انگیزه و نیت خیر

[ن کیوانپور]

زهد با نیت پاک است نه با جامه پاک
ای بس آلوده که پاکیزه ردایی دارد

فیلسوف نام‌آور آلمانی - امانوئل کانت- جمله معروفی دارد که می‌گوید: دوچیز همواره مایه شگفتی من است: آسمان پرستاره بالای سر و وجود اخلاقیات در زمین.
امروز اگر پس از گذشت بیش از دو قرن کانت زنده بود در می‌یافت خداوند علاوه بر عالم وجود که آفریده است و کهکشان‌های بی‌شمار، انسان را نیز به گونه‌ای خلق کرده است که در دستگاه عصبی او مراکز ویژه‌ای جای دارد که فقط هنگام اندیشیدن به امور روحانی یا هنگام تجربه عمیق‌ترین احساسات دینی و اخلاقی فعال می‌شوند. بی‌دلیل نیست که انسان بدون احساس دینی و بدون توجه به اخلاقیات چیزی کم دارد. خداوند انسان را به صورت موجودی با ظرفیت اخلاقی و مدارهای عصبی ویژه و تجربیات دینی آفریده است.

دیرین شناسان، آن موجوداتی را که درگذشتگان خود را دفن می‌کردند و برای آنان توشه راه جهت سفر آخرت، البته توشه‌ای مادی با توجه به سطح اندیشه خود، در گور می‌گذاشتند بی‌تردید انسان می‌نامند، زیرا توجه به دنیای دیگر و زندگی پس از مرگ نماینده نیل به نوعی اندیشه انتزاعی است که فقط در دستگاه عصبی انسان یافت می‌شود.

انسان‌ترین انسان‌ها، دیندارترین و اخلاقی‌ترین آنان هستند که جز نیت خالص ندارند که برای رسیدن به آن یعنی قرب خداوندی مسیر رفتار اخلاقی را برگزیده‌اند و چه همنوع، چه دیگر آفریده‌های خداوندی را مورد مهر خود قرار می‌دهند و به این گفته حضرت محمد(ص) ایمان کامل دارند که:«خداوند دنیا و ارزش‌های آن را به نیت آخرت می‌دهد و نمی‌پسندد که آخرت را به نیت دنیا عنایت کند.» و می‌افزاید: هر که در اندیشه انجام نیکی‌ها باشد اما نتواند، خداوند برای او یک نیکی کامل می‌نویسد و اگر در اندیشه انجام آن باشد و موفق شود خداوند ده پاداش برای هر کار نیک می‌نویسد.

ایران ـ دکتر فربد فدائی

[صدای رسا]

هركسی عملی را می تواند با نیت های گوناگون انجام دهد.
همین نیت هاست كه معنا و مفهوم عمل را تغییر می دهد.
در فرهنگ اسلامی آنچه اهمیت دارد دو عنوان اساسی عمل صالح و نیت خیر است.