بایدهای برقراری ارتباط با کودکان

[سیده فاطیما]

چند نکته کاربردی و عملی که لازم است هنگام برقراری ارتباط با کودک، آن ها را به کار ببندیم. عمل به این بایدها هم به رشد روانی، عاطفی و هیجانی کودک کمک می کنند و هم رابطه ای گرم و صمیمی میان والدین و او برقرار می کنند. همچنین کودک را با شیوه درست برقراری ارتباط با جامعه آشنا می کنند؛

1. صداقت
«صداقت یکی از چهار ویژگی کامل کننده ایمان است.»[1] کودک، مشاهده گری تیزبین و الگو پذیر است. اگر بین گفتار و عمل والدین دوگانگی(دروغ عملی) ببیند، هم به والدین بی اعتماد می شود و هم دورویی را سرمشق ارتباط هایش قرار می دهد.

2. رازداری
«رازداری، بخشی از خوشبختی است.»[2] رازدار کودکتان باشید. اگر او احساس کند که شما اتفاق های ریز و درشت مربوط به او را بدون اجازه اش برای این و آن تعریف می کنید، اعتمادش از شما سلب می شود و به مخفی کاری روی می آورد.

3. پذیرش
به کودکتان بفهمانید که بین کار اشتباه او و شخصیتش فرق می گذارید. با وجود این که خودش را دوست دارید، اما کار اشتباهش را دوست ندارید و خواسته تان از او، اصلاح خطایش است.

4. صبوری
با صبر و حوصله، زمانی از روز را برای برقراری ارتباط با کودکتان اختصاص دهید؛ حتی اگر این دقایق، کوتاه و زمانش متغیر باشد. از طرفی هم در برابر ناخوش آیندهایی که از کودکتان می بینید، صبور و خونسرد باشید.

5. کودک شناسی
با مطالعه کتاب های مفید و یا مشاوره، احساسات و افکار غالب کودکتان را در هر مقطع سنی شناسایی کرده و با توجه به ظرفیت های عاطفی و فکری او در آن مقطع، با او ارتباط برقرار کنید.

6. عدالت
اگر یکی از فرزندانتان خصوصیتی چون زیبایی، خوش سخنی، زرنگی یا ... دارد که حس دوست داشتن شما را بیش تر جلب می کند، به خود اجازه ندهید که احساساتتان را برانگیزد و موجب تبعیض در رفتارتان شود.

7. روشن کردن مسأله
یکی از جنبه های مهم شخصیت کودکان، جنبه شناختی است. به جای امر و نهی کردن صرف، تاحد امکان دلایل امر و نهی را به زبان خودش برایش توضیح دهید تا افزون بر یاد گرفتن، معیارهای امر و نهی، انگیزه های درونی لازم را نیز برای عمل کردن بیاید.

8. تعامل
ارتباط، امری دوطرفه است؛ پس هم بگویی و هم بشنوید. برای کودکتان سنخرانی نکنید، بلکه با او گفت و گویی تعاملی داشته باشید. در نظر بگیرید که اگر کسی بخواهد به اسم ارتباط برقرار کردن با شما یک سره برایتان سخنرانی کند، آن وقت چه حالی می شوید؟

9. واژه شناسی
با واژه هایی که بیانگر احساسات هستند، آشنا شوید، آن ها را به کودکتان آموزش دهید و از او بخواهید، زمانی که احساسی مانند؛ خشم، اندوه، حسرت، حسادت و ... را تجربه می کند، به جای درونی کردن آن یا واکنش اشتباه، احساسش را با واژه ها بیان کند.

10. حساسیت
به دغدغه ها، نگرانی ها، علاقه های مفید و خواسته های معقول کودکتان حساس باشید. با تأمین نیازهایش، افزون بر فراهم کردن زمینه رشدش، به صورت عملی نشان دهید که واقعا برایش ارزش قائل هستید.

11. هم آهنگی
تصور کنید اگر قرار باشد هریک از هفت اصل ارتباط را که بیان شدند، تنها پدر یا مادر خانواده انجام دهد و یا اصلا هرکس به شیوه خود رفتار کند، در آن صورت چه چندگانگی و سردرگمی ای در شخصیت کودک و تشخیص شیوه ارتباط درست، برای کودک روی خواهد داد.

منابع:
[1]. ایمان و کفر،ج1،ص515
[2]. تحف العقول،ترجمه کمره ای،متن