دیابت و سالمندان

با توجه به زندگي شهرنشيني و افزايش كم‌تحركي در جامعه، شيوع بيماري ديابت روزبه‌روز بيشتر مي‌شود. افزايش سن نيز منجر به افزايش شيوع ديابت مي‌شود. به‌طوري كه شيوع ديابت از 4.1 درصد در سنين 44-25 سالگي به بيش از 10 درصد در سنين بالاي 65 سال مي‌رسدو به‌عبارتي افزايش 7 برابری درشيوع اين بيماری درمقايسه با سنين كمتر از 45 سال ديده مي‌شود. لذا مجامع بين‌المللي پيشنهاد مي‌كنند كه در افراد بالاي 45 سال، حداقل هر سه سال يك بار، سنجش قند خون ناشتا صورت بگيرد.

درمان و كنترل ديابت در افراد سالمند مشکلاتي دارد چراکه معمولاً اين افراد به بيمارهاي ديگری نيز مبتلا هستند و اين قضيه منجر به مشكل‌تر شدن كنترل قند خون مي‌شود. و يا حتي ممكن است بيمار صرفاً مبتلا به ديابت باشد ولي به‌دليل کبر سن و ابتلا چندساله به ديابت، با عوارض ديابت در سنين كهنسالي مراجعه نمايد. به‌هرحال درصورتي كه فرد ديابتي تحت مراقبت فردي مسئول قرار گيرد و نيز همكاري خوبي با پزشك و پرستار خود داشته باشد، كنترل مناسب قند خون امكان‌پذير خواهد بود.


[B]چه تفاوتهايي در تشخيص ديابت سالمندان در مقايسه با ديابت دوران جواني وجوددارد؟[/B]

تغييرات فيزيولوژيكي چندي در بدن ما با افزايش سن رخ مي‌دهد. افراد سالمندي كه در معرض ابتلا به ديابت و يا پيشرفت ديابت قبلي هستند، معمولاً علائم كلاسيك ديابت را بروز نمي‌دهند. در واقع به دليل اين تغييرات فيزيولوژيكي مرتبط با سن، بعضي از علائم ديابت مخفي مانده و يا تشخيص آن مشكل مي‌شود.

از جمله علائم كلاسيك ديابت تشنگي شديد، افزايش و تكرر ادرار و نيز كاهش وزن عليرغم پرخوري مي‌باشد. افراد سالمند معمولاً دچار اين علائم نمي‌شوند، اما ممكن است بي‌حال و مريض‌احوال باشند و يا با وجود اشتهاي طبيعي، وزنشان به‌تدريج كم شود. از اين‌رو بهتر است انجام آزمايش خون جهت بررسي قند خون جزئي از معاينات معمول افراد سالمند باشد.


معيارهاي آزمايشگاهي تشخيص ديابت در سالمندان مشابه ساير گروههاي سني است. قند خون طبيعي کمتر از 100 ميلي گرم در دسي ليتر مي باشدواگر به بالای 126 برسد ديابت محسوب مي شود.هرچندمحدوده 126-100 ديابت نيست ولي فرد را در معرض بعضي از عوارض ديابت از جمله عوارض قلبي- عروقي قرار ميدهد.

هرگز فراموش نشود كه ديابت يك بيماري بسيار جدي است و به‌كار بردن اصطلاحاتي مانند «ديابتم خفيف است» و يا «قندم كمي بالاست» ويا«قند عصبي دارم »كاملاً خطاست.

ديابت يك بيماري مزمن و جدي است كه نياز به مراقبت و نظارت مداوم جهت كنترل مطلوب قند خون و پيشگيري از بروز عوارض ناشي از قند خون بالا دارد.


[B] آيا غلظت قند خون افراد ديابتي هميشه بالاست؟[/B]

در هر فرد مبتلا به ديابت، قند خون قبل غذا بايستي در محدوده طبيعي (100-70 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر) و قند خون زمان خواب 140-100 باشد. افراد ديابتي همانند افراد طبيعي در معرض افت قند خون هستند. نكته مهم اينجاست كه در افراد جوان ديابتي در مقايسه با سالمندان مبتلا به ديابت، معمولاً حملات ناشي از افت قند خون سريعتر شناسايي و درمان مي‌شود.از علائم آغازين حمله افت قند خون مي‌توان به اين علائم اشاره نمود: اغتشاش شعور (گيجي) يا فراموشي، رنگ‌پريدگي، تعريق، عدم تمركز حواس، تحريك‌پذيري، گزگز و مورمور دور لب، افت دماي بدن، كابوس شبانه و بي‌خوابي.

