موقعیت خاص خانوادگی و آشنائی و رابطه نزدیك این خانواده اصیل علمی و معنوی با بزرگان حوزه علمیه قم همانند حضرت امام خمینی، ایجاب میكرد كودك با استعدادی كه در این خانواده چشم به جهان گشوده بود، عرصه علوم دینی و سیراب شدن از زلال معنویت و فضائل اخلاقی و عملی را بر هر صحنه و عرصه دیگری ترجیح دهد و خود را به سرچشمه علوم اهل بیت كه حوزه علمیه قم در آن زمان به بركت وجود مرحوم آیة الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حائری یزدی مؤسس حوزه و مرحوم آیة الله العظمی حاج سید حسین طباطبائی بروجردی احیاگر این حوزه، اعلی الله مقامهما الشریف، رونق چشمگیری داشت بسپارد و از این گنجینه سرشار از علم و فضیلت و معنویت بهره برداری نماید. به همین جهت بود كه، همانطور كه در مبحث زندگی علمی ایشان خواهید خواند، ایشان بعد از پایان تحصیلات ابتدائی و دبستانی، ورود به حوزه علمیه را بر هر چیز دیگری ترجیح داده و مشتاقانه برای برآوردن خواست درونی خود كه بهره مند شدن از علوم دینی و معنویت بود، به تلاش بی امان و درخشانی در زمینه درس و بحث و مصاحبت بزرگان حوزه پرداختند.
حضرت آیة الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنكرانی در سال 1310 هجری شمسی در شهر مقدس قم و در خانواده علم و فضیلت و عمل چشم به جهان گشودند.
مروری بر زندگی علمی آیة الله العظمی فاضل لنكرانی
آیة الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل موحدی لنكرانی در سال. 1310 ش مطابق با سال. 1350 ق دیده به جهان گشود.
پدر بزرگوارشان حضرت آیة الله فاضل لنكرانی یكی از روحانیون جلیل القدر و از محترم ترین بزرگان و اساتید حوزه علمیه قم به شمار می رفت و ارتباط نزدیكی با آیة الله بروجردی داشت و یكی از اصحاب استفتاء ایشان و مورد اعتماد وی بود، همچنین از دوستان امام خمینی بود.
آن بزرگ مرد كه از مهاجران قفقاز بود و سال ها در مشهد مقدس و حوزه علمیه زنجان به تحصیل وتدریس اشتغال داشت، یك سال بعد از آن كه حوزه علمیه قم به دست توانای حضرت آیة الله حاج شیخ عبدالكریم حایری یزدی رحمة الله علیه، تأسیس شد، وارد حوزه علمیه مقدسه قم گردید.
در همان اوان با یكی از خاندان های اصیل وصلت كرده و از این ازدواج فرزندان نیكوتبار به دنیا آمدند و آیة الله حاج شیخ محمد فاضل موحدی لنكرانی، چهارمین فرزند آن خاندان و تنها فرزند روحانی پدر به شمار می رود كه در خانواده علم و تقوی و روحانیت تولد یافت ایشان از همان سالهای كودكی، سخت تحت تأثیر جاذبه معنویت پدر قرار گرفته و دلباخته راه او شد و در آن عوالم پاك و بی آلایش كودكی تصمیم گرفت راه و روش زندگی پدر را سرمشق خود قرار دهد و به عالم روحانیت بپیوندد.
دوران تحصیل
ایشان پس از پایان شش سالگی به مدرسه ابتدایی وارد شد و به محض آنكه دوره شش ساله تحصیل ابتدایی را به پایان برد، با آنكه در تحصیلات جدید، رشد و توفیق زیادی بدست آورد و هوش و استعداد فراوان از خود بروز داده بود، از ادامه تحصیل در مدارس جدید صرفنظر كرد و باتوجه به علاقه شدیدش به تحصیل علوم دینی به جمع طلاب پیوست.
تدریس
آیة الله فاضل لنكرانی از نخستین سالهای بعد از ورود به حوزه علمیه قم، همواره در كنار تحصیل به تدریس پرداخته و به این امر اهتمام خاصی داشتند.
