|
|
|
|
کاربران زیر به خاطر این پست از شما تشکر کرده اند : : حسنعلی ابراهیمی سعید (2016-04-20)
لیست موضوع های تصادفی این انجمن :
- قلب جغد پیر شکست
- عاشورا در شعر ناصرخسرو به تصویر می آید
- جملات فوق العاده ارزشمند و تفکر برانگیز
- در وصف قیصرشعر ایران
- وجه روایی، برجستهترین ویژگی ادبی منطقالطیر
- آب را گل نكنيم- سهراب سپهری
- روزنامه نگاری آنلاین و پر از غلط دیکته ای
- یا علی گفتیم و عشق آغاز شد...
- نوروز رستاخیز طبیعت
- مادر
- شعری در وصف خدا از «قیصر امینپور»
🌿🌹🌿
خرم آن بقعه که آرامگه یار آنجاست
راحت جان و شفای دل بیمار آنجاست
من در این جای همین صورت بیجانم و بس
دلم آنجاست که آن دلبر عیار آنجاست
تنم اینجاست سقیم و دلم آنجاست مقیم
فلک اینجاست ولی کوکب سیار آنجاست
آخر ای باد صبا بویی اگر میآری
سوی شیراز گذر کن که مرا یار آنجاست
درد دل پیش که گویم غم دل با که خورم
روم آنجا که مرا محرم اسرار آنجاست
نکند میل دل من به تماشای چمن
که تماشای دل آنجاست که دلدار آنجاست
سعدی این منزل ویران چه کنی جای تو نیست
رخت بربند که منزلگه احرار آنجاست⚜
سعدی❤️
کاربران زیر به خاطر این پست از شما تشکر کرده اند : : حسنعلی ابراهیمی سعید (2016-04-20)
کاربران زیر به خاطر این پست از شما تشکر کرده اند : : حسنعلی ابراهیمی سعید (2016-04-20)
برنامههای یادروز سعدی اعلام شد
امسال یادروز سعدی در کشورهای تاجیکستان، روسیه، بلغارستان، چین، هندوستان، اوکراین، قزاقستان، گرجستان، ایتالیا، اسپانیا، آلمان، اتریش، الجزایر، ترکیه، پاکستان، امارات، فرانسه، لهستان، سوئد، سوییس، تونس و ازبکستان برگزار خواهد شد.
به گزارش خبرنگار ادبیات ایسنا، «کوروش کمالی سروستانی» گفت: برگزاری مستمر بزرگداشت یادروز سعدی در اول اردیبهشت ماه از سال 1377 تاکنون موجب شده است که این روز به یُمن خوبیها و زیباییهای اندیشه سعدی چون شعر و نامش جهانگیر شود و امسال همزمان با شیراز، تهران و برخی از شهرهای ایران بیش از 22 کشور جهان نیز با همکاری نهادهای ادبی، دانشگاهی و رایزنیهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، ایرانیان، ایران شناسان و علاقهمندان به سعدی شیرازی این روز را به جشن مینشینند و از خوان حکمت و عشق و شور عرفان سعدی خوشه میچینند.
مدیر مرکز سعدیشناسی افزود: در ادامه دهه نامگذاری نشستهای بینالمللی سعدی که با همکاری معاونت فرهنگی شهر کتاب تهران برگزار میشود، دیروز و امروز نشست سعدی و کنفسیوس در شهر کتاب تهران با حضور اندیشمندان ایران و چین برگزار شد که در این نشستها استادان نامداری چون دکتر داوری اردکانی، ضیاءموحد، مجتبایی، اسماعیل پور، محبتی، دهقانی و نیز چهار سخنران از دانشگاههای چین، اندیشه و زندگی کنفسیوس و سعدی را مقایسه کردند.
