آسیب شناسی و درمان کمرویی در نوجوانی

[سیده فاطیما]

دوره نوجواني در زندگي انسان از اهميت خاصي برخوردار است. اهميت آن مربوط به بحرانهايي است که در اين زمان براي انسان به وجود مي آيد. کمبود اعتماد به نفس و کمرويي بيانگر ترس و اضطراب دروني است. به همين دليل نوجوانان ناگهان درون گرا مي شوند و در خود فرو مي روند و احساس ترس از شکست و مسخره شدن در آنها شکل مي گيرد و ممکن است تمام وجودشان را در بر گيرد.

اينجاست که نوجوان به انزوا روي مي آورد و تنهايي را بر مي گزيند، لذا به دوري از جمع گرايش پيدا مي کند و اين چنين گرايشي به علت ترس و دلهره اي است که در فرد به وجود مي آيد.
تعريف کمرويي

کم رويي يعني خود توجهي فوق العاده و ترس از مواجه شدن با ديگران. زيرا کمرويي، ترس يا اضطراب اجتماعي است که در آن فرد از مواجه شدن با افراد نا آشنا و ارتباطات اجتماعي گريز دارد.

از ديدگاه روانشناسي، کمرويي برچسبي است که فرد به خود مي زند. يعني اگر شما معتقد با شيد که کمرو هستيد حتما همان گونه عمل خواهيد کرد.

احتمالا افرادي که به کمرويي مبتلايند، دلايل رفتار خود را نمي دانند. کمبود اعتماد به نفس باعث رنجش افراد کمروست و اين خود باعث مي شود تا اين گونه افراد در برخورد با ديگران به سهولت ناراحت و دستپاچه شوند.

کم رويي يعني خود توجهي فوق العاده و ترس از مواجه شدن با ديگران. زيرا کمرويي، ترس يا اضطراب اجتماعي است که در آن فرد از مواجه شدن با افراد نا آشنا و ارتباطات اجتماعي گريز دارد.
نشانه هاي کمرويي

در رفتار نوجوان علايمي مشاهده مي شود که مي تواند دليلي براي کمرويي يا خجالت آنها باشد. اين علايم به شرح زير است:

1- نداشتن اراده: معمولا انسان در برخورد با مسايل مختلفي که نمي تواند با آنها برخوردي صحيحي و منطقي داشته باشد يا روش استفاده صحيح و به موقع را نياموخته باشد، مردد است و براي انجام کار عزمي راسخ ندارد.

2- حقير شمردن خود: افرادي که فکر مي کنند نزديکان و اطرافيان نسبت به آنها بي مهر و محبتند، اين فکر را در سر مي پرورانند که ممکن است مورد تمسخر قرار گرفته و در نتيجه هنگام اظهار نظر به لرزه افتاده و عرق سرد مي ريزند.

3- حرف زدن در حضور جمع: اين افراد سعي مي کنند با ديگران شوخي نکنند، در مناظره و گفتگو معمولا ساکتند و يا همواره مدافع طرف قوي تر هستند. اين افراد معمولا جرات شرکت در جلسات سخنراني، سمينارها ، بحثهاي گروهي و... را ندارند.

4- عدم احساس مسئوليت نسبت به زندگي: افراد کمرو براي کسب آرامش خاطر در زندگي، حالت بي تفاوتي مفرط نسبت به وظايف فردي و اجتماعي در پيش مي گيرند.
موقعيتهايي که ايجاد کمرويي مي کند

در صد قابل توجهي از نوجوانان هر جامعه دچار کمرويي و ناتواني اجتماعي هستند. لذا بايد موقعيتهايي که در اين گونه افراد باعث کمرويي مي شوند بشناسيم. اين موقعيتها عبارتند از:

1- مورد توجه جمع زيادي قرار گرفتن مانند سخنراني

2- عضو گروه بزرک شدن

3- واقع شدن در موقعيتهاي اجتماعي

4- قرار گرفتن در موقعيتهاي جديد

5- موقعيتهايي که مستلزم ابراز وجود باشد

6- موقعيتهايي که فرد مورد ارزيابي قرار مي گيرد

7- تعامل با جنس مخالف و.....
درمان کمرويي

کمرويي به صورت رفتار در افراد نوجوان و جوان جلوه گر مي شود. براي مقابله با اين نوع رفتار بايد برنامه اي جامع و مشخص، همراه با جديت و پشتکار و همراه با خودباوري براي مبتلايان در نظر گرفته شود. بنابراين براي درمان کمرويي به اين موارد توجه کنيد:
الف) ايجاد تغيير و اصلاح در شناخت خود از خويشتن

بايد شناخت خود از توانايي‏ها، استعدادها و ويژگي‏هاي شخصيتي خويش را اصلاح كنيد و با واقعيت تطبيق دهيد و براي اين كار، امور زير را انجام دهيد:

1. سعي کنيد در جمع دوستان و آشنايا حاضر شده و با آنها ارتباط برقرار کنيد و خاطرات و تجربههاي جالب خود را براي دوستان صميمي تعريف كنيد.

