صنعت ( حرفه )

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت آیت العظمی جوادی آملی ( دام ظله العالی )

اهمیت صنعت
برخی از نیازهای بشر تنها از راه صنعت تامین می شود .
امام صادق(ع) فرمود: خدا اسباب روزی مردمان را در کارهای مختلف و صنایع گوناگون قرار داد و این برای بقای بشر پایدارتر ، و برای تدبیر امور درست است . (1)
در قرا« به برخی از صعنت ها که به دست پیامبران (ص) انجام گرفته اشاره شده است . خدا می فرماید : پس هنگامی که خواستیم عذاب بفرستیم ، به او وحی کردیم که آن کشتی را زیر نظر ما و بر طبق آنچه به تو وحی می کنیم ، بساز ، و چون حکم ما در مورد نابودی کفرپیشگان در رسید ، و به نشانۀ عذاب ، آب از آن تنور جوشید، از هر حیوانی ، دو تا ، یک نر و یک ماده ، با کسانت ( مومنان و خانواده ات ) جز کسانی از آنان که پیش تر وعدۀ عذاب در حقشان ثابت شده است ، در آن کشتی سوار کن ؛ (2) همچنین می فرماید: و به سود شما ساختن زره را بدو (داود پیامبر) آموختیم تا در جنگ شما را حفظ کند . آیا سپاس ( این نعمت ها ) می دارید ؟ (3)
امیرمومنان (ع) فرمود: داود (س) هر روز زرهی می ساخت و آن را به هزار درهم می فروخت و [ بدین طریق ] از بیت المال بی نیاز شد . (4)
آداب صنعت گری
صنعتگران باید افزون بر مهارت و دانایی ، در پی تامین نیاز مردم عصر خود باشند تا از این رهگذر هم مشتری جلب کنند و هم خدمتی به بندگان خدا و عبادت او کنند .
امام صادق0ع) می فرماید: هر صنعتگری برای در آمد زایی نیازمند سه خصلت است: مهارت و تخصص در کار ، ادای امانت د رکار و علاقمندی به صاحب کار [ و کسی که برایش کار می کند ] . (5)
امیرمومنان (ع) می فرماید : خدا صاحب حرفه و امانتدار را دوست دارد . (6)
رسول خدا (ص) می فرماید : وای بر صنعتگران امت من از امروز و فردا کردن ! [ : دور سردوانی مردم و خلف وعده با آنان و به تاخیر انداختن کارشان که مایه هلاکت است ] .(7)
اقسام صنعت
صنعت حلال
امامخ صادق(ع) می فرماید: صنعت هایی که مردم خود می آموزند یا به دیگران می آموزند مانند نوشتن و حسابداری و بازرگانی و زرگری و زین سازی و عملیات ساختمانی و بافندگی و گازری و دوزندگی و تصویر سازی غیر جاندار و انواعوسائل و ابزاری که مردمان به آن ها نیاز دارند و از آن ها بهره می برند و سامان یافتن زندگیشان به آن هاست و نیازهای گوناگونشان با آن ها برآورده می شود همه این ها فعل و تعلیمش برای خود یا دیگری جایز است . (8)
صنعت حرام
صنعت حرام ، دو قسم دارد : 1- صنعت حلالی که در جهت حرام به کار گرفته شود ؛ 2- صنعتی که تنها ، کاربرد حرام دارد .
امام صادق(ع) می فرماید: صنعتی که تنها برای حرام کاربرد دارد و رهاوردش تباهی محض است و هیچ صلاحی ( فایده ای ) درآن نیست خدا آن را حرام کرده است [ مانند : ابزار سخت افزاری و نرم افزرای لهو و لعب ، بت سازی ،تولید نوشابه های حرام و هر چیزی که موجب تباهی محض افراد و جامعه است ) پس آموختن و آموزش دادن آن ، عمل به آن ، گرفتن مزد برای آن و هرگونه اقدامی برای آن ، همه اش حرام است ، مگر اینکه صنعتی باشد که گاهی در جهت منفعت (حلال) به کار می رود و از آن جهت که در آن صلاحی وجود دارد یادگرفتنش و عمل به آن حلال است ؛ ولی بر کسی که آن را در جهت حرام و غیر حقّ به کار گیرد حرام است . (9)

پاورقی ها
1- الاحتجاج .ص 341
2- سورۀ مومنون ، آیه 27
3- سورۀ انبیاء . آیۀ 80
4- الکافی .ج5.ص 74
5- تحف العقول .ص 322
6- الکافی .ج5.ص 113
7- الفقیه .ج3.ص 160
8- تحف العقول .ص 335
9- تحف العقول .ص 336- 336