دبیر ستاد برگزاری مراسم یادروز سعدی همچنین گفت: با توجه به تقارن مبارک میلاد علی (ع) و یادروز سعدی نشستهای علمی، هنری و فرهنگی یادروز سعدی در شیراز از ساعت 17:30 روز سهشنبه 31 فروردین ماه در آرامگاه سعدی آغاز خواهد شد و در اولین گام گلستان خوانان جوان فارس که در طرح "گلستان خوانی" آموزش و پرورش فارس در سال 1394 شرکت کرده بودند، بهترین برنامههای خود را ارائه خواهند کرد و در جمع معلمان و مدیران و دانش آموزان از برگزیدگان این فعالیت فرهنگی تجلیل خواهد شد و گروه هنری " دنگ شو" اشعار سعدی برای جوانان باز خواهند خواند.
او افزود: نشستهای علمی یادروز سعدی در ساعت 9 صبح روز چهارشنبه - اول اردیبهشت ماه - در سالن " فرهنگ" مرکز اسناد و کتابخانه ملی برگزار خواهد شد و در این نشست آقایان دکتر اصغر دادبه پیرامون "زیبایی شناسی سعدی"، دکتر سید جواد طباطبایی پیرامون "ادب فارسی و اندیشمندان ایرانی"، دکتر وحید سبزیانپور پیرامون "فرهنگ ایرانی و عربی در آثار سعدی" کامیار عابدی شال" پیرامون "شاعران معاصر" سخنرانی خواهند کرد و همچنین میزگردی با عنوان "چشمانداز سعدیشناسی در ایران و جهان" با حضور استادان دکتر ضیاء موحد، دکتر جعفر موید شیرازی، علی اصغر محمدخانی و بهزاد مریدی برگزار خواهد شد.
او ادامه داد: نشست " شب سعدی" در ساعت 8 روز چهارشنبه - اول اردیبهشت ماه - در آرامگاه سعدی و با حضور سعدیپژوهان و دوستداران سعدی و مسئولان ملی و استانی برگزار خواهد شد. در این نشست امام جمعه محترم شیراز، استاندار فارس و دکتر نوبخت، رییس سازمان مدیریت و برنامهریزی سخنرانی خواهند کرد و برخی برنامههای هنری از جمله موسیقی سنتی با آواز علیرضا قربانی بر اساس اشعار سعدی اجرا خواهد شد.
نشست خبری یاد روز سعدی
مدیر مرکز سعدیشناسی ادامه داد: در روز پنجشنبه دوم اردیبهشت ماه بازدید از آرامگاه سعدی رایگان خواهد بود و در ساعت 17:30 برنامه ویژه بزرگداشت سعدی و میلاد حضرت علی (ع) از سوی انجمن مفاخر استان فارس در تالار حافظ برگزار میشود. برگزاری نمایشگاه ویژه نسخ خطی آثار سعدی، نمایشگاه عکس و اسناد آرامگاه سعدی در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، انتشار دفتر نوزدهم سعدی شناسی و کارت و پوستر ویژه یادروز سعدی، از دیگر برنامههای یادروز سعدی در شیراز است.
«کمالی» در پایان از استادان و هنرمندان و خبرنگاران و نیز اعضای ستاد برگزاری مراسم یادروز سعدی متشکل از استانداری فارس، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، شهرداری شیراز، بنیاد فارس شناسی و صدا و سیمای مرکز فارس برای همدلی و همراهیهایشان سپاسگزاری کرد
به نام خداوند جان آفرین حکیم سخن در زبان آفرین
خداوند بخشنده دستگیر کریم خطا بخش پوزش پذیر
اول اردی بهشت روز سعدی است ، شاعر بزرگی که به حق تاثیرگذارترین شخص در حوزه ادبیات ایران زمین چه در نثر و چه در نظم است ، شاعری برای بیان بزرگی سعدی می گوید
در شعر سه کس پیمبرانند هر چند لا نبی بعدی
ابیات و قصیده و غزل را فردوسی و انوری و سعدی
گلستان ، بوستان و غزلیات سعدی در بالاترین و زیباترین شکل سروده شده اند هر چند این شاعر بلند آوازه در سایر اشکال ادبی هم توانائی خود را به رخ کشیده است ، او شاید خود به جاودانگی خویش آگاه بود زیرا در یکی از اشعارش چنین می گوید :
گویند مگو سعدی چندی سخن از عشقش می گویم و بعد از من گویند به دوران هادر پایان روز سعدی را به شما تبریک می گویم .
