مراتب خویشاوندی ( اولویت در صلۀ رحم)

[بهمن پور]

با توجه به گسترۀ پیوند خویشاوندی از یک سو و ناتوانی انسان ها در رعایت آن با همه خویشاوندان از سوی دیگر ، در آیات و روایات به رعایت ترتیب در پیوند خویشاوندی توجه شده است (1) بر پایه روایات یاد شده مراتب صلۀ رحم به شرح زیرند :
1-پدر و مادر و از این دو نیز مادر مقدم است
2-برداران و خواهران
3-دیگر اقوان نسبی (عشیره: عموها، عمه ها، دایی ها ، خاله ها ، عموزاده ها و ..)
4-بستگان سببی (دامادهاو.. ) که تفصیل آن خواهد آمد . البته ازدواج زمینه لحوق سبب به نسبت را فراهم می کند.
از رسول گرامی اسلام روایت شده : پنج دانه خرما یا پنج گِرده نان یا پنج دینار و در همی که انسان بدست می آوردو می خواهد آن را مصرف کند با ارزش ترین اتفاق ها آن است که به والدین خود انفاق کند. دوم بر خود و خانوادهه اش . سوم به نزدیکان تهیدستش . چهارم به همسایگان فقیر . پنجم در راه خدا که از نظر پاداش کمترین است (2) یعنی تمام اقسام پنج گانه چون به دستور خدا و در راه اوست ثواب دارند ، ولی ثواب صدقه از ثواب آن چهار کار خیر کمتر است . (3)
امام حسین (ع) می فرماید : از رسول خدا (ص) شنیدم می فرمود:[ در رعایت حقوق خویشاوندی] از خانوادۀ خود آغاز کن: نخست به مادرت ، پدرت ، خواهرت ،برادرت، سپس با رعایت مراتب نزدیکان ، هر یک به تو نزدیک ترند(4)
به امیرمومنان (ع) نیز فرمود: ای علی ! برای نیکی با والدین خود دو سال و برای پیوند خویشاوندی یک سال سفر کن...(5)



پاورقی ها
1- الکافی .ج2 ص 150
2- الکافی .ج2.ص 157
3- الکافی .ج5.ص 65
4- الاختصاص. ص 219
5- الفقیه .ج4.ص 361