به‌دنبال افت قند خون، تغييراتي در جريان خون مغز رخ مي‌دهد كه ممكن است در افراد سالمند به‌دليل سفت شدن سرخرگها و يا ابتلا سيستم عصبي به‌دليل ابتلا به ديابت، اين علائم به‌راحتي بروز نكنند. لذا بارها مشاهده مي‌شود كه سالمندان ديابتي كه تنها زندگي مي‌كنند ممكن است بر اثر افت قند خون زمين خورده و يا بيهوش شوند. پايين افتادن قند خون موجب لرزش بدن مي‌شود.

درصورت م[B]شاهده علائم فوق[/B]، بايستي سريعاً قند خون اندازه‌گيري شود. اگر نتوانستيد قند خون فرد سالمند را اندازه بگيريد، اندكي قند (1 يا 2 قاشق چايخوري عسل و يا يك فنجان شير و يا نصف ليوان آب‌ميوه) به بيمار بخورانيد و آثار آن را مشاهده كنيد. درصورتي كه بيمار شما بيهوش باشد سعي در خوراندن مواد قندي نكنيد و در اسرع وقت بيمار را به اولين مركز درماني ببريد.

از جمله علل افت قند خون مي‌تواند انجام حركات و فعاليتهايي باشد كه فرد به آنها عادت ندارد مثلاً با انجام كارهاي باغباني در يك روز آفتابي، ممكن است چنين حالتي رخ دهد.


توجه داشته باشيد كه در هواي سرد، خطر مضاعف افت قند خون و دماي بدن وجود دارد. لذا درصورت امكان بهتر است فرد سالمند در اين گونه [B]شرايط آب و هوايي[/B] نزد بستگان خود بماند.

گاهي نيز ممکن است که فرد سالمند خوردن يك وعده غذا را فراموش كند، لذا كنترل و توجه به رژيم غذايي فرد سالمند مبتلا به ديابت امري مهم است.

در مقابل، فرد سالمند ممكن است دچار حملات افزايش قند خون شود. علائم بالا رفتن قند خون شامل تكرر ادرار يا بي‌اختياري در دفع ادرار و تشنگي است. سالمندان به سهولت دچار كم‌آبي مي‌شوند زيرا ممكن است نتوانند مايعات كافي بنوشند تا جبران ادرار دفع‌شده نمايند در نتيجه به‌دنبال بالا رفتن قند خون علائمي مانند خستگي، خواب‌آلودگي، گيجي و آشفتگي در آنها پديدار مي‌شود.

عفونتهاي مختلف حتي يك عفونت ويروسي جزئي نظير سرماخوردگي ممكن است سبب افزايش بيشتر قند خون شوند. لذا اندازه‌گيري مرتب و مكرر قند خون و اقدام لازم و به‌موقع در صورت بالا بودن آن بسيار مهم است.

گاهي اوقات فرد سالمند به‌دليل درمان ديابت و مصرف قرصهاي خوراكي پايين‌آورنده قند خون يا انسولين دچار علائم افت، ازدياد و يا نوسان بيش از اندازه قند خون مي‌شود. درصورت بروز مكرر هريك از اين علائم، بايد به پزشك مراجعه شود.

[B]چه تفاوتهايي در درمان افراد سالمند مبتلا به ديابت در مقايسه با جوانان ديابتي وجود دارد؟[/B]

درمان ديابت به‌طور كلي در سالمندان مشابه جوانان است با اين تفاوت كه گاهي اوقات ناتواني‌ها و مشكلات جسماني و يا اختلال در كاركرد بعضي اعضاي حياتي بدن مانند قلب و كليه در بعضي از سالمندان، منجر به اين مي‌شود كه اجراي درمان‌هايي كه در گروه سني جوانان معمول و رايج است، در مورد سالمندان به‌سختي صورت گيرد و لذا تصميم‌گيري درماني بر حسب وضعيت فعاليت بدني و شرايط كاركرد اعضاي حياتي سالمند تفاوتهايي ولوجزئي خواهد داشت. به‌عنوان مثال هدف از كنترل قند خون با توجه به هموگلوبين گليكوزيله HbA1C، كه وضعيت قند خون در عرض سه ماه گذشته را نشان مي‌دهد، در جوانان ديابتي هدف رسيدن HbA1C به زير 7% ولي در سالمندان زير 7.5% مي‌باشد.