جهت مشاهده ی تصویر کوچک شده اینجا کلیک کنید.
وقتی دل سودایی میرفت به بستانها —— بی خویشتنم کردی، بوی گل و ریحانها
گه نعره زدی بلبل، گه جامهدریدی گل —— تا یاد تو افتادم، از یاد برفتآنها
ای مهر تو در دلها، وی مهر تو بر لبها —— وی شور تو در سرها، وی سر تو در جانها
تا عهد تودربستم، عهد همه بشکستم —— بعد از تو رواباشد، نقض همه پیمانها
تا خار غم عشقت آویخته در دامن —— کوته نظری باشد، رفتن بهگلستانها
آنرا که چنین دردی از پای دراندازد —— باید که فروشوید دست از همه درمانها
گر در طلبش رنجی، ما را برسدشاید —— چون عشقحرم باشد، سهلست بیابانها
هر تیر که در کیشست، گر بر دل ریش آید —— ما نیز یکی باشیم از جملهقربانها
هر کو نظری دارد،با یار کمان ابرو —— باید که سپر باشد، پیش همه پیکانها
گویند مگو سعدی چندین سخن از عشقش —— میگویم و بعداز من گویند به دورانها
روز بزرگداشت سعدی رو به همه اعضای سایت بدوح تبریک میگم
اول اردیبهشت ماه در تقویم ملی ایرانیان همزمان با سالروز تولد شیخ اجل سعدی شیرازی كه فرهنگوران او را بهعنوان استاد سخن میشناسند،یادروز سعدی نام گرفته است.
افزون بریك دههاست كه با مشاركت نهادها و ارگانهای فرهنگی فارس، سعدی پژوهان و سعدی شناسان هر سال با اجتماع بر تربت استاد سخن سعدی شیرازی با نكوداشت یاداین پیام آور انسانیت به تبیین آرا و اندیشههای شیخ اجل میپردازند.
برای آنكه بدانیم سعدی كیست؟ جایگاه این شاعر گرانمایه در شعر و ادبیات پارسی كجاست و پرداختن به اندیشههای استاد سخن تا چه میزان به عنوان یك نیاز امروزی محسوس است مروری كوتاه بر آنچه درباره افكار و آرا این شاعر گرانمایه بیان شده است میكنیم.
بسیاری از دانشوران و سعدی شناسان توجه به آثار واخلاق سعدی و الهامگرفتن از شخصیت برجستهاستادسخن را لازمه و ضرورت زندگی امروزی میدانندو معتقدند:
توجه به آثار و اندیشههای شیخ اجل موجب بازشناسی فرهنگ غنیایرانی میشود.
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز در اینباره گفت:جامعه ایرانی باید به این موضوع بیندیشد كهچگونه گذشته افتخارآمیز هنر، فرهنگ و ادبیات ایرانی را پاس دارد و محفوظ نگاه دارد.
دكتر كاووس حسن لی، گستره تاثیر فرهنگی و ادبی سعدی را جهانی دانست و افزود:این گستره حتی سیاستمداران ایران و جهان را نیز در برمیگیرد ازاین رو برگزاری برنامههایی چون یاد روز شاعران پارسیگو میتواند گامی مهم در جهت تبیین اندیشه سعدی، حافظ و سایر شاعران بزرگ قلمداد گردد كه باید از آن بهره كافی برد.
دكتر منصور رستگار فسایی پژوهشگر ، سعدی شناس و استاد دانشگاه نیز سعدی را شاعری با ابعاد جهانی و بینالمللی توصیف كرد و گفت:سعدی دركنار ابعاد مختلف شخصیتی شاعری گرانمایه است و معنای زندگی ایرانی را درابعاد بیرونی و درونی میتوان از شخصیت سعدی الهام گرفت.
استاد و پژوهشگر دانشگاه شیراز افزود: یكی از ابعاد شخصیت سعدی توجه به درون و توجه به دل است كه این بعد در روحیه ایرانی نهفته است و مورد توجه قرارداد.
