تاریخچه پیدایش تشکیلات دانش آموزی پیشتازان و فرزانگان جمهوری اسلامی ایران

[فرهاد]

در سال 1298 هـ . ش بحث سازمان پیشآهنگی درایران بوجود آمد
دورمرودسمتس سفیراسپانیا طرح جمعیت جوانمردان را مطرح و پیگیری کرد
درسال 1304 هـ . ش سازمان ملی پیشآهنگی مورد توجه رضاشاه واقع و تعدادی مستشار آمریکایی جهت
آموزش به ایران آورد
درسال 1320 هـ . ش سازمان تعطیل می شود
درسال 1332 هـ . ش سازمان فعالیت خود را مجدداً آغاز و اولین دوره ی آموزش مربیان پیشآهنگی
برگزارمی شود
درسال 1357 هـ . ش باپیدایش انقلاب و نگرشی که نسبت به عملکرد سردمداران آن درایران وجودداشت
پیشآهنگی معلق و بلاتکلیف می شود
درسال 1364 هـ . ش سازمان پیشآهنگی منحل و معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش ملزم به ارائه
طرحی مناسب در چارچوب اهداف انقلاب اسلامی می گردد
درسال 1365 هـ . ش طرحی با عنوان پویندگان راه امام (ره) توسط معاونت پرورشی وقت که ریاست آنرا
جناب زرهانی برعهده داشتند تهیه وبه نظرخواهی گذاشته می شود
درسال 1368 هـ . ش با پایان یافتن جنگ تحمیلی و فراغت دولت مجدداً بحث راه اندازی یک فعالیت گروهی
مدون و برنامه ریزی شده در هیأت دولت و وزارت آموزش و پرورش مطرح می گردد
درسال 1370 هـ . ش اساسنامه کانونهای فرهنگی و تربیتی به تصویب شورای عالی آموزش و پروش
رسیده وتعدادزیادی کانون هم دراستانهای کشور تأسیس گردید. ولی هنوز جای یک
تشکل دانش آموزی که فعالیت پرورشی مستمروبلند مدت راپیگیری نمایدخالی بود .
درسال 1372 هـ . ش باپیگیری مستمر اداره کل اردوها و اماکن تربیتی طرح تشکیلات دانش آموزی باعنوان
پویندگان بطورآزمایشی در 8 استان کشور و درمقطع راهنمایی راه اندازی شد .
درسال 1373 هـ . ش وزارت آموزش و پرورش پس از یک آزمایش و مانورجمعی اردویی در اردوگاه شهید
باهنرتهران ملزم به اجرای طرح پویندگان در کلیه استانها می گردد .
درسال 1374 هـ . ش طرح پویندگان درمجلس مطرح و پس از تصویب باتوجه به هم اسم بودن با گروه
پویندگان بسیج دانش آموزی ، عنوان پیشتازان را برای پسران و عنوان فرزانگان را
برای خواهران ( مقطع راهنمایی ) انتخاب و فعالیت فرزانگان هم به این طرح اضافه
می گردد
درسال 1375 هـ . ش بحث های مالی واستقلال آن شروع می شود
درسال 1376 هـ . ش مقطع دبیرستان هم به اعضای این طرح اضافه می گردد
درسال 1377 هـ . ش مقطع ابتدایی هم به اعضای این طرح اضافه می گردد
درسال 137 هـ . ش اساسنامه سازمان دانش آموزی به فرمان رئیس جمهور وقت جناب سیدمحمدخاتمی
مورد تصویب مجلس قرارگرفته و تشکیلات دانش آموزی پیشتازان و فرزانگان به عنوان
یکی از تشکل های زیر مجموعه به فعالیت خویش ادامه داد
درسال 1381 هـ . ش برنامه ها و فعالیت های پیشتازان و فرزانگان مورد بازنگری قرارگرفته و پس از تصویب
درشورای برنامه ریزی مرکز ، جهت اجرا به استانها ابلاغ گردید
از سال 1381 هـ . ش بحث افزایش نیروی عضو و مربی ، تشکیلات را به رکود و ناتوانی در کنترل می کشاند
درسال 1384 هـ . ش ازطرف وزارت جهت کنترل و تحرک جدید پیگیری هایی آغاز می گردد
درسال 1385 هـ . ش تشکیلات ازحالت رکود در حال خارج شدن است
درسال 1386 هـ . ش بحث جایگزینی یک تشکل باتوجه به اهداف میهنی ، ملی و معنوی که نشأت گرفته
از فرهنگ ایرانی است آغاز می شود . البته این تفکر از تشکیلات دانش آموزی لبنان
که هدفش تربیت نیروهای آماده برای عملیات شهادت طلبانه می باشد نشآت گرفته
است.