[B]چرا يك فرد ديابتي نياز به درمان دارد؟[/B]

در افراد سالم، غده پانكراس (لوزالمعده) مسئول تهيه و ساخت ماده‌اي به‌نام انسولين است كه به ورود قند از خون به اندام و ماهيچه‌ها و مصرف آن در اعضاي بدن کمک مي‌کند. در افراد ديابتي نوع دو ساخت و ترشح انسولين مشابه افراد طبيعي است ولي بدن قادر به استفاده صحيح از اين انسولين نيست و لذا قند همچنان در خون باقي مانده و برخلاف افراد طبيعي مورد مصرف اعضاي بدن قرار نمي‌گيرد. بعد از گذشت چند سال از ابتلا به ديابت، ممكن است توليد انسولين کاهش يابد در نتيجه فرد ديابتي نيازمند مصرف قرص و يا انسولين خواهد بود. فراموش نشود كه درمان دارويي و يا مصرف انسولين، هرگز جايگزين رژيم غذايي توصيه‌شده و ورزش نخواهد بود. در ضمن درايامي که فرد سالمند سرما خورده و يا بيماري ديگري علاوه بر ديابت دارد نبايد از مصرف[B] درمان‌هاي طبي [/B]توصيه‌شده غافل باشد.

به‌طور معمول درمان ديابت يا درمان خوراكي از طريق مصرف قرصهاي خوراكي پايين‌آورنده قند خون ويا درمان تزريقي از طريق انوع مختلف انسولين مي‌باشد. البته روشهاي درماني ديگري نظير پيوند پانكراس نيز وجود دارد که تحت بررسي قراردارند.
قرصهاي خوراكي پايين‌آورنده قند خونافزايش قند خون هشتاد تا نود درصد افرادي كه پس از 60 سالگي ديابت آنها تشخيص داده مي‌شود، با مصرف يك نوع داروي خوراكي پايين‌آورنده قند خون كنترل مي شود. درصورتي كه يک نوع قرص نتواند قند خون بيمار را كنترل كند پزشك ممكن است يكي از سه روش زير را پيش بگيرد:

[B]1.[/B] ميزان مصرف روزانه همان قرص را افزايش دهد.

[B]2.[/B] يك قرص جديد و يا انسولين به درمان قبلي بيفزايد.

[B]3.[/B] به‌جاي اين قرصها، قرص ديگر و يا انسولين توصيه نمايد.

معمولاً افراد سالمند دچار فراموشي و يا نگران فراموش كردن مصرف مرتب داروي خود هستند.

مي‌توان قرص‌هاي لازم روزانه يا هفتگي را در ظرف خاصي كه در دسترس ‌باشد (و يا ظرفهای مخصوص که در داروخانه‌ها موجود است) قرار داد. با افزايش سن، احتمال مصرف چندين دارو بدليل ديابت و يا ابتلا به ساير بيماريها بيشتر مي‌شود. گاهي اوقات اين داروها با هم تداخل دارند. از اين رو بهتر است به هنگام مراجعه به پزشك، كليه داروهايي راكه فرد سالمند در حال حاضر مصرف مي‌نمايد، همراه داشته و به پزشك نشان دهد.


[B][COLOR="#800080"]انسولين[/COLOR][/B]

انسولين تزريقي درست مثل انسولين توليد شده توسط لوزالمعده، در بدن عمل مي‌كند يعني باعث ورود گلوكز خون بداخل سلولهاي بدن و ماهيچه‌ها جهت استفاده و توليد انرژي مي‌شود. انواع مختلفي از انسولين توليد شده است كه طول اثر متفاوتي با هم دارند. دو نوع رايج انسولين كه در ايران هم موجود است انسولين رگولار (كريستال) است که شفاف ميباشد و انسولين طولاني اثر (NPH) که کدر مي‌‌باشد. معمولاً زمان تزريق انسولين حدود نيم ساعت قبل از وعده غذايي است. پس زمان تزريق انسولين را طوري تنظيم كنيد كه قبل از وعده غذايي اصلي يا ميان وعده سالمند باشد.