وی گفت: همچنین توجه به اخلاق و فرزانگی نیز مورد تاكید سعدی بوده است كه این بعد نیز در بین ایرانیان جایگاه متعالی دارداز این رو اصحاب فرهنگ ایرانیان را به بعد اخلاق شهره میدانند.
رستگارافزود:نقطهاشتراك بین شخصیت شاعران بزرگ داشت روح ایرانی و فرهنگ ایران است و تلاش فرهنگوران ایرانی نیز باید همین باشد كه این روح را زنده نگهدارند.
وی گفت: از این رو شخصیت هر شاعر ایرانی اول باید از بعد ایرانی بودن مورد بررسی قرار گیرد و سپس به سایر ابعاد شخصیتی آن شاعر پرداخت.
دو كتاب پر مغز و ارزشمند سعدی بوستان و گلستان است ، گلستان و بوستان سعدی حاصل شناخت او از انسان است و این دو اثر گرایش انسانی دارد.
اما آن چه سعدی در كتابهای خود جمعآوری كرده است حاصل 30 سال دنیا دیدن، تجربه زندگی همراه با تامل، شناخت از ماهیت انسان و بهرهگیری از حكیمان و عارفان است.
ستاد سخن در مرحلهای از زندگی به سیر و سیاحت در بیشتر كشورهای اسلامی پرداخت، به بلخ و غزنه رفت، به گجرات در هندوستان سفر كرد و با تجربه برهمنهای هند آشنا شد و در دهلی زبان هندی را فرا گرفت.
در این دوران سعدی از طریق دریا به یمن و حبشه و سپس به كشورهای عربی رفت وپس اززیارت كعبهمدتی در شام به ویژه در دمشق،بعلبك لبنانو بیتالمقدس ساكن شد.
سعدی پس از سفرهای بسیار به شیراز بازگشت و تجارب خود را به نگارش در آورد این شاعر گرانمایه در سال 655 هجری زیباترین و لطیفترین شعرهای خود یعنی بوستان را در ده باب سرود و در آن به مهمترین مسایل اخلاقی و انسانی مانند عدل، احسان، عشق ، تواضع ، قناعت ، شكر و توبه پرداخت.
سعدی همچنین در سال 656 اثر دیگر خود یعنی گلستان را به رشته تحریر در آورد كه آمیزهای از نظم و نثر و مجموعه حكایاتی است كه سعدی موضوع آن را تجربه كرده یا ساخته ذهن او است.
در كنار همهاوصافی كه برای سعدی به عنوان شاعر پر آوازهی ایرانی، آورده اند بسیاری سعدی را به عنوان پیام آور انسانیت میشناسند.
سعدی سفیر انسانیت ، همبستگی و همزیستی است و برای گفت وگوی فرهنگ ها و تمدنها با اشعار زیبای خود زمینهسازی كرده است.
ازاین رو استاد سخن در اشعار خود به عالم معنویت ، عرفان و فلسفه ورود كرده است و به بیان دردها و مشكلات بشریت و ارائه راه حل پرداخته است.
تاثیر پذیری شاعران سرزمینهای دیگر از شعر و ادبیات سعدی نیز موضوعی است كه در پژوهشهای مختلف به آن پرداخته شده است.
افراد اندیشمند و ادیبان بسیاری پیش از سعدی شیرازی ظهور كردند اما تاثیر سعدی در عرصه اخلاق و ادبیات ایران و جهان اسلام بیش از همه بوده است.
شیخ اجل و دو كتاب گلستان و بوستان او در تار و پود اندیشه و فرهنگ ایرانیان رسوخ كرده است و با سپری شدن قرنها از وفات وی همچنان به عنوان شخصیت تاثیرگذار بر شعر و ادبیات فارسی مطرح است.
از این رو سعدی نه تنها در شیراز و نه تنها در كشور خود بلكه در همه جهان نامی آشنا و شناخته شده است به طوری كه از میان بزرگان ادب، تنها شعر او است كه بر سردر مقر سازمان ملل در نیویورك نوشته شده است.
