چرا باید اجتماعی بود؟

[ن کیوانپور]

امروزه با گسترش شبکه‌های اجتماعی و مناسبات مجازی امکان ارتباط افراد با یکدیگر بسیار ساده شده است؛ اما بسیاری این پیشرفت را خطری برای روابط اجتماعی می‌دانند. این نوع ارتباط امروزه به دغدغه دانشمندان و محققان حوزه علوم اجتماعی تبدیل شده است. آن‌ها تلاش دارند خطر تنهایی‌ای را حاصل ظهور تکنولوژی‌ها است بر زندگی سالم انسان‌ها سایه انداخته، گوشزد کنند و از مضرات آن بگویند. این مضرات بیشتر شامل افراد تنهایی است که روزبه‌روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود.

تنهایی می‌تواند ایده‌آل باشد
استقلال فردی در بسیاری از فرهنگ‌ها از جمله آمریکا دارای جایگاه بسیار مهمی است و کمتر کسی است که در اهمیت داشتن این موضوع تردید داشته باشد. در نسل‌های گذشته، بازنشستگان با خانواده زندگی می‌کردند؛ اما الان طیف وسیعی از سالمندان به تنهایی زندگی می‌کنند. آن‌ها به راحتی با کمک تکنولوژی و دستگاه‌های دیجیتالی کارهای خود را انجام می‌دهند، خرید می‌کنند یا قبض‌هایشان را به صورت آنلاین پرداخت می‌کنند؛ بدون اینکه برای انجام آن نیازمند ارتباط با فرد دیگری باشند. با توجه به جدیدترین سرشماری در آمریکا ۱۰ درصد مردم این کشور به تنهایی و از طریق دورکاری مشغول به کار هستند و بیش از ۱۳ درصدشان به تنهایی زندگی می‌کنند که این میزان بیشترین درصد در طول تاریخ این کشور بوده است. تعداد افرادی که به تنهایی زندگی می‌کنند در اکثر کشورهای دنیا رو به افزایش است، اما سؤال اصلی این است که آیا این پیشرفت در رشد زندگی افرادی که تنها زندگی می‌کنند می‌تواند مسیری ایده‌آل برای ما باشد؟ تحقیقات جدید نشان می‌دهد حتی شما اگر از زندگی در تنهایی لذت هم ببرید، اما این سبک زندگی می‌تواند عامل مرگ شما یا دست‌کم باعث کاهش عمرتان شود. با همین مضمون نشریه وال‌استریت ژورنال در مقاله‌ای به بازگویی و بررسی تحقیقات جولین هولت لانستد در دانشگاه بریگم یانگ می‌پردازد.

تعاملات افراد تاثیرات فیزیولوژیکی دارد
بررسی تیم‌های تحقیقاتی‌ای که تحت سرپرستی جولین هولت به تحقیق روی این موضوع می‌پردازند نشان می‌دهد تنها زندگی کردن یا سپری کردن زمان زیادی به تنهایی می‌تواند انعطاف‌پذیری روحی و جسمی‌تان را (بسته به اینکه شما این تنهایی را دوست داشته باشید یا نه) به خطر بیندازد. نتیجه پژوهش‌هایی که در نشریه علوم روانشناسی در ماه مارس منتشر شد نشان می‌دهد تعاملات اجتماعی شما چه میزان می‌تواند نتایج مطلوبی در مدت زمانی که می‌توانید زنده باشید داشته باشد. سه نوع سبک زندگی برای تنها زندگی کردن وجود دارد: ۱- تنها زندگی کردن، ۲- زمان زیادی را به تنهایی سپری کردن و ۳- اغلب احساس تنهایی کردن.
اگر شما با یکی از این سه دسته شباهت داشته باشید این مساله که در هفت سال آتی زندگی‌تان در معرض خطر مرگ باشد، حدود ۳۰ درصد بیشتر از کسانی است که متفاوت از شما زندگی می‌کنند. این نتیجه براساس ۷۰ آزمایش و مطالعه‌ای که روی بیش از سه میلیون و 400 فرد بزرگسال انجام‌شده، به دست آمده است. آن‌ها در این مطالعات به این اجماع رسیده‌اند که تعاملات اجتماعی افراد تاثیرات فیزیولوژیکی دارد.

تنهایی شما را خواهد کشت
البته این تحقیقات در گذشته نیز سابقه داشته است و دانشمندان معتقد بودند افراد تنها، زودتر از همسایگان اجتماعی خود می‌میرند. مثلاً مطالعاتی که روی ساکنان شهر کالیفرنیای شمالی به مدت ۹ سال انجام و در ژورنال اپیدمیولوژی آمریکا در سال ۱۹۷۹ منتشر شد نشان می‌دهد افرادی که نه‌تنها دوستان صمیمی دارند بلکه به‌طور منظم با هم ملاقات می‌کنند و به بازی با هم می‌پردازند یا افرادی که برای کارهای داوطلبانه و خیرخواهانه به کلیسا می‌روند نسبت به افرادی که تنها زندگی می‌کنند دو برابر عمر خواهند کرد. با این حال برای منتقدان این پرسش و شک وجود دارد که آیا واقعاً کلید این مساله روابط اجتماعی است. شاید داشتن روان سالم، امکان روابط اجتماعی درست را ممکن سازد. کسانی که منزوی هستند از مشکلات پنهانی چون افسردگی یا ازکارافتادگی رنج می‌برند که همین مسائل باعث مرگ زودرس آن‌ها می‌شود. البته گروه دکتر هولت لانستد در آزمایش‌های خود تمام این فاکتورها را مدنظر قرار دادند. آن‌ها دریافتند نتایج همیشه مبتنی‌بر مسائل اجتماعی نیست بلکه مسائل مربوط به روان ما هم درگیر است. این رابطه نه‌تنها قابل توضیح با سلامت اجتماعی ما نیست بلکه حتی ربطی به ترجیح شخصی افراد هم ندارد. اگر شما در جامعه باشید و ارتباط اجتماعی برقرار کنید، اما همچنان فکر کنید تنها هستید و خود را تنها بیابید قطعاً به مرگ نزدیک هستید یا حتی اگر به تنهایی هم علاقه داشته باشید، باز هم تنهایی شما را خواهد کشت. اما چرا اجتماعی بودن منجر به افزایش عمر می‌شود؟ چون در ارتباطات اجتماعی و در دوستی با دیگران است که دو هورمون «اکسی توسین» و «ویزوپرسین» ترشح می‌شوند. این دو هورمون باعث اعتمادبه‌نفس بیشتر و کاهش استرس می‌شوند. علاوه‌بر همه موارد ذکرشده افراد وقتی دچار حمله قلبی می‌شوند، اگر کسی در آن لحظه در کنارشان باشد باعث زندگی دوباره آن‌ها می‌شود.

زهرا سلیمانی‌اقدم