب از چاه می کشید و شخم می زد و از دسترنج خود هزار برده آزاد کرد و به جارو کردن خانه می پرداخت و فاطمه (س) نیز با دستانش گندم آرد و آن را خمیر می کرد و نان می پخت (15)
راوی گوید : وقتی امیر مومنان (ع) از جهاد فارغ می شد به آموزش مردم و داوری در میان آنان می پرداخت وهرگاه از آن نیز فارغ می شد در باغ خویش مشغول به کار می شد و با این اوصاف به ذکر خدای جل جلاله اشتغال داشت . (16 )
حسن بن علی بن ابی حمزه از پدرش نقل می کند که گفت : امام موسی کاظم (ع) را دیدم که در زمین خود کار می کرد و پاهای او غرق شده بود . گفتم : فدایت شوم ! کارگران کجایند ؟ فرمود : ای علی ! کسانی با دست خود در زمین خویش کار می کردند که کهاز من و پدرم برتر بودند . گفتم : کدام کسان ؟ فرمود : رسول خدا (ص) و امیر مومنان (ع) و همه پدرانم با دست خود کار می کردند و این سیره انبیاء ، رسولات و صالحان است (17)
ابو عمر شیبانی گوید : امام صادق (ع) را دیدم که بیلی در دست و پوششی درشت بر تن داشت و در باغ خود کار می کرد و عرق از بدنش فرو می ریخت . عرض کردم : فدایت شوم ! بیل را به من بدهید تا جای شما کار کنم . فرمود : من چنان دوست دارم که شخص ، در گرمای آزاردهنده ی آفتاب ف برای تامین نیازمندهای زندگی خود رنج بکشد .(18)

پاورقی ها
1- سوره نجم ایه 39
2- الکافی ج5 .ص78
3- دعائم الاسلام . ج2.ص 15
4- الکافی . ج5.ص88
5- ارشاد القلوب . ص 206
6- الکافی .ج5.ص 127
7- تنبه الخواطر و نزهةالنواظر . ج2.ص229
8- الامالی . صدوق .ص289
9- دعائم الاسلام . ج2 . ص 15
10- غرر الحکم . ص 266
11- سوره انبیاء ، آیه 80
12- کنزالعمال . ج4. ص8
13- الکافی .ج5.ص74
14- الکافی .ج5.ص 76.77
15- الکافی .ج5.ص 74 -الفقیه .ج3.ص 169
16- عدة الداعی. ص 111
17- الفقیه .ج3.ص 162
18- الکافی .ج5.ص 298