افزایشِ تعدادِ متقاضیانِ بالقوه کار در البرز

[ن کیوانپور]

مباحثِ اقتصادی و تحلیل‌های مربوط به این حوزه، در تمامِ کشورها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. از طرفی سیستمِ آموزشی، تربیتِ دانش‌آموختگان و در نظر گرفتن راهی برای ورودِ آنان به بازارِ کار نیز از جمله مواردی است که اگر موردِ غفلت قرار گیرد، همه از آن متضرر خواهند شد. بهبود فضای کسب و کار و تسهیل شرایط اشتغال متقاضیان، مستلزم بهبود زیرساخت‌های مربوط به فضای کسب و کار است. مادامی که چنین شرایطی فراهم نشود و وضعیتِ نا به سامان بیکاری مورد توجه قرار نگیرد، با انباشت تقاضای کار از سوی دانشجویانی که فارغ التحصیل می‌شوند، رو به رو خواهیم بود.

چندی پیش رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در خصوص آزمون سراسری پذیرش دانشگاه‌ها خبر داد که از هر 100 نفر شرکت کننده، 77 نفر به طور میانگین در دانشگاه‌ها پذیرفته می‌شوند. شاید این مطلب در ابتدای امر، برای دانش‌آموزان امیدوارکننده باشد، اما با نگاهی دوراندیشانه، تصویری وحشت‌زا از تعداد افرادی که سال‌های آینده فارغ التحصیل شده و به بازارِ کار سرازیر می‌شوند، مقابلِ دیدگانمان نقش می‌بندد. حدود 84 درصد داوطلبان کنکور از تعداد 867 هزار و 694 نفر، در آزمون سراسری دانشگاه‌ها حضور داشتند که سهم قبولی البرز در این میان 33177 نفر است.

حال با نگاهی اِجمالی به اوضاعِ بیکاری کشور و در مقیاسی کوچک‌تر به استان تازه‌ تاسیسِ البرز می‌توان به وخامت اوضاع پی بُرد. متاسفانه نیازِ اصلی استان‌ها به خصوص در حوزه‌ی اقتصادی مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته است. فرآیند‌های طولانی تصویب قوانین مربوط به اشتغال، سبب می‌شود تعداد متقاضیانِ کار روز به روز اضافه شود. مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری بهار 93 را 7/10 درصد و تعدادِ بیکاران را 2 میلیون و 530 هزار و 64 نفر اعلام کرد که در این میان تعداد یک میلیون و 578 نفر را جوانان 15 تا 29 ساله تشکیل می‌دهند؛ آماری بسیار دردناک که باز هم ما را به خانه‌ی اول برمی‌گرداند؛ دانشجویانی که از دانشگاه‌ها فارغ التحصیل می‌شوند و حداقل چهارسال را در دانشگاه‎ها به آموزش می‌پردازند.

این دانشجویان اصولا سابقه‎ی کاری قبل از ورود به دانشگاه ندارند و از طرفی پس از اتمامِ درس خواندن، اکثرِ سازمان‌ها، ادارات، شرکت‌های خصوصی و نیمه خصوصی از آنان سابقه‌ی کاری طلب می‌کنند. این دورِ به قولی باطل، سبب می‌شود که تعدادِ بیکاران ثابت که نمانَد هیچ، بلکه روز به روز افزایش یابد. نکته این‌که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‎های آزاد را هنوز حساب نکرده‌ایم که اگر آن‌ها را هم به جمع متخصصانِ آینده اضافه کنیم، آمار و ارقام سر به فلک خواهد کشید.

تعداد پذیرفته‌شدگان آزمون دانشگاه‌های آزاد از سویی و پیامک‌ها و فراخوان‌هایی مربوط به پذیرش دانشجو به صورتِ آزاد از سوی دیگر، نا به سامانی اوضاعِ پذیرش دانشجو را بیش از پیش نمایان می‌کند. گویی به هر ضرب و زوری شده، می‌خواهیم جوانان را به دانشگاه سوق دهیم، بی آن‌که اندکی به آینده‌ی شغلی آنان و در پی، اوضاعِ اقتصادی استان و کشور اندیشیده باشیم.

آزمون‌های فراگیر، تکمیل ظرفیت‌ اعلام شده، پذیرش دانشجو بدون کنکور با شرط معدل و شرایطی از این قبیل، سبب می‌شود تنها متقاضیان بالقوه‌ی برای کار، در کشور بیافرینیم، یعنی افرادی که سال‌های جوانی خود را صرفِ دانش‌آموختن و کسبِ تخصص کرده‌اند و هنگامِ مراجعه به ادارات، به دلیلِ نداشتنِ سابقه کار، به لیستِ بیکاران اضافه می‌شوند!

این دورِ تسلسل باطل کجا باید شکسته شود؟ چرا هیچ نهادی وظیفه‌ی هماهنگی میان نیروی آماده به کارِ سرازیر شده به کشور، استان و شهر، و تعداد مشاغلِ نیازمندِ متخصصان را بر عهده نمی‌گیرد؟ متخصصانِ جوانِ فارغ‌التحصیل نیازمندِ فرصت هستند. چه‌گونه انتظارِ سابقه کار از کسانی دارید که قبل از ورود به دانشگاه، از آن‌ها تخصص خواسته‌اید و پس از کسبِ تخصص، سوابقِ حرفه‌ای از آن‌ها طلب می‌کنید؟

مبحثِ اشتغال از جمله مباحثی است که مولفه‌های گوناگونی بر آن تاثیر می‌گذراند اما با این اوصاف و آن‌چه اخیرا البرز با آن دست به گریبان بوده، لزوم ایجاد تعادل میان متخصصان و مشاغلِ موردِ نیاز، نمایان می‌شود.

استان البرز که در بدو تاسیس، بالاترین نرخ بیکاری یعنی 3/19 درصد را داشته، در سال‌های گذشته تاحدودی موفق به کاهشِ این نرخ شده است، اما آمار دیگر و قابلِ اعتنا، رشد سه درصدی دانش‌آموزان البرز است که در سال‌های آتی به مقطعِ دانشگاهی خواهند رسید و دوباره تعدادِ متقاضیان کار را با افزایشِ چشم‌گیر مواجه خواهند کرد. حال سوال این‌جاست که آیا برنامه‌ای برای اشتغال‌زایی به منظورِ کاهش نرخ بیکاری در سال‌های آتی استان البرز در نظر گرفته شده‌است؟ آیا دورنمایی از اوضاعِ بیکاری استان در ذهنِ مسئولان نقش بسته است؟

امیدواریم چنین باشد، چرا که در غیرِ این صورت، باز هم البرز باید در صدرِ جدولِ نرخِ بیکاری استان‌ها قرار گیرد و اوضاعِ اقتصادی شهروندان و در سطحِ کلان، کلِ شهر و استان، روز به روز، وخیم‌تر شود.


نگارنده: ن کیوان‌پور