----------------------
اساسنامه سازمان دانش آموزي جمهوري اسلامي ايران
ماده 1ـ تعريف:
به منظور اعتلاي شخصيت ديني، اخلاقي، عقلاني، عاطفي، علمي و اجتماعي دانش آموزان و ايجاد زمينه مشاركت همه جانبه آنها در زمينه‏هاي اعتقادي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي، ورزشي و هنري، سازماني عمومي و غير دولتي با عنوان سازمان دانش آموزي جمهوري اسلامي ايران و با مقررات خاص تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش تشكيل مي‏شود.
ماده 2ـ اهداف:
الف ـ زمينه سازي تعليم و تربيت اسلامي دانش آموزان در ابعاد مختلف فردي و اجتماعي براي كسب فضايل اخلاقي و كمالات انساني بر اساس تعاليم عاليه اسلام ناب محمدي.
ب ـ زمينه سازي براي بسط مشاركت فعال دانش آموزان در عرصه هاي مختلف انقلاب و كشور.
ج ـ برنامه ريزي براي استفاده مفيد از اوقات فراغت دانش آموزان و آماده سازي آنان براي پذيرش مسؤوليتهاي فردي و اجتماعي.
دـ ترويج الگوها و اسوه‏هاي انقلابي، اسلامي و ملي در بين دانش آموزان.
هـ ـ تقويت روحيه تعاون، نيكوكاري، نوع دوستي و كمك به ديگران و ترغيب به رعايت نظم و انضباط اجتماعي و روحيه قانون گرايي و احترام به قانون در جامعه.
وـ مشاركت در ارتباطات بين المللي دانش آموزان بويژه با دانش آموزان كشورهاي اسلامي.
زـ ايجاد علاقه و ايمان به فرهنگ خودي، خودباوري و توجه به شعار نه شرقي و نه غربي.
ماده 3ـ اصول كلي حاكم بر سياستها، فعاليتها و برنامه‏ها:
3/1ـ اهتمام به حفظ اصول و ارزشهاي اسلامي، ملي و انقلاب اسلامي بويژه پاسداري از حريم ولايت و قانون اساسي در شكل دادن و سازماندهي فعاليتهاي مختلف دانش آموزان.
3/2ـ پاسداري از ارزشهاي اخلاقي، اسلامي و انساني در كليه شئون سازمان
3/3ـ تلاش براي تحت پوشش قرار دادن آحاد دانش آموزان و گروههاي سني كمتر از 18 سال.
3/4ـ توجه به نياز، علاقه، استعداد و قابليتهاي اعضاي تحت پوشش و تلاش براي رشد همه جانبه فردي و اجتماعي آنان.
3/5ـ مشاركت فعال اعضا در همه عرصه‏هاي فعاليت سازمان.
3/6ـ بهره برداري مناسب و درست از ظرفيتهاي موجود ملي اعم از فرهنگي، آموزشي، اجتماعي و اقتصادي جامعه.
3/7ـ ايجاد زمينه‏هاي خود اتكايي در انجام مأموريتهاي سازمان اعم از انساني و منابع مالي.
3/8ـ حضور در كليه عرصه‏هاي توسعه كشور اعم ار فرهنگي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي و غيره به منظور ارتقاي توانمنديهاي فردي و اجتماعي دانش آموزان متناسب با مقتضيات سني، اجتماعي و محل جغرافيايي.
3/9ـ عدم تمركز در انجام وظايف محوله و تفويض اختيار به سطوح منطقه‏اي و آحاد نيروهاي مرتبط با سازمان.
3/10ـ ايجاد هويت ملي و اسلامي و تقويت روح جمعي و سازمان پذيري از طريق نشانها و علائم.
3/11ـ رعايت اصل هماهنگي كليه فعاليتها با برنامه‏هاي تعليم و تربيت عمومي كشور.
3/12ـ تأكيد بر انجام فعاليتها به شيوه كار گروهي، پويا و فعال.
3/13ـ تداوم در برنامه ريزي‏ها و اجراي برنامه‏هاي تربيتي.
3/14ـ تأكيد بر تعليم مهارتها و ايجاد روحيات و صفات مطلوب از طريق فعاليتهاي عملي.
ماده 4ـ وظايف:
4/1ـ جلب مشاركت كليه مخاطبان اصلي و اعضاي وابسته و مردمي براي تحقق اهداف سازمان.