ایشان در حالیكه هنوز بیش از 16 سال نداشتند و با شور خاصی مشغول تحصیل علم از محضر اساتید بودند، خود نیز شاگردانی را پرورش میدادند و تعلیم و تعلم را همزمان پی میگرفتند. بعد از سالها تدریس كتابهای ادبیات، منطق و اصول و تربیت صدها نفر از فضلا، ایشان در ردیف اساتید سطح عالی حوزه قرار گرفته و به تدریس رسائل و مكاسب پرداختند. این مدرس عالی مقام حوزه، پس از آنكه 5دوره مكاسب را تدریس كردند به عنوان یكی از شناخته شده ترین اساتید كفایة الاصول مورد مراجعه فضلای حوزه علمیه قم بودند. حوزه درس كفایه آیة الله فاضل لنكرانی دربرگیرنده صدها طلبه فاضل و جوان بود كه تعداد آنها را تا 700 نفر نیز گفته اند.
در اواخر دهه 1340 آیة الله فاضل لنكرانی به خواهش جمعی از شاگردان سطح عالی خود، درس خارج فقه را آغاز كردند و از آن پس تاكنون یعنی به مدت 3دهه به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال دارند و شاگردان زیادی را كه بسیاری از آنها به درجه اجتهاد نائل شده اند تربیت كرده اند.
فضائل و ویژگی های آیة الله العظمی فاضل لنكرانی
فضایل و ویژگی ها
بسیاری از امتیازات ممكن است در تعداد فراوانی از فضلا و مدرسان و مجتهدان و مراجع تقلید باشد اما گاهی به زندگی افرادی بر می خوریم كه دارای مجموعه ای از ویژگی ها هستند كه این مجموعه در كمتر كسی جمع می شود به نظر من آیة الله العظمی فاضل از همین افراد است یعنی فضایل و ویژگی هایی است كه انصافا این مجموعه در یك فرد بسیار كم اتفاق می افتد.
1 ایشان در سایه پدری مجتهد و مادری از بیت صالحان پرورش یافت كه هرگز نباید از تأثیر این بیوت و بركت آنها نسبت به فرزندی كه در این خانه به دنیا می آید و پرورش می یابد غافل بود والد آیة الله فاضل از مجتهدان عالی مقدار و مورد توجه خاص آیة الله العظمی بروجردی بود و صداقت و علاقه به اسلام و روحانیت در زندگی او نمایان بود فراموش نمی كنم هنگامی كه رئیس شهربانی وقت به برخی از طلاب اهانت كرده بود، این بزرگوار عكس العمل بسیار مناسبی نشان داد كه هر كه آگاه شد تحسین كرد و آفرین گفت بله غیرت دینی و حساس بودن نسبت به مسائل دین و روحانیت یكی از امتیازات این پدر بود كه بحمدالله بأَبه اقتدی عدی فی الكرم.
2 آیة الله فاضل در سایه استعدادی خدادادی به حدی بودند كه بتوانند از درس استادی مانند آیة الله العظمی بروجردی استفاده و درس ایشان را تقریر كند و آیة الله بروجردی با اینكه بسیار مشكل پسند بود تقریر ایشان را تایید كرد.
3 درس سطح آیة الله فاضل از آغاز تا انجام مورد توجه و استقبال طلاب و فضلا بود چرا؟ برای اینكه عوامل یك تدریس خوب و قابل قبول در ایشان جمع بود یعنی تسلط بر محتوای كتاب، بیان بسیار واضح و منظم، با طمأنینه و آرامش تدریس كردن، بطوری كه شاگرد پس از تمام شدن درس احساس كند گرفتار سردرگمی و ابهام نشده است اینها خصوصیات درس ایشان بود.
شما اگر پیاده شده درس كفایه الاصول راكه توسط یكی از فضلا تنظیم و چاپ شده ملاحظه كنید تصدیق خواهید كرد كه این سبك تدریس باید با استقبال طلاب و فضلا روبرو شود.