در هر حال از سعدی باید به عنوان جان مایه فرهنگ ایرانی و حرمت قلم یاد كرد ، بیشك سعدی از پیشگامان عرصهای است كه اینك پس از گذشت قرن ها روندگان بیشماری یافته است ، این شاعر گرانمایه نه یك شاعر كه جانمایه یك فرهنگ ، نه یك مصلح كه روح یك ملت و نه یك نویسنده كه خود حرمت قلم است و متن تاریخ فرهنگ این سرزمین را با نشانهای بایسته خویش آذین بسته است.
در طول قرنهای گذشته در ایران و خارج از ایران كسانی كه زبان و ادب فارسی آموختهاند، همگی از بركت وجود سعدی و آثار گرانبهای وی چون گلستان بوده است و این ارزشها است كه پاسداشت نام و یاد سعدی را پیش از پیش ضروری ساخته است.
امسال نیز چون سالهای گذشته از سوی مركز سعدی شناسی و نهادها و ارگانهای فرهنگی فارس اول اردیبهشت ماه یاد روز سعدی در شیراز پاس داشته شد و علاوه بر گلباران آرامگاه استاد سخن نشستهای علمی سعدی شناسی در شیراز برگزار گردید.
منبع:
تبیان فارس
ای یار جفا کرده ی پیوند بریده!
این بود وفا داری و عهد تو ندیدهدر کوی تو معروفم و از روی تو محروم
گرگ دهن آلوده ی یوسف ندریدهما هیچ ندیدیم و همه شهر بگفتند
افسانه ی مجنون به لیلی نرسیدهدر خواب گزیده لب شیرین گلندام
از خواب نباشد مگر انگشت گزیدهبس در طلبت کوشش بی فایده کردیم
چون طفل دوان در پی گنجشک پریدهمرغ دل صاحبنظران صید نکردی
الا به کمان مهره ی ابروی خمیدهمیل ات به چه ماند؟ به خرامیدن طاووس
غمزت به نگه کردن آهوی رمیدهگر پای به در می نهم از نقطه ی شیراز
ره نیست تو پیرامن من حلقه کشیدهبا دست بلورین تو پنجه نتوان کرد
رفتیم دعا گفته و دشنام شنیدهروی تو مبیناد دگر دیده ی سعدی
گر دیده به کس باز کند روی تو دیده…
روز بزرگداشت سعدیبرهمه مبااااااااااااااااااااااا ااااااارک
شعر زندگی در كلام سعدی
مقدمه :
آدمی چگونه می تواند صدها سال زندگی كند بی آنكه نامش، یادش و سخنش به كهنگی گراید. چگونه است كه برخی، سالیان دراز پیش از ما زیسته اند ولی سخنانشان این زمان در گوش ما آهنگ كلام گذشتگان را ندارد. از چه روست كه اینان چنین جاودان مانده اند؟ با كجا ، با كدام اصل و ریشه پیوند یافته اند كه كلامشان پس از گذشت قرن ها همچنان قابل فهم، خوش آهنگ و دلپذیر است. راز جاودانگی رازی بس عجیب است و در گستره زبان و ادبیات فارسی از این اعجاب آفرینان كم نیستند: اعجاب آفرینانی چون فردوسی، سنایی، عطار ، حافظ ، مولوی و سعدی. مردانی كه كلامشان هم اینك پس از گذشت زمانی بیش از 800 سال هنوز تارهای دل هر فارسی زبانی را به ارتعاش درمی آورد .در میان شعرای به نام ایرانی سعدی، خیام و حافظ شهرتی جهانی یافته اند. به ویژه آثار سعدی بیش از سه قرن است كه به اكثر زبان های اروپایی ترجمه شده و تحسین اروپائیان را برانگیخته است. در كلام سعدی ، در گلستان و بوستان و غزلیات چه نهفته است كه نه تنها مرز ملل كه مرز زمان را هم درنوردیده است. بی شك كلام سعدی بایستی از سرچشمه های ناب انسانی، از اخلاقیاتی كه ریشه در خلیفة اللهی آدمی دارد نشأت گرفته باشد." سعدی نه حكیم است و نه عارف. فقط شاعر است و شاعر واقعی. مخصوصاً شاعر آدمیت است كه عشق و اخلاق مایه افتخار اوست."(1) آنچه در شعر سعدی رخ می نماید آدمی است. و آدمی را دگرگونی شرایط زندگی، صنعتی و ماشینی شدن آن، تغییر نمی دهد. نیازهای انسانی، آنچه مایه آفرین و اعجاز و یا نفرت و اكراهش می شود در طول قرن ها تغییر چندانی نیافته است." شعرسعدی، تصویر زندگی است. زندگی چهره خود را در این شعرها و نوشته ها باز می نماید و به سوی یك زندگی بهتر راه می گشاید."(2)
