وعده های غذایی

[بهمن پور]

سبک زندگی اسلامی از کتاب مفاتیح الحیاه تالیف حضرت ایت العظمی جوادی املی ( دام ظله العالی )


شخصی به خدمت امام صادق(ع) از بیماری گوارشی شکایت کرد . آن حضرت [برای پیشگیری از بیماری گوارشی ] فرمود : صبحانه و شام بخور و میان آن دو چیزی نخور ، چون مایه فسادبدن است ، مگر نشنیدی که خدا می فرماید : در آنجا (بهشت ) هر بامداد و عصرگاه رزق خود را خواهند داشت (1) ولی پس از دچار شدن به این نوع بیماری ، پزشکان توصیه می کنند که در فاصله های کم از غذا مناسب استفاده شود.
امام رضا (ع) می فرماید : در جسم انسان رگی به نام رگ« عشاء» وجود دارد که چنانچه شخص شام نخورد آن رگ تا صبح وی را نفرین می کند و گوید : خدا تو را گرسنه و تشنه کند، چنان که مرا گرسنه و تشنه کردی، پس هیچ یک از شما شام خوردن را ترک نکند،هر چند به لقمه ای از نان یا جرعه ای از آب باشد(2)
امام صادق(ع) می فرماید:هرگاه نماز صبح خواندی اندکی غذا بخور تا دهانت خوش بو و حرارتت خاموش و دندان هایت محکم و لثه ات سفت و روزی ات جلب و اخلاقت نیکو گردد.(3)

برخی آداب سفره

گروهی غذا خوردن
رسول خدا(ص) می فرماید : محبوب ترین غذا نزد خدا آن است که دست ها بر آن بسیار باشد . جمعی غذا بخورید و پراکنده نباشید ، چرا که برکت در اجتماع است ؛(3) همچنین می فرماید : بدترین مردان شما کسانی اند که تنها غذا می خورند؛(4) نیز می فرماید : برکت در سه چیز است : با هم غذا خوردن ، سحرگاهان خوردن و تلیت کردن (5) و نیز می فرماید : هرگاه خوردن با چهار ویژگی همراه باشد کامل خواهد بود : از حلال باشد ، دست بر آن بسیار باشد و با بسم الله آغاز شود و با الحمد الله پایان پذیرد.(6)
امام کاظم (ع) می فرماید: رسول خدا سه گروه را نفرین کرد: کسی که در سفر توشه اش را تنها بخورد... (7)
راوی گوید: هرگاه امام رضا(ع) سفره اش را می گسترد بردگان و غلامانش
و حتی دربانان و تیمارگران حیوانات را نیز کنار سفره با خود می نشاند .(8)

از نزد خود برداشتن
رسول خدا می فرماید : هرگاه سفره گسترده شد از نزد خود بخور و از پیش روی همنشین خود غذا بر ندارو از قلّه [ نقطه برجسته آن ]غذا نخور ، زیرا برکت از بالای آن می آید. (9)
رسول خدا( ص) می فرماید: هرگاه ثرید[تلیت] خوردید از پیرامون آن بخورید ، زیرا برکت در وسط است .(10)

ساده نشستن
امیرمومنان (ع)می فرماید : بر سر سفره به سان غلام و بنده بنشینید و یک پا را بر روی پای دیگر نگذارید و چهار زانو ننشینید، چرا که خدای عزّوجلّ این گونه نشستن و صاحب آن را دشمن می دارد .(11)

به آرامی خوردن
امام صادق(ع) می فرماید : نشستن بر سر سفره را طولانی نکنید ، چرا که از عمرتان به شمار نمی آید .(12)

اجابت دعوت
رسول خدا (ص) اینکه کسی به غذایی فراخوانده شود ولی نپذیرد یا بپذیرد ولی نخورد از موارد جفاست.(13)
رسول خدا (ص) می فرماید : هرگاه بر بردار مسلمانی وارد شدید و شما را به غذا یا نوشیدنی فرا خواند بخورید بنوشید و از آن نپرسید.(14)

غذا نخوردن بدون دعوت
رسول خدا (ص) به امیرمومنان (ع) می فرماید : هشت گروه اگر مورد اهانت قرا گیرند جز خود را سرزنش نکنند: یکی از آن ها کسی است که بر سر سفره ای حاضر شود که به آن دعوت نشده است ...(15)

بهره گیری از سبزی ها
در حدیثی از آمده است که سفرهایتان را با سبزی ها سر سبز کنید ، چرا که خوردن سبزی همراه با گفتن بسم الله ، شیطان را دور می کند .(16)
امام رضا (ع) فرمود: من از سفره ای که در آن سبزی نباشد غذا نمی خورم .(17)

رهمنود های امام مجتبی درباره سفر
امام مجتبی (ع) می فرماید : درباره سفر دوازده نکته است که هر مسلمانی باید آن ها را بداند : چهار نکته فرض(18) (لازم ) ،چهار نکته مستحب و چهار نکته از ادب است؛ اما لازم: شناخت خدا،خشنودی خدا، بسم الله گفتن (یاد خدا) و الحمد الله گفتن (سپاس داشتن) ؛ اما سنت: دست شستن پیش از غذا ، نشستن بر سمت چپ بدن ، با سه انگشت خوردن و لیسیدن انگشتان (اگر با دست بخورد) و اما ادب: از نزد خود خوردن، لقمه کوچیک برداشتن ، خوب جویدن و کم نگریستن به چهره دیگران .(19)



پاورقی ها
1-سوره مریم آیه 62 - الکافی .ج6.ص 288
2-الکافی .ج6.ص 289
3-الدعوات . ص 140
4-طب النبی .ص 19 - طب النبی .ص 21
5-الکافی .ج2.ص 292
6-طب النبی .ص 20
7-الکافی. ج6.ص 273
8-الفقیه .ج2.ص 277
9-عیون الاخبار الرضا (ع) .ج2.ص 184
10-مکارم اخلاق .ص 149
11-عیون الاخبار الرضا(ع) .ج2.ص 272
12-مستدرک الوسائل .ج16.ص 233
13-قرب الاسناد ، ص 74
14-الجامع الصغیر .ج1.ص 91
15-کتاب الخصال . ص 410
16-مکارم الاخلاق . ص 176
17-مکارم الاخلاق .ص 176
18-واژه « فرض» هر چند به معنای« لازم» است ، در اینجا به معنی واجب فقهی نیست، بلکه مراعات امور یاد شده در این حدیث مورد تاکید است.
19-الفقیه .ج3.ص 359