از جمله ساير ا[B][COLOR="#800080"]نواع جديد انسولين[/COLOR][/B] عبارتند از:

[B]ليسپرو :[/B] اين انسولين کوتاه اثر، براي کنترل افزايش ناگهاني قند خون بعد از غذا، استفاده می شود. مزيت آن اين است که از 15دقيقه قبل ازغذا تا مدت کوتاهي بعد از غذا قابل تزريق است .

[B]آسپارت[/B] : اين انسولين قند خون بعد از غذا را شبيه به ليسپرو تنظيم مي کند، ولي زودتر به اوج اثر مي رسد و طول اثر کمتري دارد.

[B]گلارژين [/B]: اين نوع انسولين طولاني اثربوده وآهسته جذب مي شود، سطح آن در طول 24 ساعت نسبتاً ثابت است واحتياج به يک بار تزريق دارد.


اين سه نوع ياد شده تنها در موارد خاص وبا نظر پزشک معالج قابل استفاده هستند.

بسياري از سالمندان بدليل آموزش‌هاي كافي كه ديده‌اند قادر به كشيدن انسولين به درون سرنگ و تزريق آن به بدن خود مي‌باشند. با اين همه برخي سالمندان داراي مشكلات بينايي، كند بودن حركات و قوه درك هستند و نياز به كمك ديگران دارند.

امروزه از وسايل کمکي جهت تزريق انسولين مانند قلم انسولين و...هم ميتوان استفاده کرد.

چندين محل براي تزريق انسولين وجود دارد: شكم، سطح جانبي وجلويي ران‌ها و يا قسمت بيروني بازوها. سرعت جذب انسولين در جاهاي مختلف متفاوت است بطوريكه انسولين تزريق شده در شكم سريعتر از بقيه جاها و انسولين تزريقي در ران‌ها كندتر از بقيه جاها جذب مي‌شود. خشك بودن مفاصل، محل‌هاي تزريق انسولين را در افراد سالمند محدود مي‌كند. تزريق به روش زير جلدی مي‌باشد.

اگر يك ويال انسولين براي تأمين انسولين مورد نياز شما در طول يك ماه كافيست، بهتر است انسولين را در درجه حرارت اتاق نگهداري كنيد.درصورتي که خارج از يخچال نگهداری می شود بعد از يکماه باقيمانده دارو دور ريخته شود. با اين وجود هميشه يك ويال اضافي جهت ذخيره در يخچال داشته باشيد وقبل از مصرف به تاريخ اعتبار آن توجه کافي داشته باشيد.

به دماي محلي كه انسولين در آنجا نگهداري مي‌شود توجه کنيد چرا كه انسولين بيش از حدگرم يا سرد بخوبي عمل نمي‌كند. باتوجه به اينکه انسولين سرد به هنگام تزريق درد شديدی ايجادمی کند، لذا انسولين قبل از تزريق به دمای بدن برسد. پس از نگهداري انسولين در فريزر يا جايخي يخچال ، و يا در محل‌هاي گرم نظير جلوي پنجره و يا در فصول گرم در داخل اتومبيل جداً پرهيز نماييد.
اگر سالمند ديابتي قادر به كشيدن انسولين به داخل سرنگ و تزريق آن ‌باشد، صرفاً مراقبت از نظر دريافت انسولين مورد نياز روزانه و مصرف غذا يا ميان وعده پس از تزريق كفايت مي‌كند.

در صورتي كه سالمند به تنهايي قادر به تزريق انسولين نيست، مقدار مورد نياز روزانه يا هفتگي وي توسط فردي كه از وي مراقبت مي‌كند داخل سرنگ كشيده شده و به صورت آماده در يخچال نگهداري شود.

اگر سالمند به دو نوبت تزريق در روز نياز دارد، بهتر است سرنگ مربوط به هر نوبت مشخص باشد تا در زمان مناسب توسط بيمار تزريق گردد. از اين طريق مي‌توان متوجه شد كه آيا سالمند، انسولين آن نوبت را دريافت نموده يا خير؟

همانطور كه قبلاً گفته شد گاهي اوقات يك نوع داروي خوراكي پايين آورنده قند خون به تنهايي قادر به كنترل قند خون نيست و پزشك توصيه به مصرف قرص همراه با انسولين مي‌نمايد. در مصرف تركيبي با انسولين، معمولاً از قرص متفورمين استفاده مي‌شود.

