جشنی برای 63 سالگی مردان

[صدای رسا]

رسم شصت و سه سالگی یا آق‌قویون که در میان ترکمن‌های ایران رایج است، تبلور احترام فراوانی است که آنان برای پیامبر بزرگ اسلام، حضرت محمد(ص) قائل‌اند. در رسم مزبور تقارن و همسن بودن با حضرت محمد(ص) نشانه‌ای از کمال و تعالی تلقی می‌شود.

اجرای این آیین نشانه ای از احترام به سالمندان بوده و در گذشته بیش از دوران کنونی رواج داشته است. طی سال با رسیدن هر فرد ترکمن به سن شصت و سه سالگی این جشن سنتی و آیینی در گوشه و کنار گلستان برگزار می شود.


این جشن که نمادی از رفتار شایسته و فاصله گرفتن از تیرگی ها و بدی هاست، در گذشته همراه با مراسم خاصی اجرا می شد. مردان ترکمن که به آق آش نایل می شدند، با ذبح گوسفندی سفید ولیمه می دادند و غذاهایی به رنگ سفید طبخ می کردند.


در گذشته براساس سبک زندگی ترکمن های اولیه که وابسته به کوچ روی و دامداری بود و همچنین به دلیل جنگ های پی درپی، وضع نامناسب اقتصادی و بهداشتی و تهاجمات مکرر همسایگان به اقوام ترکمن ها، کمتر فردی به سن شصت و سه سالگی می رسید. از طرف دیگر این سن منطبق با سن بابرکت پیامبر اسلام(ص) است، بنابراین هر فردی که به این سن می رسید برای وی جشن آق قوین برپا می کردند. ترکمن ها قبل از اسلام پیرو دین «شامانیسم» بوده و یافته ها نشان می دهد که برگزاری جشن آق آش یا آق قوین ریشه در گذشته های دور نداشته و بعد از پذیرش اسلام توسط اقوام ترکمن، بین آنها رواج یافته است. این جشن مناسبت خاصی ندارد و فقط در سالروز شصت و سه سالگی مردان ترکمن اجرا می شود و اکنون نیز بیشتر در مراکز و مناطقی رایج است که هنوز شهرنشینی در آن بخوبی رواج نیافته است.


اکنون این آیین در برخی مناطق هوتن، برخی روستاهای گمیش تپه، برخی روستاهای شمال آق قلا که هنوز نسیم مدرنیسم شهری به آنها نرسیده و جدایی از سنت ها در آن شکل نگرفته، به چشم می خورد.

منبع: جام جم آنلاین