4 معظم له با شركت چندین ساله در درس سه استاد كه هر سه از امتیازات فراوان علمی و اخلاقی برخوردار بودند (آیة الله العظمی بروجردی، آیة الله العظمی امام خمینی و حضرت علامه طباطبائی) كمال استفاده را بردند و استعداد درونی خود را شكوفا ساختند و برای هر سه استاد خود افتخار آفریدند زیرا همانطور كه استاد خوب برای شاگرد موجب افتخار است شاگرد خوب هم كه بتواند مراتب علمی اساتید خود را تلقی و به دیگران منتقل كند موجب افتخار استاد است
5 تدریس خارج فقه و اصول ایشان تدریسی است به سبك استادشان آیة الله العظمی بروجردی، و حتما می دانید امام امت هم سبك تدریس آیة الله العظمی بروجردی را پسندیده و همان سبك را دنبال می كردند و اصولاً باید گفت آیة الله العظمی بروجردی از جهت سبك استنباط تدریس خارج فقه و اصول در حوزه قم و حتی حوزه نجف تحولی ایجاد كرد و این را هم باید تذكر بدهم كه آیة الله فاضل شاگردان خوبی هم داشته و دارند كه از افتخارات حوزه می باشند.
6 می دانید خوب درس خواندن و حتی درس سودمند داشتن ملازم با خوب تقریر كردن نیست آیة الله فاضل با نگاشتن تقریرات بحث صلاة آیة الله العظمی بروجردی و برخی تقریرهای دیگر، این امتیاز را یعنی خوش تقریر بودن را نیز به خوانندگان ارائه داد و تقریرات بحث صلاة آیة الله العظمی بروجردی كه مورد تحسین آن بزرگوار هم قرار گرفت و آن را ذخیره علمی خود در حوزه ها دانست از كتابهایی است كه همواره در حوزه مورد استفاده خواهد بود.
7 بنده مدرس خوب و حتی مقرر خوب دیده ام كه توان تألیف نداشته و از این حیث راجل بوده است زیرا ملازمه بین تدریس و تقریر و تألیف نیست اما تالیف موسوعه تفصیل الشریعه كه بیش از بیست جلد آن منتشر شده، و نیز تألیفات دیگر مانند كتابی كه در قواعد فقهیه و نیز كتابی كه در مقدمات تفسیر و علوم قرآن نگاشته اند نشان می دهد كه معظم له علاوه بر دو امتیاز گذشته یعنی بیان خوب، تقریر خوب در بعد تالیف هم از مؤلفان ممتاز بشمار می آیند ایشان از حدود بیست سالگی تا امروز یعنی در حدود پنجاه سال به نوشتن مباحث علمی اشتغال دارند و این نگارش و تالیف از مشاغل عادی ایشان بحساب می آید زیرا بدون هیچ زحمت و تكلف و با نظم و ترتیب خاص مطالب خود را می نویسند.
لازم است این جمله را هم عرض كنم كه
علاقه و ارادت آیة الله فاضل به امام امت (رحمه الله) موجب شد كه برای
موسوعه فقه خود تحریر الوسیله امام را متن قرار دهندو دیگران هم شاید به پیروی از ایشان این كار خوب را انجام دادند تا بدینوسیله هم د ر طول سالیان دراز تدریس همواره نام امام را به زبان داشته باشند و هم عاملی باشد برای اینكه امام و كتاب امام در حوزه ها بیشتر یاد شود.
8 كنار این امتیازات علمی حوزوی، تواضع ایشان، با طلاب و فضلا و دوستان حتی غیرروحانی خود جاذبه خاصی را در ایشان ایجاد كرده بود تواضع و خاكی بودن یكی از عوامل محبوبیت است اما اگر این تواضع از عالم و مدرس و مجتهدی دیده شود اثرش چندین برابر است مجلس و محفل ایشان با دوستانش بسیار شیرین و با نشاط و خالی از هرگونه تكبر و تكلف و خود بزرگ بینی بود و همین خصلت خوب باعث شده كه معظم له اكنون هم كه از مراجع تقلید شیعه هستند با دوستان و ارادتمندان قدیمی خود گر چه اهل علم و روحانی هم نباشند همان برخورد آن دوره ها را دارند.