از جمله عوارض شايع قرص‌هاي خوراكي پايين آورنده قند خون و نيز انسولين، افت قند خون است. از جمله علل افت قند خون، تأخير يا فراموش كردن مصرف يك وعده غذا يا ميان وعده،مصرف غذا به ميزان کمتر از حد توصيه شده،انجام بيش از حد ورزش، مصرف بيش از حد توصيه شده داروهاي ديابتي (قرص يا انسولين يا هر دو)، مصرف مشروبات الكلي، روزه‌داري و نيز بعضي بيماريها مانند درگيري قلب و كليه است.

جهت اطلاع يافتن از ميزان اثر داروهاي ديابتي، سنجش قند خون با گلوكومتر و يا سنجش قند خون درآزمايشگاه توصيه ميشود. قند خون مطلوب قبل از غذا 110 – 70 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر است.در صورتي كه زير 70 و يا بالاي 240 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر باشد حتماً به پزشك خود اطلاع دهيد. يك راه ديگر استفاده از آزمون HbA1C مي‌باشد كه از طريق اين آزمون مي‌توان به وضعيت كنترل قند خون در طي 3 – 2 ماه اخير پي برد. ميزان توصيه شده آن در افراد سالمند زير 5/7 % مي‌باشد.

در صورتی که قند خون شما زير 70 بود، دو حبه قند را در نصف ليوان آب حل‌كرده يا نصف ليوان آب‌ميوه شيرين ميل نماييد. اگر بعد از 15 دقيقه احساس بهبودی نكرديد، لازم است مجدداً يكي از مواد گفته شده را مصرف كنيد. در صورتی که مدت زيادی تا ميان وعده يا وعده غذايی اصلی باقی مانده باشد، يك وعده غذا يا يك ميان‌وعده ميل كنيد تا مقدار قند خون ثابت بماند.

[B]آيا سالمند ديابتي به مراقبت‌هاي ويژه ای نيازمند است؟[/B]

سالمند ديابتي بدليل مسائل مرتبط با افزايش سن، علاوه بر مراقبت‌هاي كلي به مراقبت‌هاي ويژه‌اي نيازمند است.

[B][COLOR="#B22222"] مراقبت‌هاي كلي[/COLOR][/B]

هر فرد سالمند بايستي نوشته‌اي حاوي اطلاعات مربوط به بيماري يا بيماري‌هاي فعلي، قبلي و اعمال جراحي انجام شده، داروهايي كه در حال حاضر مصرف مي‌كندو داروهايي را كه به آنها حساسيت دارد،هميشه همراه داشته باشد. باتوجه به اينكه افراد مسن معمولاً به پزشكان متعددي مراجعه مي‌كنند ، ضروري است كه نوشته فوق را به تمام پزشكان به ويژه در زمان مراجعه بدليل فوريت‌هاي پزشكي ارائه دهند. در ضمن قيد نمايند كه مبتلا به ديابت نيز هستند.

كنترل عوارض ناشي از ديابت در سالمندان مشكلتر از ساير گروههاي سني است. از اين رو بايد مراقبت خاص از سالمندان بعمل آيد تا از بروز اين عوارض جلوگيري شود:

[B]1[/B]- با توجه به اينكه سكته‌هاي قلبي در مبتلايان به ديابت ممكن است با درد زيادي همراه نباشد و حتي گاهي بدون درد باشد، لازم است سالمند ديابتي در صورتي كه عوامل زمينه‌ساز بروز سكته قلبي نظير چربي خون بالا را نيز داشته باشد، مرتب تحت نظر متخصص قلب و عروق باشد و از انجام فعاليت‌هاي بدني سنگين و ورزشهاي طولاني مدت بپرهيزد.


[B]2-[/B] تميز نگه‌داشتن تمام قسمت های بدن بسيار مهم است زيرا ميكروب مي‌تواند از راه تركهاي كوچك پوست بداخل بدن راه يافته و عفونت جدي ايجاد كند.

معمولاً پوست افراد سالمند خشك است و پس از شستشو خشكتر هم مي‌شود. در اين شرايط مي‌توان پس از استحمام و شستشو با يك كرم ملايم ويا روغن مخصوص آن را چرب كرد.

