مهمان نوازی، اخلاقی انسانی و اسلامی است. روش و شیوه ی برخورد و رسیدگی به مهمان نیز بسیار مهم و ظریف می باشد. در آیین ما کسی مؤمن است که مهمانش راگرامی می دارد، و مهمان نوازی از اخلاقهای برتر و نیک شمرده شده است. همچنین مهمان نوازی و مهمان عامل برکت و افزایش نعمتهاست.
پیشوایان ما نیز، خود با شیوه های عملی، این درسها را به ما آموختند، آنگاه که مهمانی می کردند با مهمان برخوردی بسیار انسانی و عاطفی داشتند و نه تنها از آنان پذیرایی می کردند؛ بلکه نیازهای آنان را نیز برطرف می ساختند. امام رضا (ع) هنگامی که مهمانی بر ایشان وارد می شد، با محبت با او برخورد می کرد و او راگرامی می داشت، به گونه ای که مهمان به خود می بالید و این را مایه ی افتخار برای خویش می دانست. احمدبن ابی نصر بزنطی گوید: امام رضا (ع) برای من مرکبی فرستاد. من بر آن سوار شدم و به خدمت ایشان رفتم، و تا شب هنگام در خدمت امام (ع) بودم. آنگاه که امام می خواست برخیزد،
به من فرمود:
«نمی بینم که شب بتوانی راهی مدینه شوی». گفتم: آری، فدایت شوم. فرمود: «پس امشب را نزد ما بمان و سپیده دمان راه را در پیش گیر و برو»- گفتم: فدایت شوم، چنین می کنم. پس به خدمتکار خود فرمود: «رختخواب مرا برای او بگستران، و روانداز مرا بر رویش بیفکن و بالش مرا زیر سرشن بگذار... ».(1)
برخورد امام با مهمان اینگونه است که حتی رختخواب خویش را برای او می گستراند. امام رضا (ع) در برخوردی دیگر به دستوری بزرگ اشاره می کندکه همیشه شایسته است، آسایش و راحتی مهمان را در نظرگرفت و از او انتظارکار و خدمتی نداشت: مهمانی بر امام رضا (ع) وارد شد، و تا پاسی از شب، نزد آن حضرت نشسته بود و سخن می گفت، در این میان چراغ رو به خاموشی گذاشت. مرد مهمان دست درازکرد تا آن را رو به راه کند، امام (ع) او را از این کار بازداشت، و خود به درست کردن چراغ پرداخت، و سپس فرمود: «انا قوم لا نستخدم أضیافنا - ما گروهی هستیم که هرگز مهمان را به کار وا نمی داریم ».(2)
پی نوشت ها :
1- عیون اخبار الرضا ج2/ ص 212
2- بحار النوار ج49/ ص 102
منبع :کتاب سیره امام رضا (ع)