9 كسانی كه با مسائل علمی سر و كار پیدا كنند و به اصطلاح مستغرق در مباحث علمی و درس و بحث می شوند كمتر حاضر می شوند به كارهای شبه اجرایی تن دهند.
اما آیة الله فاضل به خاطر علاقه به حوزه و حوزویان و ترقی و تعالی آنان سالهای متمادی در رأس مدیریت حوزه علمیه قم بودند و برای این خدمت وقت می گذاردند و در برنامه ریزی ها و اصلاحاتی كه پس از انقلاب تا امروز در حوزه انجام شده سهم بسزایی داشته اند.
مجموعه این ویژگیها باعث شده كه معظم له از مقبولیتی خاص نزد مراجع، مدرسان و فضلا و طلاب و نیز نزد همه جناح های سیاسی علاقمند به نظام اسلامی پیدا كنند و حتی كسانی كه در پیروزی انقلاب برای خود سهم موثری قائلند و به این زودی ها هر كسی را نمی پذیرند در مقابل آیة الله فاضل كمال خضوع را دارند و نسبت به ایشان اظهار ارادت می كنند.
براینها كه گفتم بیفزایید كه ایشان هم اكنون هم با همه اشتغالاتی كه دارند گهگاه از راه دلسوزی برای حوزویان از افت تحصیلی طلاب نگرانند و برای جبران این نقیصه با برنامه های خوبی تا آنجا كه شرائط به ایشان اجازه می دهد در صددند كه در دروس سطح، طلاب مستعد و كوشا را تشویق وتعدادی از فضلا را به جدیت در راه اجتهاد و فقیه شدن سوق دهند.
و این قبیل تشویق ها را ایشان از سالها قبل كه هنوز مراجع گذشته رحمه الله در حال حیات بودند به طرق دیگر مانند كمك مالی به تعدادی از فضلا انجام می داد.
كسانی كه سرگرم درس و بحث و مسائل علمی می شوند گاهی از حوادث جهان و آنچه در جهان اسلام و شیعه می گذرد غفلت ورزیده و در موارد لازم احساس وظیفه نكرده و موضع گیری لازم را ندارند اما آیة الله فاضل از معدود و محدود مجتهدانی است كه از آغاز تا امروز و بخصوص امروز كه از مراجع بزرگ شیعه هستند به مسائل جهان اسلام و تشیع و نیز انقلاب و نظام اسلامی و مصالح آن توجه لازم را دارند و در مواقع حساس با موضع گیری های به موقع خود هم مردم را روشن و هم نظام اسلامی را تقویت می كنند.
همه این مطالبی كه گفتم و آنچه نگفتم یك طرف، و این جمله ای كه الآن عرض می كنم یك طرف، آنچه بنده را بیش از همه این بزرگواری ها، امتیازات، ویژگیهای اخلاقی و علمی و غیره كه در ایشان است جلب می كند علاقه خاص ایشان به اهل بیت و حضرت سیدالشهدا است آری اشك جاری بر گونه های ایشان در مجالس مربوط به حضرت امام حسین شاهد و گواه است كه با ارتباط با آن رحمت واسعه و سفینه نجات و مصباح هدی به این همه خیرات و بركات دست یافته است هنیئاًلأر باب النعیم نعیمهم.
آشنایی و ارتباط با امام خمینی
ما از دو طریق با حضرت امام ارتباط و آشنایی داشتیم. از همان دوران كودكی در دوره دبستان بنده با
شهید بزرگوار حضرت آیة الله حاج آقا مصطفی همدرس بودم و پدرم با حضرت امام رفاقت بسیار نزدیكی داشتند وبه علت همین رفاقت و ارتباطی كه پدرم با حضرت امام داشتند، ایشان مكرر به منزل ما تشریف می آوردند و متقابلا پدرم به منزل ایشان می رفتند من از دوران بچگی تشخیص داده بودم كه حضرت امام با سایر دوستان پدرم تفاوت خاص دارند چون كه در ایشان جاذبه مخصوصی وجود داشت و ما را جذب كرده بود و با دیده احترام فوق العاده كه منحصراً این معنا در ایشان وجود داشت به ایشان نگاه می كردم.
