آداب نوروز در ایل قشقایی

[صدای رسا]

قشقایی‌ها همچون دیگر مسلمانان شیعی مذهب دارای اعیاد مذهبی و مراسم ملی هستند. یکی از این مراسم که قبل از عید نوروز برگزار می شود، مراسم جشن اسفند ماه است که اسفند نمایانگر بهار در ایل است.
در این ماه در منطقه قشلاق به علت تغییر درجه هوا و سرسبزی طبیعت و زادوولد دام‌ها و وفور لبنیات، چادر نشینان با روحیه بهتر از پیش جلوه می‌کنند. به همین منظور است که شب اول اسفند ماه مقداری جوهر قرمز در آب حل کرده و قسمتی از پشت و پهلوی گوسفندان را رنگ آمیزی می کنند...

آداب نوروز در ایل قشقایی

چون طبیعت زیبا و رنگین شده است، گوسفندان هم باید تغییر چهره بدهند در زمانی که خشکسالی است از این مراسم و جشن خبری نیست. علاوه بر رنگ کردن گوسفندان در جشن اسفند ماه در میان مردم قشقایی رسم بر این است که هنگام عصر دختر بچه ها مقداری علوفه‌خشک و خار و خاشاک از بیابان جمع آوری کرده و با غروب آفتاب آنها را در محلی آتش زده و در اطرافش شادمانی می‌کنند هنگامیکه آخرین شعله‌های آتش در حال خاموشی است، اطرافش را سنگ چین می‌کنند تا باد خاکسترش را به هم نریزد.
هر خانواده‌ای پیش خود نیت می‌کند که سال آینده چه خواهد شد. صبح روز بعد به خاکسترها نگاه می‌کنند در وسط آن معمولا گودال هایی کوچک که شبیه جای پای گوسفند یا شتر است و بر این اعتقاد که در سال آینده شتر یا گوسفند به شانس آنها می‌آید.

عید نوروز
روز قبل از تحویل سال با آرد و روغن و خرما حلوای مخصوصی تهیه کرده و به عنوان آخرین روز سال برای مردگان خیرات می‌کنند و این روز را «عرفه» گویند. شب عید سعی می‌کنند شام مرتب و مفصلی نظیر بره پلو یا مرغ پلو داشته باشند. قبل از تحویل سال مقداری حنا خیسانده و آخر شب که بچه ها در خواب هستند به دست آنها می‌مالند، صبح که بیدار شدند متوجه رنگین شدن کف دست خود می‌شوند. صبح روز عید زودتر از همیشه بیدار شده، بعضی که توانسته‌اند لباس نو تهیه کنند می‌پوشند، این کار مخصوص بچه هاست. مراسم سلام عید قبل از ظهر شروع می‌شود اولین بار به منزل خان طایفه می‌روند معمولا بره یا بزغاله یا جاجیم به عنوان عیدی تهیه کرده دست جمعی به حضور بزرگان ایل می‌روند. خوانین می‌دانند که حدود ۲۰۰ _ ۳۰۰ نفر باید به دیدنشان بیایند و از قبل خود را آماده می‌کنند. پس از دست بوسی و تبریک گویی و پذیرایی بوسیله شیرینی‌های محلی که معمولا نان شیرین (یوخه)، گندم برشته، آجیل شیرین، شیرینی، گردو، قصب، انجیر، کشمش که معمولا جیب بچه‌ها را هم پر می کنند بچه‌ها از بزرگان طوایف و خوانین عیدی می‌گیرند. بعداز خانه خان، از بزرگان فامیل شروع کرده و چادر به چادر به همه بستگان سر می‌زنند. شب عید باید حتما هر کس در خانه‌اش باشد و معتقدند اولین شب سال نو ضمن داشتن اجاقی روشن با غذایی کامل باید جمع خانواده با صفا و صمیمیت به گرد هم حلقه زنند. روز اول سال همه شاد و خندان هستند حتی اگر مریض باشند دارو نمی‌خورند، کوشش می‌کنند با خانواده‌های خود درگیری پیدا نکنند اگر عزادار بوده‌اند لباس مشکی را از تن خارج می کنند. اگر از بستگان کسی فوت کرده باشد به منزل آنها حتما سر می‌زنند. عشایر این خطه چادرهای خود را با فرش‌های رنگین تزیین می‌کنند.

منبع:ویستا