دریاچه هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه است. این دریاچه از سه دریاچه کوچک تشکیل شدهاست که در زمان وفور آب به هم متصل میشوند و دریاچه هامون را که تشکیل میدهند.
وبزرگترین پهنه آبهای شیرین سیستان، نقش اساسی در زندگی مردم منطقه داشته، علاوه بر اثرات مثبت طبیعی، اقتصادی واجتماعی آن، در دین زرتشت نیز تقدس خاصی دارد.
در دشت سیستان یک سری فرورفتگی هاو چالههای طبیعی وجود دارد که در ماههای مختلف به دریاچه وباتلاق ونیزار تبدیل میشودو به سه قسمت سابوری، پوزک وهامون تقسیم میشود.وسعت کل هامونها در زمان پرآبی ۵۶۶۰ کیلومتر مربع است که از این مقدار ۳۸۲۰ کیلومتر مربع متعلق به ایران است.
با این اوصاف، دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند میباشد واین وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای کل سیستم بوجود آورد. رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون وهمچنین رودخانههای خاشرود،فراه، هاروت رود، شوررود،حسین آباد ونهبندان به هامون میریزند.
نام دریاچه هامون در اوستا«کانس اویا»،در پهلوی «کیانسی» و شاهنامه فردوسی «زره»آمدهاست. تیمورلنگ نیز از این دریاچه چنین یاد میکند:امیر سیستان مرا سوار برکشتی کرد و روی دریاچه هامون گردش داد وبه من گفت که در دوره رستم وسعت این دریا بیش از این بود که میبینی.
مولف حدودالعالم مینویسد:دریای زره به سیستان است که گرد آن سی فرسنگ است، اندر پهنای او هشت فرسنگ وگاه آب این دریا چندان بود که از رودی خیزد که از کرمان بگذرد وبه دریای اعظم ریزد.
ویکیپدیا