ویژگی عالمان مورد احترام در قرآن

[بهمن پور]

خشیت الهی

از میان بندگان خدا تنها عالمان اند که از خدا می هراسند و در برابر او خشوع می ورزند (1)

ابلاغ رسالت و نترسیدن
هم آنان که پیام های خدا را ابلاغ می کردند و از خدا می ترسیدند و از هیچ کس جز خدابیم نداشتندو حسابرس بودن خدا را بس می دانند ، پس بایسته است که تنها از او پروا شود.(2)

فروتنی و تسلیم در برابر قرآن
به آنان که علم داده شد باید بدانند که قرآن حق و از جانب خدا توست و به آن ایمان آورند و دل هایشان در برابر آن فروتن و نرم می شود.(3)

گریه و مناجات
کسانی که پیش از آن ، به آن ها عل ارزانی شده است چون قرآن بر آنان خوانده شد ، به زمین می افتند و سجده می کنند و می گویند: پروردگار مان منزه است . وعده پروردپارمان عملی خواهد شد . سجده می کنند و می گریند ،در حالی که بر خشوع آن ها افزوده می شود .(4)
رسول خدا (ص) با استناد به این آیه فرمود: آن که با علمی دست یافته که سبب گریه او نیم شود ، در حقیقت به علم غیر نافع رسیده است . (5)

زمان شناسی و خود شناسی

امام صادق(ع) در معرفی عالمان مورد احترام می فرماید: صاحب فقه و خرد ،دارای اندوه و حزن و بیداری در شب است ،سر در جامه بندگی نهاده و در تاریکی شب برپا می خیزد و در حالی به عمل می پردازد که خشیت الهی او را فراگرفته و بیمناکانه خدا را می خواند و به شان خود توجه دارد و مردم زمان خود را می شناسد و از مطمئن ترین برادرانش وحشت دارد . خدا ارکان این گونه عالم را استوار می کند و روز قیامت به او ایمنی می بخشد .(6)
امیرمومنان (ع) همواره می فرمود: ای جوینده علم! عالم ، سه نشانه دارد : علم و حلم و سکوت و برای متظاهر به علم سه نشانه : با برتر از خود به ناروا نزاع می کند و به فروتز از خود به چیرگی ستم می کند و حامی ستمگران است . (7)

نشانه های فقیه لازم الطّاعه

امام عسکری (ع) فرمود: هر یک از فقیهان که خویشتندار و نگهبان دین خود باشد و با هوای نس خود به مخالفت بر خیزد و از فرمان مولای خود پیروی کند ، بر مردم است که از او پیروی کنند و برخی فقیهان شیعه چنین اند ، نه همۀ آنان .(8)




پاورقی ها
1-سوره فاطر.ایه 28
2-سوره احزاب .آیه 39
3-سوره حج ایه 54
4-سوره اسراء .آیات 107.109
5-مکارم الاخلاق.ص 462
6-الکافی . ج1.ص 49
7-الکافی .ج1.ص 37
8-الاحتجاج.ص 458