از خواص گیاهی بیدمشک چه می دانید؟

[صدای رسا]

بیدمِشک با نام علمی salix aegyptiaca گیاهی از نژاد بید که اندازه آن از بید معمولی کوچک تر است ولی سنبله های آن دارای اسانس معطری هستند. گل های آن قبل از برگ ها ظاهر می شوند. اسانسی از این گیاه گرفته می شود به نام عرق بید مشک که هم برای معطر کردن شربت و هم دارای خواص درمانی بالا است.

بید مشک درختچه ای دو پایه زینتی و گاهی به صورت درخت است ولی به هر حال بلندی آن متوسط و از ۸ متر تجاوز نمی کند. زیر پوست و روی چوب این درخت برجستگی های تیزی وجود دارد. برگ های آن در پایه های نر و ماده متفاوت است. روی برگ سبز تیره و پشت آن کرکدار و روشن است. گل های درختان ماده معمولاً بیضی شکل و پهن تر از برگ های درختان ماده است. بیدمشک گل های معطری دارد.

گونه دیگری از بیدمشک در مناطق استپی نیم خشک البرز و زاگرس در اراک، همدان، آذربایجان شرقی و غربی و فارس کشت می شود و عرق بیدمشک بیشتر از این نوع به دست می آید. از نظر ترکیبات شیمیایی در پوست درخت بید وجود گلوکوزید سالیسین تأیید شده است. به علاوه در پوست این درخت، موم، صمغ، اکسالات و تانن وجود دارد. مصرف گلوکوزید سالیسین در کنترل روماتیسم مفصلی حاد، به صورت دو گرم هر سه تا چهار ساعت، مؤثر است.

برای کاهش تب و درد و التهاب یک قاشق مرباخوری از گرد پوست بید مشک را در یک پیمانه (۲۰۰گرم) آب سرد به مدت ۸ ساعت خیس کنید و پس از صاف کردن در هر روز سه پیمانه بخورید. پودر این محلول تلخ و قابض است و می توان آن را با کمی عسل یا آب میوه شیرین دیگری مخلوط کرد.

۵ گرم سالیسین را در ۵۰ گرم آب جوش حل کنید و صد گرم قند سائیده در آن حل کنید و برای رفع تب نوبهٔ اطفال با قاشق کوچک به تدریج بیاشامید. اگر یک تا۲ قاشق قهوه خوری عصاره روان سنبله های بید (شاتون ها) را هنگام خواب بخورند در رفع بی خوابی ناشی از ضعف اعصاب و رفع اشکال در عادت ماهیانه دردناک و رفع ناراحتی های اعصاب مفید است. از نظر طبیعت، گل بید (شاتون های آن) سرد و کمی تر، برگ آن سرد و خشک و میوه آن سرد و تر و کمی قابض است.

جالینوس طبیعت بیدمشک را سرد و تر و عده ای دیگر سرد و خشک می دانند. از نظر خواص عرق بیدمشک را از هر نظر از عرق بید قوی تر می دانند. عرق بیدمشک مقوی دل و دماغ و ملین مزاج است. برای تقویت نیروی جنسی در گرم مزاج ها اثر مفید دارد. بوئیدن گل آن مقوی دماغ و از بین برنده بادها و گازهای غلیظ است. اگر با دم کرده برگ آن غرغره کنند یا از روغن شکوفه آن به پیشانی بمالند، برای تسکین سردرد گرم مفید است. همچنین روغن شکوفه بیدمشک سرد و تر است.

همان طور که اشاره شد عرق بیدمشک آرام بخش و خواب آور است و جوشانده گل بیدمشک همراه شکر، ناراحتی های عصبی، افسردگی، دردهای عصبی و روماتیسمی را بهبود می بخشد. مقوی قلب بوده و برای حفظ سلامتی آن بسیار مناسب و موثر است و باعث کاهش تب شده و خاصیت تب بری دارد. بیدمشک تقویت کننده دستگاه عصبی است و جوشانده برگ آن با عسل اعصاب را آرام می کند. جوشانده برگ یا پوست درخت بیدمشک سبب دفع انگل ها و کرم های معده و روده می شود.

اسانس یا عرق بیدمشک علاوه بر خواص درمانی برای معطر کردن شربت ها هم به کار می رود. بید مشک گیاهی ملین و تقویت کننده قلب، اعصاب و محرک قوای جنسی است. این گیاه دارویی دستگاه گوارش را تقویت می کند و اشتها را افزایش می دهد.عرق بیدمشک از سوغات شهر ارومیه است.

منبع: ایران ناز