تعلیمات دینی را با بازی به کودکان بیاموزید

[صدای رسا]

"بچه تا 7 سالگی در منزل امیر به حساب آمده است و در نوجوانی وزیر و یاور پدر و مادر."
همانطور كه می بینید علی رغم اینكه ظهور اسلام در محیطی كاملا بی‌فرهنگ و دور از تمدن بود ، اما برنامه و شیوه های ارائه شده از طرف اولیای دین , همیشه با انسانها از هر تمدن و فرهنگی سازگار است .
از جمله مواردی كه در شیوه تربیت حضرت زهرا (س) جایگاه خاصی داشت، تحرك و بازی كودكان بود . این فعالیت و تكاپو به قدری برای سلامتی و رشد مناسب كودك، ضروری است كه حتی برای تشویق آنها به تحرك و بازی، بزرگترها نیز باید تن به بازی و جست و خیز بدهند .
بازی در دوران كودكی به منزله واكنش كودك در برابر عوامل محیطی و بروز استعدادهای نهفته اوست كه تاثیرات آن در كنار تقویت جسم و افزایش بنیه كودك، قابل توجه است . همچنین بازی، در پرورش نیروی ابداع و ابتكار كودك بی نهایت موثر است . بنا براین غفلت از بازی به هیچ وجه به صلاح كودك و والدین او نیست .
همبازی شدن رسول معظم اسلام (ص) با دخترش زهرا (س) بیانگر این نكته مهم است كه بازی و تحرك كودك، یكی از لوازم تربیت صحیح محسوب می شود . حضرت علی (ع) و فاطمه (س) در خانه به بازی بچه ها توجه كافی مبذول می داشتند و همین امر موجب شادابی و نشاط روز افزون آنها می شد .
حضرت فاطمه (س) از همان دوران كودكی با فرزندانش همبازی می شد و به این نكته توجه داشت كه در بازی، نوع الفاظ و حركات مادر، سرمشق كودك قرار می گیرد ؛ بنابراین باید از كلمات و جملات مناسبی استفاده كرد . علاوه بر این باید در قالب بازی و شوخی شخصیت كودك را تقویت كرد ، اورا به داشتن مفاخر و ارزش‌های اكتسابی تحریك و تهییج كرد . اینها همه مرهون در پیش گرفتن شیوه های صحیح در این رابطه است .

انواع بازی های كودكانه

كودكان روحیات متفاوتی دارند و با توجه به ویژگی های خود، بازی های مختلفی را تجربه می كنند.
عواملی كه در انتخاب نوع بازی دخالت دارند عبارتند از: تفاوت های فردی، میزان سلامتی، سطح رشد جسمی و حركتی، بهره هوشی، جنسیت، خلاقیت، فرهنگ خانواده و موقعیت جغرافیایی. بر همین اساس بازی به انواع گوناگون تقسیم می شود.

بازی های جسمی


از قدیمی ترین نوع بازی‌هاست، به ابزار مخصوص نیازمند است، هم به صورت انفرادی و هم به صورت گروهی انجام می‌شود، برای مصرف انرژی اضافی بدن و نجات یافتن از خستگی و كسالت بسیار مفید است و رفتارهای نا آرام و پرخاشگری توام با عصبانیت كودك را كاهش می دهد، مثل نشستن، سینه خیز رفتن، ایستادن، دویدن، بالا رفتن، پریدن، پرتاب كردن، اله كلنگ، سرسره، تاب، طناب، دوچرخه، توپ و ...

بازی های تقلیدی


كودك به تقلید نقش‌هایی می پردازد كه آن ها را باور كرده است. معمولا بهترین شخصیت‌ها برای شروع ایفای‌نقش، والدین، برادران، خواهران و دوستان هستند. كودك از ایفای نقش آنان لذت برده وتجربه كسب می‌كند. در دوره دبستان بیشتر نقش معلمان را تقلید می كند، در حالی كه در‌دوره نوجوانی از تقلید رفتار بزرگسالان دوری می كند و به تقلید رفتار همسالان می‌پردازد كه این خود آغازی است برای هماهنگی و همسو شدن با گروه های اجتماعی و ایفای‌نقش های واقعی زندگی مثل خاله بازی، دكتر بازی، حمام كردن عروسك، مهمانی رفتن، پلیس بازی، آتش نشانی و ...

بازی های نمایشی


كودك در تقلید از بزرگترها از لباس و وسایل مخصوص آن ها نیز استفاده می كند، مانند پسر كوچكی كه كت پدر را به تن كرده، عینك او را به چشم می زند و یا دختر بچه ای كه كفش پاشنه دار مادر را پوشیده و به زحمت راه می رود.

بازی‌های نمادی


زمانی كه كودك‌دستیابی به ابزار و وسایل مورد نیاز خود را غیر ممكن می بیند، نیازها و آرزوهای‌خود را با استفاده از وسایل نمادین و از طریق بازی بیان می كند. برای مثال بر تكه‌ای چوب سوار شده، این طرف و آن طرف می رود، مانند اینكه سوار بر اسبی شده و آن را‌هدایت می‌كند. این نوع بازی ها یكی از بهترین شیوه های بازی درمانی محسوب می‌شوند.

بازی های آموزشی


مهم‌ترین وسیله‌آموزش كودك، استفاده از وسایل بازی مناسب است، مانند مكعب های چوبی كه كودك با جور كردن و دسته بندی كردن آنها می تواند با مسائل اساسی اما ساده و آسان ریاضی آشنا شود. از خانه كوچك اسباب بازی برای آشنا كردن كودك با واقعیات‌های موجود زندگی می‌توان استفاده كرد. بازی‌های آموزشی موجب تقویت حواس و رشد قوای ذهنی و اجتماعی كودك می شوند، به شرط آنكه سعی كنیم كنترل اصلی بازی در اختیار كودك باشد و جهت و مسیر آن را تعیین كند.


بازی های خلاقیتی


كودك از طریق به‌وجود آوردن چیزی، عقاید و احساساتش را اظهار می‌كند، مانند نقاشی، موسیقی، خمیر بازی، شن بازی و یا استفاده از لغات كه او را قادر می سازد تا در آینده داستان، شعر و نمایشنامه بنویسد خانه سازی با گل و گچ و خمیر، خاك و ماسه، اسباب بازی های چند تكّه و ... هم از این دسته هستند.
بازی های قاعده مند كه كودك توسط آنها رعایت قوانین را یاد می گیرد مثل عمو زنجیر باف، گرگم به هوا، قایم باشك، عمو رنگی، بالا بلندی و اخیراً هم سگا، پلی استیشن، رایانه...


پایگاه فرهنگی تفریحی ایران ناز