4/2ـ اقدام لازم براي به عضويت درآوردن داوطلبانه دانش آموزان.
4/3ـ برنامه‏ريزي براي فعاليتهاي پرورشي دانش آموزان در خارج از مدارس.
4/4ـ پژوهش، آموزش و مشاوره براي افزايش توانمنديهاي دانش آموزان عضو.
4/5ـ سازماندهي و هماهنگي براي جلب حمايتهاي ملي و محلي.
4/6ـ تأمين منابع مورد نياز سازمان از طريق جلب مشاركتهاي مردمي در كنار كمكهاي دولت.
4/7ـ اجراي روشهاي تربيتي مناسب براي رشد اعتقادي و اخلاقي اعضا.
4/8ـ استفاده مفيد و مؤثر از فضاهاي پرورشي موجود در كشور و توسعه و تجهيز فضاهاي مناسب براي فعاليت سازمان.
4/9ـ برنامه ريزي براي شناسايي، جذب و آموزش مربيان واجد صلاحيت و داوطلب به منظور آماده سازي آنان براي اداره گروههاي سازمان يافته دانش آموزي.
4/10ـ برقراري ارتباط با مراكز فرهنگي، علمي و نيز تشكلهاي مشابه در داخل و خارج از كشور براي تبادل اطلاعات و تجربيات و همكاريهاي مشترك از طريق مراجع مسئول.
4/11ـ برگزاري گردهمايي، همايش، جشنواره، اردو، مسابقات فرهنگي و ورزشي، كنگره‏ها و مجمع هاي گوناگون براي اعضا.
4/12ـ تشويق و ترغيب دانش آموزان عضو به فراگيري و استفاده از شيوه هاي تعاون در فعاليتهاي مختلف اقتصادي و اجتماعي در واحدهاي آموزشي.
ماده 5ـ اعضا:
اعضاي سازمان، دانش آموزان مي‏باشند و سازمان مي‏تواند از مربيان و معلمان به عنوان همكاران افتخاري استفاده نمايد.
ماده 6ـ اركان:
6/1ـ هيأت امنا.
6/2ـ شوراي برنامه ريزي.
6/3ـ رئيس سازمان.
6/4ـ مجمع عمومي (كنگره).
ماده 7ـ تركيب اعضاي هيأت امنا:
1ـ وزير آموزش و پرورش (رئيس هيأت امنا).
2ـ معاون رئيس جمهور و سرپرست سازمان تربيت بدني.
3ـ دبير شوراي عالي جوانان.
4ـ فرمانده نيروي مقاومت بسيج يا نماينده تام الاختيار او.
5ـ رئيس اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانش آموزان.
6ـ مدير عامل كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان.
7ـ چهار نفر از اعضاي اصلي سازمان (دو پسر ـ دو دختر) به انتخاب مجمع نمايندگان اعضا.
8ـ دو نفر از ميان همكاران افتخاري سازمان (يك نفر زن ـ يك نفر مرد) به انتخاب مجمع عمومي.
9ـ دو نفر از افراد مطلع و صاحبنظر در امور پرورشي نوجوانان و جوانان به انتخاب وزير آموزش و پرورش.
10ـ دو نفر از معاونان وزارت آموزش و پرورش با انتخاب وزير.
11ـ معاون پرورشي وزرات آموزش و پرورش (نايب رئيس هيأت امنا).
تبصره 1:
رئيس سازمان دانش آموزي دبير هيأت امنا مي‏باشد.
تبصره 2:
احكام هيأت امنا توسط وزير آموزش و پرورش صادر مي‏شود.
تبصره 3:
دانش آموزان در دور اول به پيشنهاد رئيس سازمان و در دوره هاي بعدي با رأي اعضاي كنگره سازمان دانش آموزي انتخاب خواهند شد.
تبصره 4:
مصوبات هيأت امنا با رأي 23 اعضا و تأييد رياست هيأت امنا قابل اجرا خواهد بود.
ماده 8ـ وظايف هيأت امنا:
8/1ـ سياستگذاري و تعيين خط مشي هاي كلي سازمان و نظارت بر تحقق اهداف آن.
8/2ـ تصويب برنامه هاي سالانه و توسعه سازمان.
8/3ـ تأييد رئيس سازمان براي انتصاب.
8/4ـ تصويب چگونگي تشكيل و تركيب شوراهاي برنامه ريزي استانها و شهرستانها و همچنين نحوه انتخاب نمايندگان اعضا در اركان سازمان.
