مهمانان

[بهمن پور]

مهمان در فرهنگ اسلامی کرامتی ویژه دارد . خدا در قرآن از گرامی داشتن مهمان در سیره ایراهیم خلیل چنین خبر می دهد : آیا داستان مهمانان ابراهیم ، آن فرشتگان ارجمند ، به تو رسیده است ؟ آن گاه که بر او وارد شدند و سلام گفتند: ابراهیم نیز به آنان سلام داد و پیش خود گفت : اینان مردمی نا آشنا و بیگانه اند .پس بی درنگ و پنهانی نزد خانواده اش رفت و طولی نکشید که گوساله ای فربه و بریان شده آورد و آن را نزدیکشان برد و به گمان اینکه آن ها بشرند ، گفت : چرا نمی خورید؟(1) همچنین گرامی داشتن و دفاع از مهمانان را در سیرۀ لوط پیامبر این گونه گزارش می دهد :« و پیش از آنکه لوط را از این امر با خبر کنیم ، مردم شهر ، در حالی که از ورود جوانانی زیبا چهره شادی می کردند ، به سوی خانه لوط آمدند . لوط به آنان گفت : اینان مهمان من اند ، مرا رسوا مکنید . از خدا بترسید و مرا خوار و شرمسار نسازید .(2)
در آیه ای دیگر انصار را که در فقر و تنگدستی مهاجران را به مهمانی پذیرفته بودند چنین می ستاید :«... آنان مهاجران را که به سوی آن ها آمدند دوست می دارند و در دل خودشان هیچ نیازی به آنچه به فقرا داده شده ، احساس نمی کنند و هر چند به چیزی نیازمند باشند باز مهاجران را بر خود در آن چیز مقدم می دارند و هر کس از خوی بخل و حرص نگاه داشته شود، پس آنان رستگاران اند .(3)

لزوم اکرام مهمان
امام صادق(ع) فرمود: فاطمه (س) نزد پیامبر (ص) از برخی از امور خودش به پدرش شکایت کرد. رسول خدا (ص) نوشته ای به وی عطا کرد و فرمود: آنچه در این است بیاموز. در آن نوشته بود: ... هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد مهمانش راگرامی بدارد. (4)
امیرمومنان (ع ) فرمود:مهمانت را گرامی بدار اگر چه حقیر باشد (5)
مهمانی بر پیامبر (ص) وارد شد چیزی نزد خانواده اش برای پذیرایی نبود. مردی از انصار آمد و آن مهمان را به خانه خود برد و غذایی پش رویی او نهاد و دستور داد همسرش چراغ را خاموش کند . او نیز دستش را به سوی غذا دراز می کرد تاوانمود کند که غذا می خورد تا مهمان غذایش را بخورد. صبح هنگام رسو خدا (ص) به او فرمان داد : خدا از رفتارت با مهمان به شگفت آمد و آیۀ ایثار نازل شد: « و بر خودشان مقدّم می دارند ، اگر چه سخت به آن نیاز مند باشند » (6)
امام صادق (ع) فرمود: دست دو گروه از دزدان قطع نمی شود : کارگر و مهمان ، زیراآن دو این صاحبخانه بوده اند . (7)
رسول خدا (ص) به امیرمومنان فرمود: ای علی ! مهمان را گرامی بدار اگر چه کافر باشد . (8)
رسول خدا (ص) فرمود: هرگاه مردی به شهری وارد شد او مهمان همکیشان خود از اهالی آن شهر است تا از آ نجا کوچ کند . (9)

پاورقی ها
1-سورۀ ذاریات . آیات 24-27
2-سورۀ حجر . ایات 67-69
3-سورۀ حشر . آیه9
4-سورۀ طلاق . آیۀ 3- الکافی .ج2.ص 667
5-غرر الحکم .ص 435
6-سوره حضر. آیۀ 9 – تنبیه الخواطر و نزهة النواظر .ج1.ص 173
7-علل الشرائع . ص 535
8-جامع الاخبار . ص84
9-علل الشرایع ص 384