2. هرگز تصور كمرو بودن را به ذهن خود راه ندهيد و واژه‏ها و عبارت‏هايي چون «من خجالتي هستم»، «من كمرو هستم» و «من جرأت بيان ندارم» را به زبان نياوريد؛ بلكه جرأت و شهامت را به خود تلقين كنيد و با صداي بلند، در طول روز، چندين نوبت بگوييد: من شهامت بيان اين سخن، عمل و فعاليت را دارم و اجازه ندهيد خاطره شكست‏هاي قبلي، به انديشه شما راه يابد و همواره موفقيت‏هاي گذشته را به خاطر آوريد.

هرگز تصور كمرو بودن را به ذهن خود راه ندهيد و واژه‏ها و عبارت‏هايي چون «من خجالتي هستم»، «من كمرو هستم» و «من جرأت بيان ندارم» را به زبان نياوريد

3. شناخت خود از جنس مخالف را تصحيح كنيد. او نيز شخصي مانند شما و همه انسان‏هاي ديگر است؛ البته رعايت حيا و عفت در مقابل نامحرم، امري مطلوب و شايسته است و هيچ‏گاه شرم و حيا در مقابل نامحرم را مساوي با كم‏رويي و خجالت نگيريد.
ب) اصلاح رفتار و تغييرات رفتاري‏

بكوشيد در جهت مخالف كمرويي رفتار كنيد و براي اين كار، امور زير را رعايت كنيد.

1. هرگز خود را سرزنش نكنيد.

2. بر اساس شناختي كه از خود داريد، براي خويش، هدفي در نظر بگيريد و براي رسيدن به آن، برنامه‏ريزي كنيد؛ براي مثال، بر اساس شناخت از خود، ارائه يك گزارش را بر عهده بگيريد و براي تهيه و كيفيت ارائه آن، برنامه‏ريزي كنيد و با تمرين در خلوت و نيز ارائه آن نزد دوستان صميمي و گروه‏هاي كوچك، خود را براي ارائه در كلاس، آماده سازيد.

3. هنگام سخن گفتن، خود را گرفتار آداب و رسوم و تكلّف‏هاي بي‏مورد نسازيد و ساده، راحت و عاري از هرگونه آداب خاص، هدفتان را بيان كنيد.

4. ارتباط بصري با مخاطب را حفظ كنيد.

5. هنگام سخن گفتن، به ديگران و قضاوت و حركات و سكناتشان هرگز توجّه نكنيد و گفتارتان را پي‏گيريد و با خونسردي، به هدف بينديشيد.

6. اجازه سوء استفاده به ديگران ندهيد؛ كافي است به كار خود ادامه داده، در صورت روبه‏رو شدن با واكنش آنان، خود را در مقابل آنان احساس نكنيد.

7. در انجام رفتارهاي اجتماعي كوچك و در محيطهاي ديگر - كه بيشتر احساس راحتي مي‏كنيد - فعال باشيد و اين كار را از سلام كردن، احوال‏پرسي، جواب سلام دادن، نگاه كردن، تعارف كردن و تعارف شنيدن، آغاز كنيد و با تمرين، به كارهاي بزرگ‏تر و مهم‏تر گسترش دهيد.

8. با افراد فعّال و پر تحركي كه احساس خجالت نمي‏كنند، بيشتر مأنوس باشيد و از خجالتي‏ها فاصله بگيريد.

9. توجه داشته باشيد كه تا زمين نخوريد، راه رفتن نمي‏آموزيد؛ پس بايد نقد ديگران و تمسخر آنها باشد؛ تا شما مجال رشد بيابيد. بنابراين، اگر با عكس العمل ديگران روبه‏رو شديد يا در فعاليت‏هاي آغازين، احساس ناتواني كرديد، از ادامه سخن يا عمل چشم بپوشيد؛ هر چند مي‏توانيد آن را ارائه كنيد و از اين راه، براي ارائه بهتر و كامل‏تر مطالب، آماده شويد.

نويسنده:مريم عطاريان

منبع:راسخون