قدما سعدی را در كنار فردوسی و انوری سه تن پیامبران شعر می دانند از اینرو كه: " معانی او هر چند گه گاه كاملاً عادی است به هیچوجه مبتذل و دست فرسود به نظر نمی رسد. بلكه همواره لطف ، ذوق و تعبیر شاعر از حدود معانی متعارف بالاتر می رود."(3) و این میسر نخواهد شد مگر آنكه شاعر نه به جد و جهد كه با الهام و كشف و مشاهده شعر سروده باشد. سعدی هنگامی پا بر عرصه ادب ایران نهاد كه شعر و اوزان آن كاملاً فرسوده و تكراری می نمود و ظهور سعدی جانی تازه در آن قالب دمید و شیوه جدیدی را بنیاد نهاد . " سعدی... آخرین مظهر كمال در سراسر ادبیات ایران است. تا مدتها بعد از او شعر فارسی فقط حافظ را در طراز اول به وجود آورد و نثر فارسی دیگر تقریباً هیچ چیزی كه با كلام او قابل مقایسه باشد به وجود نیاورد."(4) بسیاری از گویندگان فارسی زبان بعد از حیات خویش به شهرت و آوازه بلند نائل آمدند ولی" سعدی از گویندگانی است كه در زمان حیات خویش در میان فارسی شناسان كشورهای مختلف از آسیای صغیر گرفته تا هندوستان شهرت بسیار حاصل كرد."(5)
شهرت سعدی در زمانه خویش و قرن ها پس از وی را باید معلول چه عاملی دانست. اینك قریب به 800 سال از زمانه سعدی می گذرد. چه عامل یا عواملی سبب شده است كه اینك كلام سعدی همه فهم باشد و وی را در تمام دنیا معلم اخلاق بدانند و و بنامند. استاد ذبیح الله صفا در تاریخ ادبیات ایران پنج عامل را دلیل جاودانگی سعدی می شمارد:
"1. سعدی زبان فصیح و بیان معجزآسای خود را تنها وقف مدح و یا بیان احساسات عاشقانه نكرد بلكه بیشتر آن را به خدمت ابناء نوع گماشت و در راه سعادت آدمیزادگان به كار برد.
2. وی نویسنده و شاعری جهاندیده و سرد و گرم روزگار چشیده و مطلع بود.
3. سخن گرم و لطیف خود را همراه با مثل ها و حكایت های دلپذیر بیان كرد.
4. در مدح و غزل راهی نو و تازه پیش گرفت.
5. در عین وعظ و حكمت و هدایت خلق شاعری شوخ و بذله گو و شیرین بیان است و خواننده خواه و ناخواه مجذوب او می شود."(6) علاوه برآنچه استاد صفا در علل ماندگاری شعر سعدی برشمرده اند باید این مطلب را هم افزود كه سعدی نه برای مباهات در جامعه ادبی آن روز كه برای مردم زمان خویش سخن می گفته است از اینرو كلام وی از اصطلاحات ثقیل عربی كه زبان علم آن زمان بود ، خالی است " سعدی باآنكه در ادب عربی ... تبحر كافی داشت هیچگاه فارسی را فدای لفظ های غریب عربی نكرد به نحوی كه نزدیك به تمام واژه های تازی كه به كار برده است از نوع لغت هایی هستند كه در زبان فارسی رسوخ كرده و رواج یافته ومستعمل و مفهوم بوده اند "(7)
ویژگی مردمی و عامیانه كلام سعدی كه به اعمال ورفتار فضل فروشانه آلوده نشد، سبب شده كه بعضی سخنانش در نزد عوام به صورت امثال درآید. در این گفتار سعی بر این است كه آن دسته از سخنان شیخ شیراز كه در طول زمان در میان مردم به صورت مثل درآمده است بررسی گردد.