[B]3[/B]- يبوست مي‌تواند يكي از نشانه‌هاي افزايش قند خون باشد زيرا افزايش ادرار ناشي از بالا رفتن قند خون، موجب كم‌آبي بدن و جذب اضافي مايعات از روده‌ها ولذا سفت شدن مدفوع مي‌شود. با نوشيدن مايعات فراوان و كنترل قند خون مي‌توان مشكل يبوست را حل كرد.

4- عفونتهاي مجاري ادراري در زنان مسن ديابتي شايع هستند. بوي ناخوشايند و تند ادرار نشانه‌اي از وجود عفونت است. در اين موارد حتماً بيمار را جهت بررسي دقيق‌تر نزد پزشك ببريد.

درصورت پيدايش تب حتماً به پزشك مراجعه كنيد.

[B]5- [/B]اندازه‌گيري مرتب قند خون و ثبت آن ضروري است. آزمايش قند خون ناشتا بهترين راهنما براي دانستن وضعيت قند خون است. جهت انجام اين كار مي‌توان از گلوكومتر و يا بررسي آزمايشگاهي استفاده كرد.


[B]مراقبتهاي ويژه[/B]

[B][COLOR="#B22222"]مراقبت از چشمها[/COLOR][/B]

بيشتر سالمندان به‌علت مشكلات بينايي كه با بالا رفتن سن ايجاد مي‌شود، نياز به عينك پيدا مي‌کنند ولي سالمند مبتلا به ديابت علاوه بر پيري، به‌دليل خود بيماري ديابت نيز دچار تغييراتي در بينايي مي‌شود كه نبايستي به آنها بي‌توجه باشد. از جمله مشكلات شايع بينايي در افراد ديابتي، تاري ديد مي‌باشد. از علل تاري ديد در ديابتي‌ها بالا رفتن ميزان قند خون، بيماري شبكيه چشم (رتينوپاتي)، اّب‌مرواريد، آب سياه (گلوكوم كه به‌صورت افزايش فشار چشم است) مي‌باشند.

درصورت بروز هرگونه تغيير در بينايي قبل از هر اقدام ديگري به چشم‌پزشك مراجعه نماييد.

فراموش نكنيد كه حتي اگر هيچ شكايت و ناراحتي چشمي نداريد، حداقل سالي يك بار براي معاينه دقيق به چشم‌پزشك مراجعه نماييد.


[B][COLOR="#B22222"]مراقبت از پاها[/COLOR][/B]

زخم پا يكي از دلايل شايع بستري شدن سالمندان ديابتي در بيمارستان است.


توصيه‌هاي زير [B]جهت پيشگيري و يا شناسايي زودرس زخم [/B]پا كمك كننده است:


- پاها بايستي هر روز وارسي شوند . جهت وارسي دقيق پاها خصوصاً‌ كف پا مي‌توان از آينه و چراغ روميزي كمك گرفت. اگر فرد سالمند به دليل مشكلاتي نظير مشكلات بينايي نمي‌تواند پاهاي خود را خوب وارسي كند،‌ بايد از فرد ديگري كمك بگيرد.

- پاها هر روز شسته و خشك شوند. در صورت نياز مي‌توان آنها را چرب نمود.بين انگشتان چرب نشوند.

- در منزل دمپايي يا جوراب پوشيده شود. قبل از پوشيدن دمپايي يا جوراب از نبودن جسم خارجي در آنها مطمئن شويد.

- دمپايي، كفش يا جورابها تنگ نباشند.

- از پوشيدن دمپايي های بين انگشتي اجتناب ورزيد.

- جوراب ها هميشه تميز و خشك باشند.

- ناخنهاي پا بايستي صاف و كوتاه گردند و لبه‌هاي تيز نداشته باشند. هيچگاه ناخن‌ها از ته گرفته نشوند.

- جهت گرم كردن پاها صرفاً از جوراب استفاده شودو از چسباندن پاها يا مجاورت بيش از حد آنها به وسايل گرم كننده جداً پرهيز شود. جهت گرم شدن پاها درخارج از منزل مي‌توان از كفش‌ها و پوتينهايي كه آستر پشمي يا كركي دارند استفاده كرد.

- در صورت مشاهده هر پديده غيرعادي در پاها مانند سرخي،‌ درد،‌ تورم حتي در اندازه كم فوراً‌ به پزشك مراجعه نمايد. ساير علائم خطر عبارتند از سخت شدن پوست در قسمتي از كف پاها، وجود كرختي و بي حسي در قسمتي از پاها،‌ چنگالي يا خميده شدن انگشتان ،‌ گزگز و مورمور بخصوص هنگام شب‌ در پاها.