8/5ـ بررسي گزارشهاي مالي و عملكرد سازمان و تصويب آن.
8/6ـ بررسي و تأمين منابع مالي و بودجه سالانه سازمان.
8/7ـ تصويب ساختار و تشكيلات سازمان بر اساس مقررات عمومي.
ماده 9ـ تركيب اعضاي شوراي برنامه‏ريزي:
ـ رئيس سازمان دانش آموزي (رئيس شورا).
ـ يك نفر از معاونان سازمان دانش آموزي (عضو و دبير شورا).
ـ يك نفر از شخصيت هاي فرهنگي به انتخاب وزير آموزش و پرورش.
ـ دو نفر از حوزه معاونت پرورشي به پيشنهاد معاون پرورشي و تأييد وزير آموزش و پرورش.
ـ دو نفر از نمايندگان اعضاي اصلي.
تبصره ـ احكام اعضاي منتخب شوراي برنامه ريزي توسط وزير آموزش و پرورش براي مدت 4 سال صادر مي‏شود.
ماده 10ـ وظايف شوراي برنامه ريزي:
10/1ـ تصويب آيين نامه ها و ضوابط مربوط به فعاليتهاي سازمان.
10/2ـ تصويب آيين نامه ها و ضوابط اجرايي مربوط به فعاليتهاي اعضا.
10/3ـ پيشنهاد برنامه هاي سازمان به هيأت امنا.
10/4ـ پيشنهاد ساختار سازماني و شرح وظايف و نحوه تشكيل شوراي برنامه ريزي استانها و شهرستانها به هيأت امنا.
10/5ـ تصويب آيين نامه و ضوابط انتخاب نمايندگان اعضا در اركان سازمان و همچنين ضوابط چگونگي شكل گيري و گروه بندي مجمع‏هاي اعضا.
10/6ـ تصويب برنامه همكاريهاي سازمان با ساير دستگاه‏ها.
10/7ـ برنامه ريزي براي اجراي مصوبات هيأت امنا.
ماده 11ـ رئيس سازمان:
رئيس سازمان كه مسئوليت اجراي برنامه ها و وظايف سازمان را عهده دار است. بنا به پيشنهاد وزارت آموزش و پرورش و تأييد هيأت امنا و با حكم وزير آموزش و پرورش براي مدت 4 سال منصوب و تحت نظارت معاونت پرورشي انجام وظيفه مي نمايد.
ماده 12ـ شوراهاي برنامه ريزي استانها و شهرستانها:
سازمان براي برنامه ريزي و انجام هماهنگي و پشتيباني لازم در سطح استانها و شهرستانها داراي شوراهاي برنامه ريزي مي‏باشد.
تبصره: تركيب، وظايف و چگونگي تشكيل اين شوراها با پيشنهاد شوراي برنامه ريزي مركز و تصويب هيأت امنا خواهد بود.
ماده 13ـ مجمع‏هاي اعضا و تشكيلات اجرايي:
مجمع‏هاي اعضا به منظور نظريات و مشاركت فعال دانش آموزان عضو در مديريت و اجراي فعاليتها تشكيل مي‏شود. تركيب، وظايف و نحوه انتخاب اين مجمع ها توسط رئيس سازمان تهيه و پس از تأييد شوراي برنامه ريزي به تصويب هيأت امنا خواهد رسيد.
ماده 14ـ منابع و امكانات:
14/1ـ حق عضويت.
14/2ـ كمك مالي و تجهيزاتي وزارت آموزش و پرورش.
14/3ـ درآمدهاي حاصل از فعاليتهاي سازمان.
14/4ـ كمكهاي داوطلبانه، اعانات و هداياي اشخاص حقيقي و حقوقي اعم از دولتي و غير دولتي و نهادهاي انقلاب اسلامي.
14/5ـ استفاده از كمكهاي مستمر دولت متناسب با رشد فعاليتها و برنامه‏هاي سازمان.
تبصره:
بخشي از نيروهاي مورد نياز سازمان از طريق مأمور نمودن كاركنان وزارت آموزش و پرورش و ساير دستگاه هاي دولتي تأمين خواهد شد. منابع پرداخت حقوق و مزاياي اين گونه كاركنان از محل بودجه دستگاه هاي دولتي مربوط و به عنوان بخشي از كمك دولت به سازمان منظور و تأمين خواهد شد.
اساسنامه فوق در 14 ماده و 7 تبصره در جلسه 441 مورخ 21/2/78 به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد.[