در اخلاق:بی شك می توان بوستان و گلستان سعدی را دایره المعارف بزرگ اخلاقی به شمار آورد. نكته های نغز و ظرایف اخلاقی در جامه حكایت و داستان با كلامی ساده و روان بیان شده است و بسیاری از این مثل ها در این گروه یعنی مثل های اخلاقی می گنجند.در سخن و تاثیر آن شیخ شیراز گفته است:
تا مرد سخن نگفته باشد
عیب و هنرش نهفته باشددر باب سخن و كلام سعدی شعری دیگر گفته است:
آهنی را كه موریانه بخورد
نتوان برد ازو به صیقل زنگبا سیه دل چه سود گفتن وعظ
نرود میخ آهنی در سنگدر اخلاق اجتماعی نیز می توان كلام های شگفتی را در اشعار سعدی یافت مانند:
گاوان و خران بار بردار
به زآدمیان مردم آزارو همچنین:
هر كه عیب دگران پیش تو آورد و شمرد
بی گمان عیب تو پیش دگران خواهد برد و یا:
امیدوار بود آدمی به خیركسان
مرا به خیر تو امید نیست، شر مرسانو سعدی در همراهی و دوستی چنین می سراید:
دوست آن دانم كه گیرد دست دوست
در پریشان حالی و درماندگی
و در پیمودن راه بی حاصل ، شیخ شیراز چنین می گوید:
ترسم نرسی به كعبه ای اعرابی
كین ره كه توی می روی به تركستان استسعدی در نفی و انزجار از تظاهر می سراید:
بزارید وقتی زنی پیش شوی
كه دیگر مخر نان زبقال كویبه بازار گندم فروشان گرای
كه این جو فروشی است گندم نمای
و در توصیه به زورمندان و احتراز از ضعیف آزاری شیخ اجل چنین می گوید:
مزن بر سر ناتوان دست زور
كه روزی به پایش در افتی چو مور
در تربیت:آنكه معلم اخلاق است، تربیت را در جایگاهی بلند و رفیع نشانده ، بسیار ارج می نهد، ولی به نظر می رسد كه سعدی نیكی انسان را بیشتر نتیجه وراثت می داند تا تربیت و چنین می سراید:عاقبت گرگ زاده گرگ شود
گرچه با آدمی بزرگ شودو یا:
پرتو نیكان نگیرد هر كه بنیادش بد است
ولی با اینحال تربیت در كلام سعدی از جایگاه رفیعی برخوردار است:
پادشاهی پسر به مكتب داد
لوح سیمینش بركنار نهادبر سر لوح او نبشته به زر
جور استاد به زمهر پدر
یكی از راه های تربیت تحمل مرارت و سختی است و سعدی در این زمینه می گوید:
تا رنج تحمل نكنی گنج نبینی
تا شب نرود صبح پدیدار نباشدو همچنین:
بسیار سفر باید تا پخته شود خامی
صوفی نشود صافی تا در نكشد جامیو یكی دیگر از شیوه های تربیت توجه به عكس العمل رفتار و كردار خویش است و سعدی چنین می گوید:
چو دشنام گویی دعا نشنوی
به جز كشته خویشتن ندرویدر قناعت:
توصیه سعدی به قناعت و صد البته در جوانب مادی زندگی و نه معنوی آن است ، این خصلت حسنه در كلام سعدی یكی از برجسته ترین خصایل انسانی است.