[B][COLOR="#B22222"]تغذيه مناسب[/COLOR][/B]

علاوه بر نكات تغذيه‌اي كه رعايت آنها براي هر فرد ديابتي الزامي است،‌ در سالمندان بدليل استعداد بالاي ابتلا به يبوست و يا نوسانات قندخون توجه ويژه‌اي لازم است:

- هرگز از مصرف ميان وعده غافل نشويد.

- ميان وعده دوعدد خرما،يا يک ليوان شير يا ماست و....ميباشد.دراين مورد حتما با متخصص تغذيه مشورت کنيد.

- در طول روز به حد كافي مايعات ساده(آب) دريافت نمائيد تا به يبوست دچار نشويد.

- در صورتي كه مصرف سبزيجات خام مشكل باشد، مي‌توان از فرم آب پز شده آنها به صورت سوپ،‌ آش، و يا مخلوط با ماست( به ميزاني كه توسط متخصص تغذيه مجاز شناخته شود) استفاده نمود.

- مصرف روزانه يك فنجان ماست وحداقل دو ليوان شير كم چرب جهت جلوگيري از پوكي استخوان ضروري است.

- در صورتي كه مصرف ميوه خام مشكل باشد مي‌توان از فرم آب پز شده آن (بدون شكر) استفاده نمود.

- درباره ميزان غذايي كه مي‌خوريد دقت كنيد و آن را طوري تنظيم كنيد كه علاون بر تامين نياز بدنتان، بتوانيد وزن مطلوب خود را كسب نموده و در همان وزن باقي بمانيد. در اين زمينه متخصصين تغذيه راهمائيتان مي‌كنند.


[B][COLOR="#B22222"]فعاليت فيزيكي[/COLOR][/B]

فعاليت فيزيكي يا ورزش نقش مهمي در كنترل قندخون و نيز حفظ سلامت ايفا مي‌كند. همچنين كمك به كاهش وزن ،‌پايين آوردن فشارخون، چربي خون و تنش روحي مي‌نمايد.

هميشه به خاطر داشته باشيد كه :

- در صورتيکه تصميم به ورزش داريد حتما با متخصص قلب مشورت نماييد.

- قبل از شروع به ورزش ميزان قندخون خود را بررسي كنيد. اگر[B]قندخونتان بالاي 250 [/B]بود ورزش نكنيد. در صورتي كه قندخونتان زير 100 ميليگرم در دسي‌ليتر بود، يك ميان وعده كوچك مانند يك عدد بيسكويت سبوس دار بي‌نمك بخوريد.

- اطلاع كافي از علائم افت قندخون داشته باشيدو هميشه يك تكه نان يا بيسكويت به همراه خود داشته باشيد.
- در صورتي كه جهت كنترل قندخونتان از انسولين استفاده مي‌كنيد، قبل از انجام ورزش حتماً با پزشك خود در مورد تغيير ميزان انسولين دريافتي مشورت كنيد.

- قبل ورزش 10- 5 دقيقه نرمش كنيدتا بدنتان گرم شود سپس درابتدابا قدم‌هاي آهسته و بتدريج با قدم‌هاي سريعتر پياده روي را آغاز كنيد. در انتهاي پياده‌روي،‌ مجددا قدم‌هاي خود را آهسته‌ كنيد.

- زمان توصيه شده براي ورزش 30-20 دقيقه روزانه مي‌باشد. در صورتي كه مايل به انجام ورزش بيش از يك ساعت هستيد،‌ قندخونتان را به فواصل منظم بررسي كنيد. ممكن است مابين ورزش نياز به مصرف ميان وعده داشته باشيد.

- از جمله ورزش‌هاي توصيه شده براي افراد ديابتي نرمش و ياورزشهاي هوازي مانند پياده‌روي ،‌شنا، تنيس و اسكي مي‌باشد.

- در صورتي كه دچارعوارض ديابت مانند زخم پا و يا مشكلات بينايي هستيد،جهت انجام نوع ورزش و مدت آن حتما با پزشك خود مشورت نماييد.

- حتما از کفش راحت بند دار و جوراب نخي استفاده کنيد و بعد از ورزش پاهای خود را از نظر بروز تاول و ساير آسيب های پوستي وارسي نماييد.



منبع:
[url]http://hcch.ir/[/url]