علل گزگز و خواب رفتگی انگشتان دست

[سیده فاطیما]

گزگز و خواب رفتگی انگشتان دست علامت نسبتا شایعی است که می تواند به علل مختلفی ایجاد شود. شایعترین علت آن گیر افتادن اعصاب دست است. اعصاب دست در قسمتهای مختلفی گیر می افتند. شایعترین محل گیر افتادگی در مچ دست است. سه عصب مدیان، اولنا و رادیال مسئول حس و حرکت دست می باشند. عصب مدیان از وسط مچ عبور می كند تا به انگشتان برسد.
این قسمت به شكل تونل است و به آن تونل كارپ می گویند. اگر در این تونل به علتی بر روی عصب فشار وارد شود علایمی مثل گزگز و مور مور دستها، سوزش و درد ایجاد می شود و انگشتان خواب رفتگی پیدا می كنند. این حالت ابتدا در شب و ابتدای صبح بیشتر است اما بتدریج با پیشرفت بیماری در روزها نیز خواب رفتگی دیده میشود.
با پیشرفته تر شدن بیماری قدرت انگشتان كمتر شده و عضلات دست لاغر می شوند. عوامل مختلفی در ایجاد این حالت دخالت دارند. حركات تكراری دست از علل شایع است مثلا افرادی كه قالی بافی می كنند به احتمال بیشتری به این حالت مبتلا می شوند. تغییرات هورمونی در طی حاملگی و یائسگی نیز باعث سندرم تونل كارپ می شوند. بیماریهائی مثل دیابت، كم كاری تیروئید، لوپوس و رماتیسم مفصلی باعث بیشتر شدن احتمال سندرم تونل كارپ می شوند.
گاهی علایم باعث بیدار شدن فرد از خواب شده و حركت دادن دستها باعث تخفیف علایم میگردد. درد بیمار ممكن است به ساعد بازو و شانه نیز بكشد.
تشخیص سندرم تونل كارپتشخیص این بیماری توسط شرح حال بیمار معاینه فیزیكی و تستهای الكترودیاگنوز ( نوار عصب و عضله) انجام می شود.
درمان1) عدم انجام حركات تكراریتا حد امكان باید از انجام حركات تكراری خود داری شود. استفاده از وسایلی كه حالت لرزشی به دستها می دهند علایم و بیماری را بدتر میكند.
2) تصحیح وضعیت مچ در هنگام كارتصحیح وضعیت نشستن و استفاده از وسایل با طراحی مناسب ضروری است.
3) استفاده از مچ بند(اسپلینت):استفاده از مچ بند مخصوص در سه ماه اول پس از شروع علایم و همچنـین در خانمهای حامله بسیار موثر است. زاویه اسپلینت باید تنظیم شود. اغلب اسپلینتهای ساخته شده در بازار زاویه مناسبی ندارند و حتی باعث بدتر شدن علایم می شوند. مچ بند باید حتمآ در شب پوشیده شود. بهتر است در طی روز نیز از مچ بند استفاده كرد.
4) استفاده از داروها: برخی داروها در درمان این حالت موثر می باشند.
5) تزریق كورتیكو استروئید
6) مدالیتی هااستفاده از اولتراسوند و لیزر میتواند به بهبود بیماری كمك نماید.
جراحی:اگر بیمار به درمانهای غیر جراحی پاسخ مناسبی ندهد یا اگر در نوار عصب و عضله علایم درگیری شدید عصب دیده شود یا عضلات تحلیل رفته باشد یا دستها ضعیف شده باشند جراحی توصیه می گردد. عوارض جراحی شامل ایجاد زخم بدشكل، آسیب به اعصاب پوستی و چسبندگی تاندونها است. لذا یك دوره كار درمانی پس از جراحی برای كاهش تورم و حفظ حركات انگشتان همراه با چهار هفته استفاده از مچ بند ضروری است.
عوارض ناشایعتر پس از جراحی شامل عفونت، آسیب شریانی، سفتی مفصل و . . . است. برخی از بیماران از باقی ماندن علایم پس از جراحی شكایت دارند.عدم تشخیص صحیح علت عمده باقی ماندن علایم پس از جراحی است .
منبع: وب سایت دکتر غلامرضا رئیسی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]