آن شنیدستی كه در اقصای غور
با رسالاری بیفتاد از ستورگفت: چشم تنگ دنیا دوست را
یا قناعت پر كند یا خاك گورو یا می سراید:
هر كه نان از عمل خویش خورد
منت حاتم طایی نبرد.و یا سعدی توصیه می كند:
چو دخلت نیست خرج آهسته تر كن
كه می گویند ملاحان سرودیاگر باران به كوهستان نبارد
به سالی دجله گردد خشك رودیو خود یك راه عملی قناعت را چنین توصیه می كند:
اندك اندك خیلی شود و قطره قطره سیلی گردد.
و یكی از راههای قناعت را هم ترازی آرزوها و امكانات می داند:
دوستی با پیل بانان یا مكن
یا طلب كن خانه ایی در خورد پیلو سعدی گربه را نماد انسان های بی قناعت می شمرد و می سراید:
گربه مسكین اگر پرداشتی
تخم گنجشك از جهان برداشتی
در دوستی:بی شك دوستی حادثه ایی آن جهانی است كه به اقتضای رحمانیت خدای بر زمین نازل شده است. دوستی دری است كه بر بیابان تنهایی و عزلت بسته می شود.در بخش اخلاقیات سعدی ویژگی دوست را دست گیری در پریشان حالی و درماندگی می داند و چنین می سراید:
از هر چه می رود سخن دوست خوشتر است
پیغام آشنا نفس روح پرور استو یا:
بادآمد و بوی عنبر آورد
بادام شكوفه بر سر آورد
توكل بر خدای:توكل بر سرچشمه آفرینش از نشانه های ایمان و مایه پیروزی مومن است. سعدی در شعری دلپذیر چنین می سراید:یكی طفل دندان برآورده بود
پدر سر به فكرت فرو برده بودكه من نان و برگ از كجا آرمش
مروت نباشد كه بگذارمشچو بی چاره گفت این سخن نزد جفت
نگر تازن او را چه مردانه گفتمخور هول ابلیس تا جان دهد
هم آن كس كه دندان دهد نان دهدو همچنین در توبه و بازگشت به سوی خدا سعدی چنین می سراید:
ای كه پنجاه رفت و در خوابی
مگر این پنج روزه دریابیو جایی دیگر در لزوم اعتماد به رحمت پروردگار چنین می گوید:
خدای ار به حكمت ببندد دری
گشاید به فضل و كرم دیگری
در تدبیر:بهره جستن از فكرت ورای در زندگی تنها راه درست زیستن و عمر به سلامت بردن است.مكن خانه بر راه سیل ای غلام
كه كس را نگشت این عمارت تمامدر میان اشعار و سخنان سعدی ابیات و یا مصرع هایی است كه در فرهنگ عامه رسوخ یافته ولی نمی توان آنها را در هیچكدام از دسته بندی های فوق گنجانید:
در پرسش نابجا: چو دانی و پرسی سؤالت خطاست.
و چنین سؤالی می تواند چنین پاسخی داشته باشد: نگه كردن عالم اندر سفیه.
و یا سعدی در كلامی عاشقانه و در توصیف معشوق می گوید:
صبر بسیار بباید پدر پیر فلك را
تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزایدو در شرح احوال عاشق دل از دست رفته:
گر بگویم كه مرا حال پریشانی نیست
رنگ رخسار خبر می دهد از سر ضمیرو در بیان كاری سفیهانه و نابخردانه می گوید:
یكی گوش كودك بمالید سخت
كه ای بلعجب رای برگشته بختتو را تیشه دادم كه هیزم شكن
نگفتم كه دیوار مسجد بكنبه هر روی آنچه آمد مجموع امثالی است كه در فرهنگ عامه از سخن سعدی به عاریت گرفته شده و خود حكایت از طبع لطیف و ذوق سلیم این ملت دارد كه سخنان بزرگان ادب و فرهنگ خویش را در كلام روزمره و زندگی عادی خویش به كار گرفته ، در مقام تذكر و اندرز به كار می بندند.
و خود سعدی نیز بر این امر چنین مهر تائید می نهد:
مراد ما نصیحت بود و گفتیم
حوالت با خدا كردیم و رفتیم
در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)