كم كم دوران دبستان را پشت سر گذاشتیم با شادروان حاج آقا مصطفی وارد حوزه شدیم. به واسطه درس و بحثی كه با یكدیگر داشتیم ارتباط ما با امام خیلی نزدیك بود، به طوری كه گاهی اوقات حضرت ایشان وضعیت درسی حاج آقا مصطفی را از من می پرسیدند مثلاً سئوال می كردند: درس می خواند؟ نزد چه كسی درس می خواند؟
سه بار قرائت قرآن در روز
در همین رابطه یكی از برادران كه اكثراً در خدمت امام بود ، به من گفت و من تعجب كردم، گفت: فلانی شما می دانید امام در شبانه روز چند نوبت قرآن می خواند، گفتم: نه، خوب معمولاً در شبانه روز انسان یك نوبت قرآن می خواند، اگر اهل قرائت قرآن باشد. ایشان خنده ای كرد گفت: نه، در شبانه روز حداقل سه نوبت ایشان مقید به خواندن قرآن است. حالا چه موقع ودر چه شرائطی؟ كسی كه در حقیقت، نظام اسلامی به او قوام دارد، كسی كه قدرتها این مقدار مشكلات برای كشور او و برای اسلام به وجود آورده اند، كسی كه تمام قدرتها علیه كوبیدن او و كوبیدن نظامی كه او به وجود آورده بود، تجهیز شده بود كه الآن هم این تجهیز به قوت خودش باقی است، مع ذلك این قدر مقید به مستحبات است، اینقدر در رابطه با خدا خودش را موظف می بیند كه در شبانه روز سه نوبت كتاب خدا را قرائت می كند. اینها برای من و شما درس است، اینها سبب می شود كه ما بیشتر نسبت به رعایت احكام خدا اهتمام داشته باشیم.
تحول عظیم به دست امام
تحولی را كه امام بزرگوار در جامعه ایران به وجود آورد شبیه همان تحولی است كه رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) در مردم جاهلیت به وجود آورد. ما قبل از پیروزی انقلاب، در دوران رژیم طاغوت، به راهی می رفتیم كه عاقبت آن راه، ختم اسلام واز بین رفتن اسلام در جمیع ابعاد و حتی نسبت به ظواهر اسلام بود.
كارهائی كه رژیم طاغوت انجام می داد حاكی از این معنا بود كه یك برنامه تنظیم شده برای از بین بردن حتی تمام ظواهر اسلام در كار بود. مسأله تغییر تاریخ اسلام، با این كه تاریخ یك مسأله ای نیست كه كسی بگوید: منافات با استكبار داشت، منافاتی با رژیم داشت، اما رژیم با تاریخ هم به مبارزه برخاسته بود.
هدف رژیم وابسته این بود كه اثری از اسلام باقی نماند، لذا با تاریخ اسلام به مبارزه برخاسته بود و سالها تاریخ اسلام را به تاریخ شاهنشاهی مبدل كرده بود. نقش امام، در رهبری امت این بود كه به اسلام یك حیات مجددی بخشید، اسلامی كه می رفت به طور كلی از جامعه ایران و حتی جوامع مختلف جهان رخت بربندد. امام با پیروزی انقلاب خود، واز بین بردن رژیم طاغوت و برقرار كردن نظام جمهوری اسلامی، مهمترین اثر رهبری خویش را نشان داد. این اثر رهبری آن بزرگ مرد و شخصیت كم نظیر، بلكه بی نظیر در تاریخ اسلام و بلكه در تاریخ جهان بود. امام در سایه اسلام، نه تنها قوانین اسلام را پیاده كرده، بلكه به مردم ایران و جهان بینش داد و به مردم ایران به تمام معنی آزادی و استقلال داد.
منبع: حوزه نت
مجوز های ارسال و ویرایش
لینک های سریع
May 2013
پاسخ با نقل قول
